Viêm xoang là bệnh lý hô hấp dễ tái phát, đặc biệt khi thời tiết thay đổi, môi trường ô nhiễm hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Việc chủ động phòng ngừa không chỉ giúp giảm tần suất tái phát mà còn hạn chế biến chứng mạn tính, bảo vệ sức khỏe đường hô hấp. Dưới đây là những biện pháp phòng viêm xoang tái phát hiệu quả.
Giữ vệ sinh mũi xoang hằng ngày
Một trong những yếu tố quan trọng nhất để phòng viêm xoang tái phát là giữ cho mũi xoang luôn sạch sẽ và ẩm. Bạn nên rửa mũi mỗi ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý (0,9%) hoặc dung dịch rửa mũi chuyên dụng để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, virus và các tác nhân dị ứng bám trong khoang mũi.
Việc rửa mũi còn giúp giảm tình trạng khô rát niêm mạc khi ở trong môi trường điều hòa hoặc thời tiết hanh khô. Ngoài ra, bạn cần tránh ngoáy mũi hoặc chạm tay bẩn vào mũi, vì đây là con đường nhanh nhất đưa vi khuẩn vào xoang.
Bảo vệ đường hô hấp trước tác nhân gây bệnh
Khi ra ngoài, đặc biệt ở môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hoặc vào mùa phấn hoa, bạn nên đeo khẩu trang y tế hoặc khẩu trang vải có lớp lọc bụi mịn. Khói thuốc lá và khí thải công nghiệp chứa nhiều hóa chất gây kích ứng niêm mạc mũi xoang, làm tăng nguy cơ viêm, do đó cần tuyệt đối tránh tiếp xúc. Nếu tính chất công việc buộc phải làm việc ở nơi nhiều bụi hoặc hóa chất, nên sử dụng khẩu trang chuyên dụng và rửa mũi ngay sau khi kết thúc công việc.
Duy trì môi trường sống sạch và thông thoáng
Không khí trong nhà nếu chứa bụi mịn, nấm mốc hoặc lông thú sẽ dễ gây kích ứng và làm bệnh tái phát. Bạn nên vệ sinh nhà cửa thường xuyên, lau sàn, giặt rèm cửa, thay ga gối định kỳ. Nếu sống ở khu vực ô nhiễm hoặc mùa hanh khô, máy lọc không khí và máy tạo ẩm sẽ giúp cải thiện chất lượng không khí, giảm tình trạng khô niêm mạc mũi. Bên cạnh đó, việc mở cửa đón gió và ánh sáng mặt trời vào ban ngày cũng giúp diệt vi khuẩn và nấm mốc tự nhiên.
Tăng cường sức đề kháng
Hệ miễn dịch khỏe mạnh là “lá chắn” giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus xâm nhập vào mũi xoang. Chế độ ăn nên giàu vitamin C (cam, bưởi, ổi), omega-3 (cá hồi, hạt chia), kẽm và các chất chống oxy hóa từ rau xanh, trái cây. Uống đủ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày để giữ ẩm niêm mạc hô hấp. Đồng thời, duy trì giấc ngủ đủ 7 – 8 giờ và tập luyện thể dục như bơi lội, yoga, đi bộ nhanh ít nhất 30 phút/ngày để cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn.
Điều trị triệt để các bệnh lý tai mũi họng liên quan
Nhiều trường hợp viêm xoang tái phát là do các bệnh lý như viêm mũi dị ứng, viêm họng, viêm amidan không được điều trị dứt điểm. Các ổ viêm này là nguồn lây lan vi khuẩn trực tiếp sang xoang. Vì vậy, khi có các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, đau họng kéo dài, bạn cần đi khám sớm và điều trị đúng phác đồ. Tuyệt đối không tự ý mua kháng sinh hoặc bỏ thuốc khi chưa khỏi hẳn, vì sẽ làm vi khuẩn nhờn thuốc và bệnh dễ tái phát nặng hơn.
Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột
Niêm mạc mũi rất nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ, đặc biệt khi từ môi trường lạnh vào phòng điều hòa hoặc ngược lại. Sự thay đổi đột ngột có thể làm co mạch, giảm lưu thông máu ở mũi xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Do đó, vào mùa lạnh, cần giữ ấm vùng mũi, cổ, ngực; Khi dùng điều hòa nên để nhiệt độ chênh lệch không quá 5 – 7°C so với ngoài trời. Nếu phải di chuyển giữa hai môi trường khác biệt, hãy để cơ thể có thời gian thích nghi dần.
Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng cá nhân
Nếu bạn biết mình bị dị ứng với phấn hoa, lông chó mèo, bụi nhà… hãy chủ động hạn chế tiếp xúc. Vào mùa phấn hoa, nên hạn chế ra ngoài vào sáng sớm và chiều tối, khi lượng phấn cao nhất. Nếu nuôi thú cưng, cần tắm và chải lông cho chúng thường xuyên, đồng thời vệ sinh khu vực nuôi sạch sẽ. Sử dụng máy hút bụi có bộ lọc HEPA để giảm tối đa lượng dị nguyên trong không khí.
Tập luyện các bài thở giúp lưu thông khí xoang
Các bài tập thở sâu, thở yoga hoặc thiền không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn tăng cường lưu thông không khí qua các xoang, giảm nguy cơ ứ đọng dịch nhầy – nguyên nhân chính gây viêm xoang. Bạn có thể tập thở 4-7-8 (hít vào 4 giây, giữ hơi 7 giây, thở ra 8 giây) hoặc massage nhẹ vùng mũi – trán mỗi ngày để kích thích tuần hoàn máu, giúp xoang thông thoáng hơn.
