Du lịch đến đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), du khách sẽ có cơ hội được thưởng thức vô vàn món ngon từ biển đảo, trong đó có một cái tên nghe vừa lạ vừa thú vị – con cá tà ma.
Tên gọi “tà ma” dễ khiến người ta liên tưởng đến điều gì đó kỳ bí, ma quái. Nhưng thực chất, cá tà ma lại không hề xấu xí hay hung dữ. Ngược lại, loài cá này có thân hình nhỏ nhắn, lớp vảy nâu sẫm, dáng vẻ khá hiền lành, nhiều người còn nhầm lẫn với cá rô phi nước ngọt nếu chỉ nhìn thoáng qua.
Theo lời những ngư dân sống lâu năm ở đảo, cá tà ma là một trong những loài cá lanh lợi và tinh ranh bậc nhất vùng biển này. Chúng sống ẩn mình giữa những gành đá lởm chởm, khe rạn sâu – nơi sóng đánh mạnh và địa hình hiểm trở. Đặc biệt, cá tà ma có thính giác rất nhạy, chỉ cần nghe thấy tiếng động nhỏ từ thuyền hay lưới là lập tức lẩn trốn. Chính vì cái tính khó bắt đó mà người dân đảo gọi vui chúng là “tà ma” như một cách ví von cho sự ma lanh, quái chiêu của loài cá này.
Cá tà ma không to, con lớn nhất cũng chỉ bằng một gang tay người lớn. Thịt cá trắng phau, săn chắc, khi nấu lên tỏa mùi thơm đặc trưng, ăn vào có độ ngọt tự nhiên, dai vừa phải và rất “bắt miệng”. Phần lườn cá béo và mềm, ăn đến đâu là nhớ đến đó.
Người dân Lý Sơn coi cá tà ma như một món quà riêng của biển cả, là đặc sản để đãi khách quý trong những dịp quan trọng, và cũng là món khoái khẩu trong các bữa cơm gia đình. Tùy vào mùa và thời tiết, cá tà ma có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, mỗi món mang một hương vị riêng.
Mùa đông se lạnh, cá tà ma nướng than là lựa chọn lý tưởng. Cá được làm sạch, ướp đơn giản với muối biển, tiêu và một ít ớt, nướng trên than hồng cho đến khi da cá vàng ruộm, dậy mùi thơm nức mũi. Thịt cá nướng chấm với nước mắm cá cơm nguyên chất pha chút tỏi ớt.
Vào mùa hè, khi trời nóng bức, cháo cá tà ma hay canh chua cá tà ma lại là món được yêu thích hơn cả. Thịt cá luộc chín thả vào cháo ninh gạo thơm, thêm chút hành ngò, tiêu xay, ăn kèm lát ớt cay – vừa thanh vừa ngọt. Còn với canh chua, sự kết hợp giữa cá, cà chua, me, thơm (dứa), rau thơm và gia vị vùng biển tạo nên một nồi canh hài hòa vị chua ngọt mặn cay, đưa cơm đến lạ thường.
Ngoài ra, cá tà ma cũng được đem nấu lẩu, hấp với sả, hoặc kho rim với nước màu. Riêng phần ruột và dạ dày cá, người dân đảo thường không bỏ đi mà khéo léo xào cùng hành củ, tỏi phi, tạo nên món nhậu lạ miệng, vừa dai dai, giòn giòn, vừa thơm nức.
Trước đây, cá tà ma từng chỉ là món ăn dân dã, giá cả không cao. Thế nhưng, những năm gần đây, khi du khách biết đến nhiều hơn, cá trở thành mặt hàng được săn lùng, giá bán tăng lên khoảng 200.000 đồng/kg. Dù vậy, không phải lúc nào cũng có thể mua được, bởi loài cá này không dễ đánh bắt và chỉ có theo mùa.