Theo nhà sản xuất tên lửa Raytheon, một chiếc F-22 Raptor của Không quân Hoa Kỳ đã đạt được tầm bắn xa nhất từ ​​trước đến nay với tên lửa không đối không tầm trung tiên tiến AIM-120 (AMRAAM).

Chưa rõ máy bay chiến đấu này cách mục tiêu bao xa khi khai hỏa tên lửa, nhưng cột mốc này cho thấy sự phát triển liên tục về khả năng của AMRAAM cũng như sự tập trung ngày càng tăng của quân đội Hoa Kỳ vào các tên lửa không đối không tầm xa để theo kịp những tiến bộ ở Trung Quốc và Nga.

Thử nghiệm đột phá?

Các cuộc thử nghiệm diễn ra trên không phận gần Căn cứ Không quân Eglin, Florida, vào mùa thu năm 2024. Theo Raytheon, các cuộc thử nghiệm "chứng minh khả năng kéo dài thời gian bay của AMRAAM, và rằng loại đạn này có thể tăng đáng kể khả năng sát thương của máy bay thế hệ thứ năm".

Phiên bản AMRAAM được sử dụng là F3R, được phát triển cho Không quân Hoa Kỳ, chủ yếu nhằm mục đích tăng cường hiệu suất. Điều này rất quan trọng vì mặc dù phiên bản kế nhiệm AIM-260 sắp được đưa vào hoạt động, AMRAAM vẫn sẽ được sử dụng rộng rãi trong nhiều thập kỷ.

Vụ bắn thử nghiệm cho thấy những nỗ lực liên tục nhằm nâng cấp F-22, trong đó bổ sung các khả năng mới cho phi đội Raptor – vốn nhỏ nhưng có năng lực cao và rất được ưa chuộng. Một số nâng cấp khác đang được tiến hành để giúp F-22 duy trì vị thế tiên phong và có liên quan, có thể kéo dài đến những năm 2040. Những cải tiến này bao gồm Hệ thống Phòng thủ Hồng ngoại (IRDS) mới, cùng với các cảm biến bổ sung khác và thùng nhiên liệu phụ giúp tăng tầm bắn tàng hình.

Vụ thử nghiệm F-22 mới tạo nên sự liên tưởng thú vị với một cuộc thử nghiệm được công bố vào năm 2021, khi chiếc F-15C Eagle tiêu diệt một mục tiêu không người lái tại Căn cứ Không quân Tyndall ở Florida. Cuộc thử nghiệm trước đó cũng được Không quân mô tả là "vụ bắn tên lửa không đối không xa nhất được biết đến" lúc bấy giờ.

Mẫu tên lửa AMRAAM được sử dụng trong cuộc thử nghiệm Tyndall là mẫu AIM-120D mới nhất. Và mặc dù bề ngoài trông giống như một trong những tên lửa AMRAAM đời trước, nhưng phiên bản D có tầm bắn xa hơn đáng kể. Nhìn chung, nó được cho là có thể bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách từ 75 đến 100 dặm (120 đến 160 km).

Tuy nhiên, khi nói đến việc sử dụng thực tế, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tầm bắn của tên lửa, đặc biệt là trạng thái năng lượng và độ cao của máy bay phóng và mục tiêu. Đối với F-22, các cuộc giao chiến bằng tên lửa không đối không tầm xa thường dựa vào sức mạnh của hệ thống radar quét điện tử chủ động của máy bay phóng như AN/APG-77.

So sánh các dấu mốc

Khi nói đến cả hai cuộc thử nghiệm AMRAAM mang tính bước ngoặt này, vẫn chưa rõ chúng so sánh như thế nào với các tên lửa không đối không tầm xa nhất trong lịch sử của Hải quân Hoa Kỳ.

Theo TMZ, có bằng chứng về ít nhất hai lần bắn thử AIM-54 Phoenix tầm cực xa từ những năm 1970. Một trong số đó dường như liên quan đến một máy bay không người lái bị bắn hạ ở khoảng cách chỉ hơn 126 dặm (202 km) sau khi tên lửa phóng từ một chiếc F-14A Tomcat. Một vụ khác, được cho là trong một cuộc tập trận ở Iran vào tháng 1/1979, là ​​một tên lửa AIM-54 bắn trúng mục tiêu máy bay không người lái ở cự ly 132 dặm (212 km).

Có một số tên lửa không đối không hiện tại được cho là có thể đạt tầm bắn tối đa vượt xa những tên lửa này.

Phần lớn nỗ lực của quân đội Hoa Kỳ trong việc triển khai tên lửa không đối không tầm xa hơn được cho là đến từ những phát triển ở Trung Quốc và Nga. Trước đây, Không quân công khai tuyên bố rằng sự xuất hiện của tên lửa không đối không PL-15 Trung Quốc là động lực chính trong việc phát triển vũ khí tầm xa. Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI) xác định rằng PL-15 có tầm bắn xa hơn AIM-120D.

Tên lửa PL-15 được sử dụng rộng rãi, và Trung Quốc cũng đang nghiên cứu các loại vũ khí có tầm bắn xa hơn, bao gồm cả tên lửa PL-17, một tên lửa tầm xa lớn hơn nhiều, có thể được thiết kế chủ yếu để nhắm vào các mục tiêu có giá trị cao, như máy bay tiếp dầu và máy bay cảnh báo sớm trên không.

Ngoài ra còn có tên lửa PL-16, dường như được phát triển để cho phép máy bay chiến đấu J-20 có thể chứa sáu tên lửa tầm xa bên trong (thay vì bốn tên lửa PL-15).

Lầu Năm Góc đánh giá rằng mối đe dọa từ sự phát triển này sẽ chỉ ngày càng gia tăng. Trước đây, TWZ đã đưa tin về việc Không quân dự kiến ​​đến năm 2050, sẽ có các tên lửa đối không có thể bắn trúng máy bay ở tầm xa tới 1.600 km - một bước tiến vượt bậc về khả năng chống tiếp cận so với khoảng cách mà các tên lửa phòng không hiện nay có thể đạt được.