Bưởi là loại trái cây quen thuộc trong đời sống người Việt, đặc biệt phổ biến ở các tỉnh miền Nam, nơi khí hậu nóng ẩm thích hợp cho cây bưởi sinh trưởng. Với mức giá chỉ từ vài nghìn đến vài chục nghìn đồng một quả, bưởi luôn là lựa chọn yêu thích của nhiều gia đình nhờ vị ngọt thanh, mọng nước và mát lành trong những ngày hè oi ả.
Thế nhưng, sau khi ăn xong phần múi bưởi, phần được xem là "tinh túy" nhất, người ta thường vứt bỏ lớp vỏ xanh và phần cùi trắng bên trong mà không hề biết rằng cùi bưởi cũng có thể sử dụng để ăn được.
Cùi bưởi chính là lớp vỏ trắng nằm giữa vỏ xanh bên ngoài và múi bưởi bên trong. Trước đây, do có vị đắng và chứa nhiều tinh dầu, phần cùi này hiếm khi được sử dụng, thường chỉ bị ném vào sọt rác hoặc đem làm phân bón. Thế nhưng, với bàn tay khéo léo của những người nội trợ và sự nhạy bén của các cơ sở chế biến, cùi bưởi đã “lột xác”, trở thành một nguyên liệu quý trong ẩm thực, đặc biệt là trong các món tráng miệng mùa hè như chè bưởi, cùi bưởi sên đường, hay mứt cùi bưởi.
Theo đó, cùi bưởi sau khi mua về thì luộc lên, sau đó bỏ thêm một ít bột năng đã pha với nước vào nấu cho sánh lại. Tiếp đến, cho đậu xanh đã đồ chín vào đảo đều là có món chè bưởi thơm ngon ăn kèm nước cốt dừa. Còn với cùi bưởi sấy khô, trước khi nấu cần ngâm vào nước cho nở hoàn toàn, rửa sạch tẩm qua năng rồi nấu như bình thường.
Để tận dụng phần cùi này, người ta phải sơ chế khá công phu: từ việc cắt nhỏ thành hạt lựu đều tăm tắp, đến công đoạn ngâm muối, vắt xả nhiều lần để loại bỏ tinh dầu đắng và tạo độ giòn đặc trưng. Trong số các loại bưởi, bưởi Năm Roi là lựa chọn hàng đầu vì có lớp cùi dày, giòn và dễ chế biến hơn các loại khác.
Hiện nay, cùi bưởi được chia làm nhiều loại tùy theo mức độ sơ chế, phù hợp với từng nhu cầu chế biến:
Cùi bưởi tươi còn đắng: Mới tách từ quả, chưa sơ chế. Giá rẻ nhưng mất thời gian xử lý.
Cùi bưởi tươi đã hết đắng: Đã được ngâm rửa kỹ với muối và chanh để loại bỏ vị đắng, tiết kiệm công đoạn chế biến cho người dùng.
Cùi bưởi tươi tẩm ướp: Được sơ chế kỹ càng, áo lớp bột mỏng, chỉ cần luộc chín là có thể dùng ngay để nấu chè.
Cùi bưởi khô hết đắng: Được sấy khô sau khi sơ chế, dễ bảo quản, không bị bở và phù hợp với người muốn mua về dùng dần.
Giá bán cùi bưởi trên thị trường dao động từ 70.000 đến 200.000 đồng/kg, tùy theo loại và mức độ chế biến. Dù không rẻ, nhưng nhờ tiện lợi và chất lượng, nhiều chị em nội trợ vẫn sẵn sàng chi tiền để mua về làm món ngon cho gia đình.
Những công dụng của vỏ bưởi và cùi bưởi
Hỗ trợ điều trị viêm da và làm đẹp da
Vỏ bưởi có tác dụng hiệu quả trong việc làm dịu các tình trạng viêm da như mẩn đỏ, ngứa ngáy, hay kích ứng. Nhờ hàm lượng vitamin A và C cao, vỏ bưởi giúp dưỡng ẩm, ngăn ngừa tình trạng khô da, giảm nếp nhăn và hỗ trợ cải thiện mụn trứng cá.
Bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng
Các hoạt chất trong vỏ bưởi giúp hạn chế sự hình thành nếp nhăn, tàn nhang do tăng sắc tố, đồng thời giảm mụn đầu đen, khô ngứa và các vấn đề da do tiếp xúc với ánh nắng. Đặc biệt, nhờ chứa lycopene – một chất chống oxy hóa mạnh – vỏ bưởi còn có khả năng ngăn ngừa ung thư da do tia UV gây ra.
Nuôi dưỡng tóc chắc khỏe
Vỏ bưởi giàu tinh dầu tự nhiên có tác dụng dưỡng tóc hiệu quả, giúp giảm gãy rụng, đồng thời mang lại mái tóc bóng mượt, mềm mại và chắc khỏe hơn. Gội đầu bằng nước nấu từ vỏ bưởi không chỉ làm sạch da đầu, kích thích mọc tóc mà còn tốt cho hệ thần kinh vùng đầu.
Hỗ trợ trị hôi miệng
Tinh dầu và vitamin C trong vỏ bưởi có khả năng kháng khuẩn, giúp khử mùi hôi miệng hiệu quả. Chỉ cần phơi khô vỏ bưởi, sau đó đun với nước và thêm một ít muối, dùng súc miệng hằng ngày sẽ giúp hơi thở thơm tho hơn.
Giảm ho và khan tiếng
Vỏ bưởi còn là bài thuốc dân gian quen thuộc trong điều trị ho khan, khan tiếng do thời tiết hoặc môi trường. Việc uống nước nấu từ vỏ bưởi – cả tươi lẫn khô – đều có thể làm dịu cổ họng và cải thiện các triệu chứng này một cách tự nhiên.
Giải độc, thanh lọc cơ thể
Nước nấu từ vỏ bưởi lành tính, có tác dụng hỗ trợ đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, từ đó giúp da dẻ sáng khỏe và cơ thể nhẹ nhàng, khỏe mạnh hơn từ bên trong.
Tăng cường hệ miễn dịch
Với lượng vitamin C dồi dào, bưởi nói chung và vỏ bưởi nói riêng là nguồn dưỡng chất lý tưởng để tăng sức đề kháng. Đồng thời, các chất chống oxy hóa trong vỏ bưởi còn giúp phòng ngừa các bệnh như hen suyễn, viêm khớp, và hỗ trợ giảm căng thẳng hiệu quả.