Đậu đen là loại thực phẩm quen thuộc trong gian bếp của nhiều gia đình Việt, đặc biệt vào mùa hè với món chè đậu đen thanh mát, giải nhiệt. Theo y học cổ truyền, đậu đen có vị ngọt, tính hơi ôn, giúp bổ thận, giải độc, lợi tiểu. Trong khi đó, nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy loại đậu này chứa nhiều protein, chất xơ, vitamin nhóm B, sắt, magie, tốt cho tim mạch, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.

Tuy nhiên, không phải ai ăn đậu đen cũng nhận được lợi ích như mong muốn. Một số thói quen sai lầm khi sử dụng thực phẩm này không những làm giảm hiệu quả dinh dưỡng mà còn có thể gây hại cho sức khỏe.

Uống nước đậu đen rang thay nước lọc cả ngày

Trong những ngày nắng nóng, nhiều người có thói quen uống nước đậu đen rang thay cho nước lọc với mong muốn giải nhiệt, làm mát gan. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo chỉ nên dùng khoảng 200–300 ml mỗi ngày, không nên thay hoàn toàn nước lọc bằng nước đậu đen. Việc lạm dụng có thể gây rối loạn điện giải, ảnh hưởng đến chức năng thận, đặc biệt ở người có huyết áp thấp hoặc tiêu hóa kém.

Ăn đậu đen sống hoặc chưa nấu kỹ

Một số người theo xu hướng ăn thực phẩm “thô” đã thử dùng đậu đen ngâm rồi ăn sống để giữ lại enzym tự nhiên. Tuy nhiên, đây là cách ăn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Trong đậu đen sống có chứa lectin – một loại protein kháng dinh dưỡng, nếu không được nấu chín có thể gây buồn nôn, tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm nhẹ. Việc nấu chín hoàn toàn sẽ loại bỏ chất này và giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Chỉ uống nước, bỏ cái

Nhiều người chỉ uống phần nước đậu đen rang mà bỏ đi phần cái (xác đậu). Thực tế, phần cái mới chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất quan trọng. Việc chỉ uống nước khiến cơ thể bỏ lỡ phần lớn dưỡng chất, đặc biệt là nhóm chất có lợi cho tiêu hóa và kiểm soát cholesterol.

Ăn quá nhiều chè đậu đen có đường

Chè đậu đen là món khoái khẩu trong mùa hè, nhưng nếu cho quá nhiều đường hoặc ăn thường xuyên với lượng lớn có thể gây tăng đường huyết, tăng cân và phản tác dụng giải nhiệt. Với người có nguy cơ tiểu đường hoặc béo phì, cần đặc biệt thận trọng.

Dùng đậu đen thay thế hoàn toàn thực phẩm khác

Một số người ăn chay hoặc muốn giảm cân chọn cách ăn đậu đen liên tục để thay thế cơm hoặc thịt cá. Tuy nhiên, đậu đen không thể cung cấp đầy đủ các axit amin thiết yếu và vi chất như các loại thực phẩm khác. Việc sử dụng đậu đen cần kết hợp đa dạng các nguồn dinh dưỡng để đảm bảo cân bằng.

Ai nên cẩn trọng khi dùng đậu đen?

Người có cơ địa lạnh, thường xuyên mệt mỏi, chân tay lạnh, tiêu hóa kém nên hạn chế dùng đậu đen vì tính hàn có thể làm trầm trọng hơn tình trạng. Ngoài ra, người đang điều trị bằng thuốc lợi tiểu hoặc huyết áp cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn bổ sung nước đậu đen vào thực đơn hằng ngày.

Cách sử dụng đậu đen đúng cách

– Rang sơ đậu đen trước khi nấu để giảm bớt tính hàn và giúp dễ tiêu hóa hơn.

– Nấu chín kỹ để đảm bảo an toàn, nhất là khi dùng cho trẻ nhỏ hoặc người già.

– Kết hợp đậu đen với gạo lứt, hạt sen hoặc mè đen trong các món cháo hoặc chè để tăng giá trị dinh dưỡng.

– Sử dụng nước đậu đen rang ở mức vừa phải, không thay hoàn toàn cho nước lọc.

Dù là thực phẩm có nhiều lợi ích, đậu đen vẫn cần được sử dụng một cách khoa học và hợp lý để phát huy tối đa giá trị, tránh phản tác dụng lên sức khỏe.