Sau khi Liên Xô tan rã, lực lượng vũ trang Ukraine được kế thừa sức mạnh không quân khổng lồ gồm 4 tập đoàn quân không quân, 10 sư đoàn không quân, 49 trung đoàn không quân, 2.800 nghìn máy bay và trực thăng, 8 lữ đoàn và 10 trung đoàn tên lửa phòng không.
Hơn nữa, trong các đơn vị không quân này cũng có rất nhiều loại máy bay hiện đại bậc nhất lúc bấy giờ. Ngoài ra, Ukraine khi đó cũng được kế thừa khoảng một nửa lực lượng không quân của Hạm đội Biển Đen.
Ngay cả bộ phận chính của lực lượng hàng không tầm xa không quân Liên Xô cũng nằm ở Ukraine với 19 máy bay ném bom chiến lược Tu-160 và 23 chiếc Tu-95MS. Ngoài ra còn có 6 máy bay chống ngầm Tu-142, được tạo ra trên cơ sở Tu- 95, 56 máy bay ném bom tầm trung Tu-22M3, 72 Tu -22 cải tiến sớm, 67 Tu-16, 21 máy bay tiếp dầu Il-78.
Hơn nữa, Tu-160 và Il-78 Ukraine về cơ bản nhận được tất cả những trang bị hiện đại nhất của Liên Xô. Ngoài ra, Kiev còn được thừa hưởng một lượng đáng kể và là phần tốt nhất của các vũ khí khác từ Lực lượng Phòng không và Không quân Liên Xô.
Bên cạnh đó, không quân Ukraine cũng được thừa hưởng số lượng máy bay ném bom tiền tuyến Su-24 lên tới 209 chiếc và 35 máy bay trinh sát Su-24MR. Cùng với đó là 84 máy bay cường kích Su-25 rất hiện đại và ít nhất 59 chiếc Su-17 cũ hơn.
Tiềm lực của máy bay chiến đấu cũng không hề kém cạnh với hơn 300 chiếc máy bay thuộc thế hệ thứ 4. Tổng số Su-27 trong số đó là 72 chiếc (thêm 2 nguyên mẫu Su-27 đóng trên tàu sân bay không được sử dụng và sau đó được bán cho Trung Quốc), MiG-29 là 247 chiếc.
Ngoài ra lực lượng máy bay chiến đấu còn được bổ sung bằng các máy cũ với ít nhất 55 chiếc MiG-23MLD/UB, 16 MiG-25R (trong vai trò trinh sát), 30 Yak-28PP (trong vai trò máy bay tác chiến điện tử), 351 MiG-21 (trong vai trò của máy bay huấn luyện).
Đồng thời 49 máy bay ném bom MiG-27 cũng đang được sửa chữa và cất giữ. Như vậy, tổng số máy bay chiến đấu là hơn 1.700 nghìn chiếc, khiến không quân Ukraine giữ vị trí thứ tư trên thế giới về tiềm lực sau không quân Mỹ, Trung Quốc và Liên bang Nga.
Ngoài ra, Ukraine đã nhận được từ Liên Xô một số lượng đáng kể các phương tiện đặc biệt và thiết bị phụ trợ. Ngoài những chiếc máy bay tiếp dầu Il-78 nói trên, được tạo ra trên cơ sở máy bay vận tải quân sự Il-76, thì cũng có tới khoảng 150 chiếc máy bay vận tải Il-76 được chuyển đến Ukraine.
Trong ngành hàng không vận tải, có ít nhất 100 chiếc máy bay An khác nhau, trong khi Ukraine có Cục thiết kế Antonov, nơi những chiếc máy bay này được tạo ra, cũng như nhà máy máy bay ở Kiev, nơi chúng được sản xuất. Số lượng máy bay huấn luyện L-39 cũng có hơn 500 chiếc. Lực lượng hàng không hải quân Ukraine cũng được nhận 20 máy bay đổ bộ chống ngầm Be-12.
Cuối cùng là rất nhiều máy bay trực thăng từ quân đội và hải quân Liên Xô cũng được trang bị cho Ukraine. Đầu tiên là 274 máy bay trực thăng chiến đấu Mi-24 (bao gồm hơn 60 chiếc Mi-24RKhR/K và Mi-24A/D) cùng 25 chiếc Mi-26 vận tải hạng nặng.
Ngoài ra còn có tới 20 máy bay trực thăng hạng nặng Mi-6, hơn 200 chiếc Mi-8 đa dụng và ít nhất 46 máy bay trực thăng hải quân (4 chiếc Ka-29, 16 chiếc Ka-27, 26 chiếc Mi-14P), chưa kể 30 chiếc Ka-25 thế hệ cũ.
Hệ thống phòng không Ukraine cũng có khả năng chiến đấu rất cao. Ukraine được kế thừa 43 tiểu đoàn phòng không S-300PT/PS, 6 tiểu đoàn S-300V, 35 tiểu đoàn phòng không S-200, 23 tiểu đoàn tên lửa phòng không Buk, 29 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-125, 37 tiểu đoàn tên lửa phòng không S-75, 27 tiểu đoàn tên lửa phòng không Krug, vài nghìn hệ thống phòng không tầm ngắn và pháo phòng không.
Rõ ràng, xét về sức mạnh phòng không trên bộ, Ukraine vào đầu những năm 90 chỉ đứng sau Nga và về mật độ phòng không trên một đơn vị lãnh thổ, nước này tự tin đứng đầu thế giới.
Bên cạnh đó, tập đoàn Antonov và nhà máy máy bay Kiev, một số xí nghiệp phức hợp quân sự-công nghiệp vẫn ở Ukraine, sản xuất tên lửa máy bay, động cơ và các thiết bị khác nhau. Tuy nhiên, không có doanh nghiệp nào sản xuất máy bay chiến đấu và trực thăng.
Ukraine không có tiền cũng như khả năng thực sự để vận hành hàng không chiến lược và chịu áp lực từ Washington và Moscow. Kết quả là trong năm 1996-2006, tất cả các phương tiện hàng không chiến lược ở Ukraine đã bị loại bỏ.
8 chiếc Tu-160, 3 Tu-95MS và 581 ALCM X-55 chiến lược đã được chuyển giao cho Nga để thanh toán các khoản nợ khí đốt. 487 chiếc X-55 còn lại và tất cả những chiếc Tu-160/95MS/142/22/16 còn lại đã bị loại bỏ (ngoại trừ một vài chiếc được chuyển đến viện bảo tàng).
Liên quan đến việc thanh lý những phương tiện hàng không chiến lược, Kiev cũng không cần máy bay tiếp dầu, cho đến nay chỉ có hai hoặc ba chiếc Il-78 còn lại trong kho của Lực lượng vũ trang Ukraine, số còn lại đã bị bán hết hoặc thất lạc. Nguồn ảnh: Pinterest.
