Cách đây khoảng ba tháng, một số thương lái người Trung Quốc tới huyện Ngọc Hồi, Đắk Glei, Kon Tum đưa mẫu và đặt thương lái người Việt mua một loại đá màu đỏ, mềm, khi viết ra như phấn. Dân buôn gọi là đá mềm, hoặc đá phấn.

Sau nhiều tháng thu mua đá rầm rộ, khoảng hơn một tuần trở lại đây, thương lái Trung Quốc ngừng thu mua loại đá mềm, chuyển sang mua các loại đá dạng sỏi. Rầm rộ nhất là tại huyện Ngọc Hồi, nơi có cửa khẩu Bờ Y giáp với Lào - Campuchia. V., thương lái người Việt (thị trấn Plei Kần, huyện Ngọc Hồi) cho hay, trong nước không có loại đá này, các thương lái người Việt phải qua Lào đặt mua, sau đó vận chuyển về bán lại cho người Trung Quốc. Giá thu mua tại Lào từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng/kg, tùy thuộc vào màu sắc, độ trong, độ nứt nẻ của đá.

Loại đá đang được người dân đổ xô sang Lào thu gom để bán cho thương lái Trung Quốc.

“Những viên sỏi phải là đá sống, tức là phải trong, khi soi đèn pin vào ánh sáng xuyên qua rõ ràng, bên trong không có vết nứt, vẩn đục”, thương lái này giảng giải. Không những tại huyện Ngọc Hồi, mà tại xã biên giới Đắk Blô, H.Đắk Glei, nhiều thương lái Trung Quốc cũng tìm đến tận nơi đặt hàng người Việt thu mua đá theo mẫu.

Trong khi đó, từ khi người Trung Quốc ngừng thu mua đá mềm, nhiều thương lái người Việt như ngồi trên đống lửa. Ngày 4/11, bà N.T.T. (thị trấn Pkei Kần) vẫn đang phải đi trốn nợ, vì không thể thanh toán số tiền vay mượn của nhiều người để sang Lào thu gom đá mềm. Các lái buôn đều khẳng định, họ không biết người Trung Quốc thu mua loại đá này để làm gì. Nhưng nhìn một số mẫu được xem, nhiều người phỏng đoán có thể nó được dùng làm đồ trang trí, phong thủy.

Ông Nguyễn Tài Thu, Phó chánh văn phòng UBND huyện Ngọc Hồi cho biết, UBND huyện đã cho kiểm tra, đem các mẫu đá đi xét nghiệm. Ông Nguyễn Trọng Hảo, Trưởng ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu Bờ Y xác nhận có tình trạng thương lái người Việt vận chuyển đá qua địa bàn, và cho biết đơn vị này chỉ là đầu mối phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra những lô hàng có dấu hiệu bất thường. Hải quan là lực lượng chính kiểm soát việc này.

Khi chúng tôi tới liên hệ làm việc thì được thông báo, ông Nguyễn Ích Khiêm, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Bờ Y không có ở cơ quan. Một lãnh đạo chi cục này cũng xác nhận có tình trạng nói trên. Tuy nhiên, khoảng 20 ngày trở lại đây, chính quyền Lào truy bắt gắt gao nên việc thu mua đá tạm thời lắng xuống.