Xuyên suốt quá trình lịch sử, những bậc kì tài về thao lược quân sự cũng như các binh pháp nổi tiếng ở phương Đông lẫn phương Tây thì đời nào cũng có. Trong đó không thể nhắc tới chiến thuật xuất chúng của “Binh Pháp Tôn Tử”, “Binh Pháp Tôn Tẫn” và “Uý Liêu Tử” được ví như các vì sao tinh tú rọi sáng cả dãy Ngân Hà bao la, mang đến cho người đời sau sự nể phục về trí tuệ thiên cổ.
Từ năm 230 TCN đến năm 221 TCN, Tần Thủy Hoàng lần lượt tiêu diệt sáu nước chư hầu là: Hán, Triệu, Ngụy, Sở, Yên, Tề. Ông trở thành vị hoàng đế đầu tiên hoàn thành đại sự thống nhất lãnh thổ Trung Hoa, chấm dứt thời kì Chiến Quốc.
Vào thời nhà Minh, nhà tư tưởng Lí Chí gọi Tần Thuỷ Hoàng là “Thiên cổ nhất đế” – Hoàng đế của mọi thời đại.
Để có được thành tựu xuất sắc đến vậy thì không thể không nhắc đến những vị quân sư nổi tiếng đã đóng góp công lao to lớn cho sự nghiệp vĩ đại của Tần Thuỷ Hoàng.
Ngoài Hàn Phi, còn có một vị danh tướng. Ông bổn danh họ Nguỵ, tên Liêu, quê gốc ở Đại Lương (nay là Khai Phong, tỉnh Hà Nam). Được Tần Thuỷ Hoàng phong làm Quốc uý, ông đã đổi tên thành “Uý Liêu”.
Uý Liêu đưa ra kế sách 300.000 vàng diệt lục quốc
Một ngày nọ, trong khi đang bàn việc chiến sự với Lý Tư, Tần vương Doanh Chính (tức Tần Thuỷ Hoàng) thở dài lấy làm tiếc cho một người có tài thao lược như Hàn Phi đã tạ thế.
Lý Tư nghe vậy liền muốn tiến cử cho Tần vương một vị anh hùng hào kiệt, tài năng xuất chúng. Thậm chí, thiên hạ đồn rằng, vị này tài giỏi gấp 10 lần Hàn Phi. Và người đó chính là Uý Liêu.
Uý Liêu tính tình rất tự cao, khi nghe đến việc diện kiến Tần vương Doanh Chính thì tỏ ý không muốn đi. Tần vương thấy vậy bèn xem ông như khách quý và trịnh trọng mời ông đến gặp mặt.
Vào cung, Uý Liêu gặp Vương hậu thì chỉ cúi đầu, nhất định không chịu quỳ xuống bái kiến. Tần Doanh Chính biết rõ tính ông nên không hề chấp nhặt, ngược lại còn tiếp đãi nồng hậu, xưng nghiêm hô tôn, gọi Uý Liêu là tiên sinh.
Uý Liêu nói với Tần vương rằng: “Nước Tần ở phía Tây vì thi hành tân pháp mà trở nên giàu mạnh, lấn át sáu nước còn lại. Nếu các nước chư hầu tách lập thì nước Tần có thể dễ dàng tấn công quét sạch. Nhưng nếu lục quốc hợp sức thì sẽ vô cùng khó khăn. Tam Tấn hợp sức diệt Chí Bá, Ngũ Quốc liên minh diệt Tề Minh Vương. Bệ hạ không được bất cẩn”.
Tần Doanh Chính nghe xong liền nói: “Ta muốn cho chúng chư hầu không đủ sức để ‘phối hợp’, có như vậy nước Tần ta mới nhanh chóng bình định thiên hạ với binh lực hùng hậu”.
Uý Liêu khảng khái đáp: “Hiện thời các quyết sách của sáu nước (Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên và Tề) đều do các hào thần mỗi nước nắm giữ. Mà tất thảy những hào thần ấy ai cũng chỉ mưu lợi riêng, chẳng nghĩ lo tới sự hưng vong của quốc gia. Với những kẻ tham lam và thích vơ vét của cải, chỉ cần chút đỉnh lợi ích thì lòng trung thành cũng không có gì đáng quan trọng. Bệ hạ hãy đem 300.000 lượng vàng để mua chuộc những hào thần có thế lực, làm rối loạn nội bộ bọn họ. Chỉ cần chút cám dỗ, bọn họ ắt sẽ chịu sự sai khiến của nước Tần”.
Sau khi được bày kế, Tần vương cho mở ngân khố rồi sai sứ giả đi qua các nước Hán, Triệu, Ngụy, Sở, Yên, Tề để hối lộ cho các hào thần lục quốc. Đồng thời thám thính được khá rõ những điều cơ mật về chính trị cũng như quân sự của láng giềng. Bởi vậy, nước Tần nắm trong tay quyền lực rất lớn, rất dễ bề tấn công.
Lúc bấy giờ, dù Uý Liêu vẫn chưa được phong tước vị chính thức. Nhưng để đạt được đại sự, Tần vương Doanh Chính ra vẻ hết sức nhún nhường và đặt Uý Liêu trên cả địa vị đế vương, đối đãi với ông như thượng khách, hằng ngày mời Uý Liêu ăn cùng mâm với mình.
Đương thời, Tần vương mới 22 tuổi. Một người trẻ như vậy nhưng đầu óc tính toán vô cùng nhạy bén. Trong việc trọng dụng nhân tài, ông không phân biệt đó là người nước nào, chủng tộc nào, hay tính cách như thế nào. Chỉ cần có tài là ông sẽ chiêu mời.
Sử sách ghi nhận, Tần Thuỷ Hoàng bản chất thông minh, tính khí anh hùng, có chí hướng nhưng tàn bạo, hà khắc. Ông lên ngôi vương năm 13 tuổi, trận chiến đầu tiên trong cuộc đời binh nghiệp của ông là “Tấn Dương phản”, Tần vương ra lệnh cho tướng Mông Ngao ra quân dẹp loạn. Sau đó, ông bình định sự nổi loạn của chúa Trường An, và muốn triệu tập quần thần để bàn về việc chinh phạt nước Triệu.
Ở độ tuổi 20, Tần Thuỷ Hoàng đích thân cầm quyền và chỉ huy đại quân tấn công nước Triệu. Năm 22 tuổi, ông dẹp yên mưu phản của Lao Ái, sai người ngũ mã phanh thây Lao Ái, đồng thời tru di tam tộc và xử tử toàn bộ môn hạ của hắn ta.
Có chuyện kể rằng, Tần vương Doanh Chính thường rất hay lui tới nơi ở của Uý Liêu. Lần nào gặp mặt, Tần vương cũng quỳ sụp xuống đất để xin kế sách thao lược.
Chứng kiến điều ấy, Uý Liêu cho rằng: “Vua đứng đầu một nước có thể vì đại sự mà sẵn sàng luồn cúi trước một thường dân thì sau này có thể thâu tóm cả thiên hạ trong tay. Nhưng lúc xong việc thì nhất định sẽ khinh bỏ. Bây giờ còn trong lúc mưu đồ nên còn chịu khuất với ta, mai sau đắc chí thì thiên hạ đều bị giết hết, chẳng phải chỉ có mình ta”.
Về sau nước Tần thống nhất thiên hạ rồi, Úy Liêu cảm thấy Tần Thủy Hoàng tự kiêu, không còn là Doanh Chính của ngày trước. Ông cho rằng nguyên khí của nhà Tần đã có dấu hiệu suy dần, nếu để lâu tất có ngày mang họa nên vội dẫn gia quyến đi mai danh ẩn tích.
Lịch sử Trung Quốc biến động không ngừng. Tình hình chính sự và thời cuộc thay đổi từng ngày, vì thế mà sản sinh ra vô số các chính nhân, cao thủ anh hùng. Họ luôn chọn cách ẩn dật ở núi sâu rừng già để lắng nghe thời thế, dõi theo sự chuyển biến lớn lao của thiên hạ.
Có lẽ Uý Liêu cũng là một người như vậy.
