Mới đây, Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận nam bệnh nhân 87 tuổi được người nhà đưa vào cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội.
Qua khai thác bệnh sử được biết, bệnh nhân đã ăn măng và bị hóc. Người thân nhanh chóng sơ cứu, dị vật bật ra khỏi miệng nhưng nạn nhân đau bụng dữ dội nên được đưa vào Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cấp cứu.
Tại đây, kết quả chụp X-quang và CT ổ bụng phát hiện vỡ dạ dày. Các bác sĩ khâu phục hồi vết rách dài 5 cm tại bờ cong nhỏ dạ dày cho bệnh nhân. Bệnh nhân hồi phục sau 10 ngày điều trị.
 |
| Bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa Gan mật thực hiện phẫu thuật. |
Theo TS.BS Trần Thanh Tùng, Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa Gan mật cho biết, thủ thuật Heimlich có tác dụng đẩy dị vật ra ngoài. Tuy nhiên nếu thực hiện quá mạnh hoặc sai vị trí, áp lực đột ngột có thể làm rách thành dạ dày, đặc biệt ở người dạ dày đang căng đầy thức ăn hoặc khí; người cao tuổi (thành dạ dày mỏng, kém đàn hồi); hoặc người có tiền sử bệnh dạ dày (viêm loét, phẫu thuật cũ).
Trong trường hợp trên, người nhà thực hiện thủ thuật Heimlich quá mạnh gây vỡ dạ dày. Các dấu hiệu nhận biết vỡ dạ dày sau sơ cứu là đau bụng đột ngột, dữ dội, bụng chướng cứng như gỗ, không sờ được. Vỡ dạ dày gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu và tử vong nếu chậm trễ. Vì vậy, người bệnh cần phải đến viện cấp cứu ngay lập tức.
Dấu hiệu để nhận biết biến chứng vỡ dạ dày sau sơ cứu cần lưu ý như đau bụng đột ngột, dữ dội; Bụng chướng cứng như gỗ, không sờ được; Da xanh tái, mạch nhanh, tụt huyết áp (dấu hiệu sốc).
Cần đưa bệnh nhân ngay đến bệnh viện khi có dấu hiệu, bởi vỡ dạ dày gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu, tử vong nếu chậm trễ.
Để học kỹ thuật Heimlich chuẩn, mọi người nên tham gia lớp sơ cứu cơ bản. Đồng thời, theo dõi sát sau sơ cứu dù dị vật đã bật ra ngoài, vẫn cần đưa nạn nhân đến viện kiểm tra tổn thương nội tạng.
Để phòng ngừa hóc dị vật, cần lưu ý ăn chậm, nhai kỹ, tránh nói, cười khi ăn và cắt nhỏ thức ăn cho người cao tuổi, trẻ nhỏ.
Hướng dẫn thực hiện thủ thuật Heimlich đúng cách
Các bước thực hiện (người lớn và trẻ >1 tuổi):
Bước 1. Đứng sau nạn nhân, vòng tay qua eo.
Bước 2. Đặt nắm tay trên rốn, dưới xương ức.
Bước 3. Ép mạnh theo hướng từ dưới lên 5 lần liên tục.
Bước 4. Dừng lại kiểm tra dị vật đã bật ra ngoài chưa.
Lưu ý:
- Giảm lực với người già, phụ nữ mang thai (ép ngực thay vì bụng).
- Không ép quá thấp (nguy cơ tổn thương gan, lách).
Thủ thuật Heimlich là "cứu cánh" trong cấp cứu dị vật đường thở, nhưng đòi hỏi kỹ năng chuẩn và nhận biết rủi ro.
Thực hiện Heimlich đối với người lớn/trẻ >1 tuổi: Bị hóc dị vật, không nói, ho hoặc thở được, da tím tái, nắm cổ họng.
Không làm Heimlich nếu: Nạn nhân vẫn ho được, còn tỉnh táo; Trẻ <1 tuổi (thay bằng vỗ lưng + ấn ngực); Người bất tỉnh (chuyển sang hồi sức tim phổi).
