Arran, hòn đảo được mệnh danh "thiên đường địa chất" với địa hình và lịch sử địa chất phức tạp, thu hút nhiều nhà khoa học, có lẽ cũng là thiên đường của ngành khảo cổ, thông qua phát hiện mới từ cơ quan Lịch sử Môi trường Scotland (HES).

Để hiểu hơn về hòn đảo xứ sương mù này, họ đã quyết định nhờ đến LIDAR, công nghệ quét laser và cho ra hình ảnh 3D của bề mặt được quét. Công nghệ này từng giúp các nhà khoa học khắp thế giới có những phát hiện bất ngờ, nổi bật có thể kể đến đại đô thị Maya với hơn 60.000 cấu trúc thời tiền sử còn uy nghi dưới tán rừng Guatemala, công bố đầu năm 2018.

Lần này, LIDAR đã cho thấy trên hòn đảo khá thưa dân xưa Scotland này còn ẩn nấp khoảng 1.000 cấu trúc, bao gồm nhiều nhà cửa, làng mạc, trang trại… của người tiền sử. Tất cả đều hoàn toàn xa lạ, mới mẻ, chưa được bất kỳ hồ sơ khảo cổ nào ghi nhận. 

Theo nhà khoa học Shona Nicol, trưởng nhóm Thông tin khoa học và phân tích địa lý thuộc HES, các dữ liệu viễn thám ngày càng tăng mà họ thu thập được có thể giúp đưa Scotland lên vị trí hàng đầu trong lĩnh vực này.