Sỏi mật trâu bò (hay còn gọi là sạn mật, ngưu hoàng) rất hiếm, có khi giết mổ hàng ngàn, hàng vạn con trâu bò mới thấy có con có sỏi mật trong túi mật.

Có nhiều đồn đoán về tác dụng thần kỳ của nó, hơn nữa lại là hàng hiếm nên trên thị trường, sỏi mật trâu bò lại được lùng mua với giá vô cùng đắt đỏ. Chúng còn đắt hơn cả vàng ròng bởi giá dao động từ 16-32 triệu đồng/lạng tuỳ loại, tức khoảng 160-320 triệu đồng/kg.

Đáng chú ý, dù có giá siêu đắt đỏ, nhưng sỏi mật trâu bò lại thuộc hàng hiếm, có tiền cũng chưa chắc mua được.

Ông Minh - một đầu mối thường xuyên thu mua các loại cây thảo dược về làm thuốc ở Sapa (Lào Cai) - tiết lộ, cách đây hơn một tuần, ông vừa mua được một viên sỏi mật trâu bò nặng 1,5 lạng với giá 33 triệu đồng.

Thực ra lúc mới lấy ra từ cuống mật của con trâu, viên sỏi này nặng hơi 2 lạng. Nhưng khi làm sạch, hong khô đi, trọng lượng còn lại chỉ 1,5 lạng.

“Đây là viên sỏi khá lớn. Nhưng viên lớn nhất tôi mua cách đâu không lâu nặng đến 6 lạng với giá 200 triệu đồng”. Ông Minh cho hay, loại sỏi này ông mua về tán nhỏ làm thuốc chữa bệnh.

Cũng theo ông Minh, giá sỏi mật trâu bò đắt hay rẻ phụ thuộc vào từng viên. Nếu viên sỏi còn nguyên vẹn không bị vỡ thì khoảng 32 triệu đồng/lạng, thậm chí còn đắt nữa. Nếu đã bị vỡ vụn thì giá rẻ hơn, chỉ khoảng 16 triệu đồng/lạng.

Ông giải thích, sỏi mật trâu bò nằm ở cuống mật. Rất hiếm, giá lại đắt đỏ nên xu hướng mọi người hay tìm mua viên sỏi còn nguyên vẹn, không bị vỡ. Bởi những viên sỏi này đảm bảo không bị trà trộn. Sỏi bị vỡ vụn hay bị trộn các thứ tạp chất vào để làm giả nên giá sẽ rẻ hơn.

Ngoài ra, ông cũng tiết lộ, trên thị trường có sỏi mật trâu bò nhân tạo. Khi mua cần phải chú ý để tránh mua nhầm.

Khi lấy sỏi ra, sỏi mật trâu bò có màu vàng, đập nhẹ vỡ một chút sẽ thấy bên trong có từng lớp từng lớp chồng lên nhau giống như những vòng tròn ở thân gỗ mà chúng ta nhìn thấy khi cắt ngang thân.

Nếm thử sẽ thấy có vị đắng ngọt, mát ở đầu lưỡi. Còn sỏi mật nhân tạo cũng có vị đắng ngọt nhưng không mát.

Hiện vẫn còn nhiều đồn đoán về tác dụng của sỏi mật trâu bò. Một số chuyên gia đông y cho biết, sỏi mật trâu, bò có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm giảm co giật, trị sưng đau hầu họng, lở loét, trẻ bị sốt… Tuy nhiên, chỉ riêng sỏi mật trâu, bò không có tác dụng điều trị các bệnh trên mà phải kết hợp với những vị thuốc khác.

Song, cũng có người cho rằng loại sỏi trong mật trâu, bò, ngựa đã được dùng làm thuốc từ rất lâu đời. Ngưu hoàng là một vị thuốc quý được kết hợp với một số vị thuốc khác để phòng ngừa và chữa tai biến mạch máu não.

Theo lương y Vũ Quốc Trung, do tính chất quý hiếm nên ở Trung Quốc và một số nước khác đã chế ra loại ngưu hoàng nhân tạo, thậm chí là có bán cả ngưu hoàng giả. Thế nên, khi đi mua mọi người cần chú ý để tránh mất tiền oan vì hiện nay ngưu hoàng có giá vô vùng đắt đỏ.