Cà phê, thứ đồ uống phổ biến và quen thuộc với hàng triệu người Việt không chỉ đơn thuần là một loại thức uống. Nó là văn hóa, thói quen, niềm đam mê của bao thế hệ. Từ những quán cóc ven đường đến các tiệm cà phê sang trọng, từ góc làm việc tại nhà đến các buổi họp hành nơi công sở, cà phê hiện diện như một phần không thể thiếu của nhịp sống hiện đại. Thế nhưng, ẩn sau làn khói thơm lừng và vị đắng ngọt đậm đà, là một mối nguy hiểm đang ngày càng trở nên đáng báo động, đó là cà phê pha tạp chất.

Hình minh hoạ/ Nguồn: Internet

Thực trạng đáng lo ngại, khi cà phê bị “bóp méo” vì lợi nhuận

Tại nhiều vùng nông thôn và cả các đô thị lớn, cà phê được sản xuất và tiêu thụ tràn lan dưới nhiều hình thức. Nhưng không phải ai cũng đang uống cà phê thật. Một số cơ sở sản xuất bất lương đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết và tâm lý ham rẻ của người tiêu dùng để pha trộn cà phê với hàng loạt tạp chất rẻ tiền như: đậu nành rang cháy, bắp rang, bột bắp, caramel công nghiệp, hương liệu tạo mùi và thậm chí là bột đá, bột gạch, hóa chất tạo sánh.

Các “chiêu trò” pha tạp không mới, nhưng ngày càng tinh vi. Nhiều loại cà phê pha tạp được rang cháy đến mức không còn nhận ra nguyên liệu ban đầu. Nhờ vào chất tạo màu và mùi hương tổng hợp, chúng vẫn có vẻ ngoài hấp dẫn, mùi thơm “gần giống thật” và vị đậm khiến người tiêu dùng dễ bị đánh lừa.

Thậm chí, một số báo cáo cho biết, có loại “cà phê” bán trên thị trường chứa chưa đến 10% là hạt cà phê thật, phần còn lại hoàn toàn là tạp chất không rõ nguồn gốc. Điều này không chỉ làm suy giảm giá trị nông sản, mà còn là hành vi vi phạm nghiêm trọng an toàn thực phẩm.

Tác hại đến sức khỏe, cái giá phải trả không chỉ là tiền bạc

Không thể đánh giá thấp ảnh hưởng của cà phê pha tạp chất đến sức khỏe con người. Việc sử dụng thường xuyên những sản phẩm này có thể dẫn đến hàng loạt tác hại tiềm tàng, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tích lũy theo thời gian:

Gây tổn thương hệ tiêu hóa

Nhiều loại tạp chất như bột đá, bột gạch có thể làm trầy xước và bào mòn niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét, rối loạn tiêu hóa, đau bụng mãn tính. Đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi, hệ tiêu hóa yếu rất dễ bị tổn thương.

Gánh nặng cho gan và thận

Chất tạo màu, hương liệu tổng hợp và các hóa chất tạo sánh có thể chứa độc tố. Khi cơ thể tiếp nhận những chất này thường xuyên, gan và thận – hai cơ quan chính giúp đào thải độc tố – sẽ bị quá tải, dễ dẫn đến viêm gan, suy thận, rối loạn chuyển hóa.

Nguy cơ ung thư

Một số chất phụ gia hóa học được dùng trong sản xuất cà phê giả đã bị cấm sử dụng trong thực phẩm ở nhiều quốc gia vì khả năng gây biến đổi tế bào và kích thích sự phát triển của khối u. Việc tiếp xúc lâu dài với các hóa chất này là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư như gan, ruột, dạ dày.

Ảnh hưởng hệ thần kinh

Cà phê vốn được biết đến như một chất kích thích nhẹ, giúp tỉnh táo. Tuy nhiên, cà phê pha tạp chất lại không mang lại tác dụng này, thậm chí có thể gây tác dụng ngược: mất ngủ, đau đầu, hồi hộp, rối loạn thần kinh thực vật do cơ thể phản ứng với các hóa chất không rõ thành phần.

Người tiêu dùng cần làm gì để tự bảo vệ mình?

Trong khi các cơ quan chức năng còn gặp khó khăn trong việc kiểm soát toàn diện thị trường cà phê, thì người tiêu dùng chính là tuyến phòng vệ đầu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Dưới đây là một số giải pháp thiết thực:

Mua cà phê từ nguồn uy tín: Ưu tiên lựa chọn sản phẩm của những thương hiệu có tiếng, có kiểm định chất lượng, có thông tin rõ ràng về xuất xứ, thành phần, nơi sản xuất.

Tự pha chế nếu có điều kiện: Sử dụng hạt cà phê nguyên chất, tự xay và pha tại nhà là cách tốt nhất để đảm bảo chất lượng và tận hưởng hương vị chân thật của cà phê.

Không chạy theo giá rẻ: Cà phê nguyên chất có giá thành tương đối cao vì quy trình trồng, thu hoạch và chế biến đòi hỏi nhiều công sức. Nếu một gói cà phê có giá rẻ bất ngờ, người tiêu dùng cần tỉnh táo và hoài nghi về chất lượng.

Quan sát cảm nhận cá nhân: Nếu uống cà phê mà thấy buồn nôn, mệt mỏi, đau bụng, hoặc có mùi quá hắc, vị quá đắng – rất có thể đó là dấu hiệu của cà phê giả.

Đừng để thói quen trở thành hiểm họa

Một ly cà phê buổi sáng có thể là niềm vui nhỏ, là sự khởi đầu cho một ngày mới tràn đầy năng lượng. Nhưng nếu ly cà phê đó là sản phẩm của sự dối trá và vô trách nhiệm, thì nó có thể là mầm mống của bệnh tật, là mối đe dọa đối với sức khỏe của cả gia đình.

Cà phê nếu là cà phê thật sẽ luôn là một nét đẹp trong đời sống Việt. Nhưng để bảo vệ giá trị ấy, mỗi người tiêu dùng cần tỉnh táo, thông minh và có trách nhiệm hơn với chính sự lựa chọn của mình.