Bạch đậu khấu (Cardamom) là loại gia vị quý hiếm, được mệnh danh là “nữ hoàng của các loại gia vị”. Quả bạch đậu khấu có hình bầu dục, vỏ mỏng, màu xanh nhạt hoặc vàng xám khi khô. Bên trong chứa nhiều hạt nhỏ màu nâu sẫm, chính phần hạt này mới là “linh hồn” tạo nên mùi vị đặc trưng.
Hương thơm của bạch đậu khấu vừa ngọt dịu, vừa cay nồng, có chút the mát giống bạc hà nhưng lại phảng phất hương gỗ trầm ấm. Khi nếm thử, người ta cảm nhận rõ vị cay nhẹ hòa quyện với chút chát, để lại hậu vị thơm lâu khó quên. Chính vì vậy, bạch đậu khấu thường được xếp vào nhóm gia vị cao cấp, có thể biến một món ăn bình thường trở nên đặc biệt.
Bạch đậu khấu có nguồn gốc từ Ấn Độ, Sri Lanka và một số nước Nam Á. Từ hàng ngàn năm trước, nó đã được dùng trong ẩm thực và y học cổ truyền phương Đông. Hiện nay, ngoài Ấn Độ, nhiều quốc gia như Nepal, Bhutan cũng trồng bạch đậu khấu để xuất khẩu, trong đó Guatemala là nước xuất khẩu lớn nhất thế giới.
Ở Việt Nam, bạch đậu khấu rừng mọc tự nhiên chủ yếu ở vùng núi cao Tây Bắc. Người dân tộc thiểu số thường hái bạch đậu khấu về phơi khô làm thuốc, làm gia vị và bán ra thị trường. Bạch đậu khấu Việt Nam được đánh giá cao vì hương thơm đậm và tinh dầu nhiều, được thương lái Trung Quốc, Ấn Độ rất ưa chuộng.
Do đặc tính quý hiếm và công dụng đa dạng, giá bạch đậu khấu khá cao. Bạch đậu khấu khô thường có giá dao động từ 600.000 – 1.200.000 đồng/kg, tùy chất lượng và mùa vụ. Loại bạch đậu khấu nhập khẩu từ Ấn Độ hay Nepal có thể còn đắt hơn.
Bạch đậu khấu là gia vị có thể xuất hiện trong cả món Á lẫn món Âu. Ở Ấn Độ, hạt bạch đậu khấu là thành phần không thể thiếu trong các món cà ri, cơm Biryani hay trà sữa Masala Chai nổi tiếng. Tại Việt Nam và một số nước châu Á khác, loại quả này thường được cho vào nồi nước dùng của phở bò, bún bò Huế hay các món hầm, giúp hương vị trở nên đậm đà, dậy mùi thơm đặc trưng.
Ở phương Tây, bạch đậu khấu lại được ưa chuộng trong các loại bánh ngọt, kẹo, socola, rượu, thậm chí cả cà phê. Nhờ hương thơm ngọt dịu xen lẫn cay nồng, the mát, bạch đậu khấu có khả năng nâng tầm món ăn, khiến chúng vừa lạ miệng vừa hấp dẫn hơn hẳn.
Các tác dụng của bạch đậu khấu với sức khỏe
Hỗ trợ phòng ngừa ung thư
Việc sử dụng hạt bạch đậu khấu thường xuyên có thể kích thích sản sinh các hợp chất phytochemical, giúp ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Dù không thể thay thế các phương pháp điều trị y khoa, song theo nhiều chuyên gia sức khỏe, nếu dùng đúng cách và đúng liều lượng, bạch đậu khấu có thể trở thành một biện pháp hỗ trợ hữu ích trong việc ngăn ngừa ung thư.
Lợi tiểu, hạ huyết áp và thải độc
Bạch đậu khấu còn được xem như “thực phẩm vàng” đối với những người gặp vấn đề về huyết áp. Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, loại hạt này giúp kích thích quá trình bài tiết, thúc đẩy đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, từ đó góp phần giảm bớt các triệu chứng và hạn chế nguy cơ biến chứng liên quan đến huyết áp cao.
Chống viêm và bảo vệ tế bào
Trong bạch đậu khấu có nhiều hợp chất chống oxy hóa, có khả năng bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm. Khi cơ thể bị tác động bởi những yếu tố lạ, phản ứng viêm có thể xảy ra, gây hại cho các mô xung quanh. Sử dụng bạch đậu khấu giúp kiểm soát phản ứng này, hạn chế tình trạng viêm phát triển.
Hỗ trợ tiêu hóa, trị táo bón và nhiễm trùng dạ dày
Từ lâu trong dân gian, hạt bạch đậu khấu đã được dùng để trị nhiều bệnh liên quan đến tiêu hóa. Nhờ giàu chất xơ, loại hạt này có tác dụng cải thiện táo bón, đồng thời các thành phần kháng khuẩn tự nhiên trong bạch đậu khấu còn giúp phòng và hỗ trợ điều trị một số bệnh nhiễm trùng dạ dày.
Khử mùi hôi miệng tự nhiên
Không phải ngẫu nhiên mà bạch đậu khấu thường xuất hiện trong kẹo cao su hay các sản phẩm làm thơm miệng. Với mùi hương the mát đặc trưng, chỉ cần nhai vài hạt bạch đậu khấu, hơi thở sẽ trở nên thơm tho, dễ chịu một cách tự nhiên.
Giảm đau họng và nấc cụt
Một công dụng dân gian khác là giảm đau họng: chỉ cần đun sôi hạt bạch đậu khấu lấy nước uống vào buổi sáng, cảm giác khó chịu sẽ dịu đi rõ rệt. Ngoài ra, khi bị nấc cụt – đặc biệt ở trẻ nhỏ – có thể cho uống nước ấm pha cùng hạt bạch đậu khấu, đây là một cách chữa đơn giản, an toàn và hiệu quả.