"Mỹ đang trong cuộc đua giành vị thế thống trị toàn cầu về trí tuệ nhân tạo”, đó là lời mở đầu cho phần giới thiệu Kế hoạch Hành động AI của được Nhà Trắng công bố vào hôm 23/7. Đối thủ chính trong cuộc đua này, như các đoạn khác đã nêu rõ, là Trung Quốc.
Theo Tổng thống Mỹ Donald Trump, kế hoạch hành động rõ ràng định hình AI như một cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc, bên nào thắng sẽ được tất cả. Các cụm từ như "ALL-IN" hay "Winning The AI race" được trang trí khắp buổi lễ công bố cho thấy đối với Mỹ đây là một cuộc đua "tất tay" và bắt buộc phải là người chiến thắng.
Tổng thống Donal Trump ký ban hành Kế hoạch AI hóa toàn diện Mỹ trị giá 500 tỷ USD. Ảnh: Washington Post
"Bất kỳ ai sở hữu hệ sinh thái AI lớn nhất sẽ thiết lập các tiêu chuẩn AI toàn cầu và gặt hái những lợi ích kinh tế và quân sự to lớn", phần giới thiệu tiếp tục. "Cũng giống như chúng ta đã chiến thắng trong cuộc đua không gian, điều bắt buộc là Mỹ và các đồng minh phải chiến thắng trong cuộc đua này."
Mặc dù hầu hết các mục cụ thể trong Kế hoạch Hành động liên quan đến hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) trong nước, nền kinh tế hoặc thương mại quốc tế, nó cũng bao gồm một danh sách dài những việc cần làm cho Lầu Năm Góc.
Trong số khoảng 19 "hành động chính sách được khuyến nghị" trích dẫn rõ ràng từ Bộ Quốc phòng, năm mục liên quan đến hoạt động nội bộ của đội quân hùng mạnh nhất thế giới.
Các mục còn lại đều trao cho Lầu Năm Góc vai trò nổi bật, thậm chí là chủ đạo, trong việc thiết lập các tiêu chuẩn và điều phối các nỗ lực trên toàn nhánh hành pháp.
Đặc biệt thú vị là lời kêu gọi DARPA, dẫn đầu một "chương trình phát triển công nghệ" liên ngành để giải quyết một vấn đề cơ bản với AI tiên tiến, sự vô minh.
Điều này đặc biệt đúng đối với AI tạo sinh như Mô hình ngôn ngữ lớn, có thể tóm tắt khối lượng lớn dữ liệu và thậm chí tạo ra những hiểu biết đáng ngạc nhiên nhưng cũng thường xuyên "ảo giác" và đưa ra thông tin sai lệch theo những cách không thể đoán trước.
Kế hoạch Hành động lưu ý: "Các nhà công nghệ hiểu rõ cách thức hoạt động của LLM, nhưng thường không thể giải thích tại sao một mô hình lại tạo ra một kết quả cụ thể".
Sự thiếu khả năng dự đoán này... có thể khiến việc sử dụng AI tiên tiến trong quốc phòng, an ninh quốc gia hoặc các ứng dụng khác liên quan đến tính mạng con người trở nên khó khăn. Điều này khiến GenAI trở thành một công cụ khó tin cậy ngay cả khi rủi ro thấp hơn, như một cuốn cẩm nang thực địa gần đây của Thủy quân Lục chiến đã cảnh báo.
Một phi công của Phi đội tình báo số 149 đang thực hiện huấn luyện tại phòng thí nghiệm đào tạo máy tính tại Mather Field, California. Ảnh: US.DOD
Ngoài chương trình do DARPA dẫn đầu, nhóm hành động này — với tiêu đề “Khả năng diễn giải, Kiểm soát và Độ mạnh mẽ của AI” — cũng yêu cầu Lầu Năm Góc phối hợp với các cơ quan Năng lượng, Thương mại, An ninh Nội địa và các cơ quan khác trong các “cuộc thi hackathon AI”.
Về cơ bản là lời mời công khai đến các chuyên gia bên ngoài để tổ chức các cuộc tấn công (không phá hủy) vào hệ thống của họ và báo cáo những gì họ tìm thấy. Lầu Năm Góc đã bắt đầu áp dụng phương pháp này với cuộc thi “Hack the Pentagon” vào năm cuối của chính quyền Barack Obama.
Một sáng kiến khác của Lầu Năm Góc được thúc đẩy trong kế hoạch của Trump ngày nay áp dụng khẩu hiệu "AI có trách nhiệm". Một trong những Bộ trưởng Quốc phòng trước đây của ông Trump, Mark Esper, là người đã chính thức chỉ đạo Bộ Quốc phòng tuân theo một danh sách các nguyên tắc đạo đức, các danh sách kiểm tra trực tuyến tương tác rất cụ thể cho các quan chức điều hành các chương trình AI.
Kế hoạch Hành động AI khuyến nghị các cơ quan liên bang, "do Lầu Năm Góc đứng đầu", nên "tiếp tục hoàn thiện các Khung, Lộ trình và Bộ công cụ AI Có trách nhiệm và AI Tạo sinh của Lầu Năm Góc".
Kế hoạch Hành động cũng trao cho Lầu Năm Góc vai trò chủ đạo hoặc nổi bật trong nhiều sáng kiến bảo mật AI. Lầu Năm Góc nên dẫn đầu các nỗ lực liên ngành nhằm "xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật mới cho các trung tâm AI bảo mật cao" và đánh giá tiến độ của đối thủ trong lĩnh vực AI.
Cơ quan Chỉ đạo các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng tiên tiến (DARPA) được giao nhiều vai trò chủ đạo trong Kế hoạch AI hóa của Tổng thống Trump. Ảnh: US.DOD
Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ hỗ trợ Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia trong việc xây dựng "Tiêu chuẩn Đảm bảo AI" cho Cộng đồng Tình báo, nơi phần lớn nhân sự làm việc tại Lầu Năm Góc. Cơ quan này cũng hợp tác với các cơ quan khác về nhiều vấn đề, từ thúc đẩy sản xuất công nghệ cao trong nước đến cải thiện kiểm soát xuất khẩu.
Đối với năm khuyến nghị về việc nâng cấp Lầu Năm Góc, có lẽ khuyến nghị hấp dẫn nhất — mặc dù mơ hồ — là kêu gọi “thành lập một Khu thử nghiệm ảo về AI và Hệ thống tự động”.
Thậm chí còn chưa rõ liệu đây có phải là một cơ sở thử nghiệm ngoài đời thực hay một dạng siêu mô phỏng kiểu phim Ma Trận: Từ "ảo" trong tên gọi ngụ ý rằng tất cả đều trực tuyến, trong khi lời kêu gọi đánh giá "các yêu cầu về địa lý… cần thiết cho một cơ sở như vậy" cho thấy có thể có một địa điểm thực tế.
Lầu Năm Góc cũng được giao nhiệm vụ biến các trường đại học quân sự thành "trung tâm nghiên cứu AI", nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động và xác định các "quy trình làm việc".
Điều đáng lo ngại nhất là Kế hoạch Hành động cũng muốn Lầu Năm Góc được ưu tiên tiếp cận các nhà cung cấp dịch vụ đám mây và các dịch vụ điện toán khác để có thể tiếp tục sử dụng chúng trong thời chiến.
