Nhiều người băn khoăn tại sao đã tiêm đủ các mũi vắc xin nhưng vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Điều này khiến không ít người hoang mang, nghi ngờ hiệu quả của vắc xin. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khẳng định đây là hiện tượng hoàn toàn có thể xảy ra và không đồng nghĩa với việc tiêm phòng vô ích.
Vắc xin không phải lá chắn tuyệt đối
Vắc xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, không có loại vắc xin nào đạt hiệu quả bảo vệ 100%. Ngay cả những vắc xin có hiệu lực cao nhất cũng chỉ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nặng, nhập viện và tử vong.
Ví dụ, vắc xin cúm mùa chỉ có hiệu quả bảo vệ khoảng 40-60% do virus cúm liên tục biến đổi. Vắc xin COVID-19 cũng không ngăn ngừa tuyệt đối khả năng nhiễm virus, đặc biệt khi xuất hiện các biến thể mới, nhưng đã được chứng minh giảm nguy cơ trở nặng và tử vong rất rõ rệt.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin
Việc tiêm đủ liều nhưng vẫn mắc bệnh còn phụ thuộc nhiều yếu tố:
Đáp ứng miễn dịch cá nhân: Mỗi người có cơ địa và khả năng tạo kháng thể khác nhau. Người lớn tuổi, người mắc bệnh mạn tính, suy giảm miễn dịch thường tạo ra kháng thể yếu hơn.
Biến thể của virus: Virus có thể đột biến, tạo ra chủng mới khác biệt so với chủng gốc mà vắc xin được bào chế. Điều này làm giảm mức độ bảo vệ.
Khoảng thời gian kể từ khi tiêm: Miễn dịch do vắc xin tạo ra không duy trì suốt đời. Sau một thời gian, nồng độ kháng thể có thể giảm xuống mức không đủ để ngăn ngừa nhiễm bệnh.
Phơi nhiễm liều virus cao: Khi tiếp xúc với mầm bệnh trong môi trường có mật độ virus cao, nguy cơ vượt khả năng bảo vệ của kháng thể cũng tăng lên.
Tiêm vắc xin vẫn cần thiết
Mặc dù không thể ngăn ngừa 100% khả năng lây nhiễm, vắc xin vẫn là biện pháp quan trọng nhất để phòng bệnh và giảm thiểu rủi ro biến chứng nặng. Các nghiên cứu cho thấy, người đã tiêm vắc xin khi mắc bệnh thường có triệu chứng nhẹ hơn, nhanh hồi phục hơn và ít lây lan hơn so với người chưa tiêm.
Ngoài ra, tiêm vắc xin cũng góp phần tạo miễn dịch cộng đồng, giảm khả năng virus lây lan mạnh trong cộng đồng và xuất hiện biến chủng mới.
Làm gì để bảo vệ bản thân hiệu quả hơn?
Để tăng cường hiệu quả bảo vệ, bên cạnh việc tiêm đủ và đúng lịch, người dân cần thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng ngừa như:
Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên.
Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, nhất là trong mùa dịch.
Ăn uống đủ chất, tập thể dục để tăng cường miễn dịch tự nhiên.
Thường xuyên cập nhật lịch tiêm nhắc lại, tiêm bổ sung khi có khuyến cáo.
Tóm lại, việc tiêm vắc xin đầy đủ nhưng vẫn mắc bệnh là điều hoàn toàn có thể xảy ra và không phải là dấu hiệu cho thấy vắc xin không có tác dụng. Thay vào đó, nó nhấn mạnh vai trò của vắc xin trong việc giảm thiểu nguy cơ trở nặng, tử vong và bảo vệ cộng đồng. Vì vậy, tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch, duy trì các biện pháp phòng ngừa khác vẫn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh.
