Charlie Munger từng nói: “Mọi sự vật, hiện tượng đều ẩn chứa cấu trúc và logic sâu xa bên dưới bề mặt. Cũng như việc đào sâu xuống lòng đất mới tìm thấy mạch nguồn nuôi dưỡng vạn vật”.
Có người làm việc đạt hiệu quả gấp đôi, cũng có người lại chỉ bằng một nửa. Lý do là người trước có thể nhìn thấu logic nền tảng của vấn đề trong thời gian ngắn hơn, trong khi người sau lại vội vàng bắt tay vào làm mà không suy nghĩ kỹ.
Logic hành động sai lệch sẽ giống như những rào cản, khiến bạn ngày càng xa rời mục tiêu đã định. Thứ tự đúng đắn mới là chìa khóa để thành công. Dưới đây là 7 quy luật nền tảng trong đời, hiểu được sớm chính là khôn ngoan, trí tuệ.
1. Logic cơ bản của việc kiếm tiền là sự khan hiếm, không phải chăm chăm làm việc thật nhiều
Năm 1853, một cơn sốt vàng bùng nổ ở Mỹ. Hầu hết các doanh nghiệp ở San Francisco đều ngừng hoạt động, thủy thủ bỏ tàu, công nhân vứt bỏ công cụ… đổ xô đến các mỏ vàng. Một thanh niên cũng lên đường đến San Francisco, mơ ước đổi đời nhờ vàng.
Đến nơi, anh phát hiện 2 điều: Một là người quá đông, vàng quá ít, ngay cả ở những khu vực rìa mỏ cũng chật kín người đào vàng; hai là công việc đào vàng vô cùng vất vả, quần áo của mọi người thường xuyên bị rách nát, khổ không kể xiết.
Thế là anh chàng kiên quyết từ bỏ việc đào vàng, chuyển sang thu mua một lượng lớn vải denim và vải bạt bền chắc, rồi may thành quần áo bảo hộ chuyên dụng cho những người đào vàng, kiếm được một khoản tiền lớn. Người thanh niên đó chính là Levi Strauss, ông đã phất lên nhờ cơn sốt vàng, xây dựng nên đế chế quần jeans Levi’s.
Có câu: “Đừng vừa làm công việc mà ai cũng làm được, vừa mơ ước giàu có hơn người khác”.
Đừng chen chúc vào đám đông, đừng so bì mồ hôi với số đông mà hãy nghĩ xem bạn có thể cung cấp điều gì cho họ. Khi bạn chỉ là một phần của số đông trong ngành, bạn chắc chắn sẽ đối mặt với tình trạng cung vượt cầu. Tìm ra lối đi khác trong sự cạnh tranh khốc liệt, bạn mới có thể "lột xác" và "nhảy vọt" trong đời, việc kiếm tiền tự nhiên sẽ trở nên thuận lợi.
2. Logic cơ bản của các mối quan hệ là lợi ích, không phải tình cảm
Nhà xã hội học Blau từng đưa ra quan điểm: “Mỗi người đều nhận được “thù lao” từ các mối quan hệ”.
Mối quan hệ có bền chặt hay không, điều cốt yếu nằm ở “vòng lặp lợi ích”. Bạn mang lại lợi ích cho tôi, tôi có thể đáp trả tương xứng. Sự tương tác giá trị tạo thành một vòng lặp khép kín, hệ thống này mới có thể vận hành ổn định và lâu dài. Khi một bên không còn có thể cung cấp giá trị, việc chia tay chỉ là sớm hay muộn mà thôi.
Logic nền tảng của các mối quan hệ thực chất chính là một cuộc trao đổi lợi ích sòng phẳng. Khi bạn có thể mang lại lợi ích cho người khác, bạn tự nhiên không phải lo nghĩ về cách duy trì mối quan hệ. Một khi bạn trở nên vô giá trị, đó cũng là lúc người khác rời bỏ bạn.
3. Logic cơ bản của sự phát triển là sự tự suy ngẫm, không phải làm đi làm lại nhiều lần
Inamori Kazuo có một thói quen. Mỗi buổi sáng sớm, ông đều đứng trước gương tự suy ngẫm về những gì mình đã nghĩ và làm trong ngày hôm trước: “Hôm nay có làm ai khó chịu không? Đối xử với mọi người có thân thiện không? Có lời nói nào kiêu ngạo không? Có hành vi nào ích kỷ không?” Theo ông, suy ngẫm là phương pháp gột rửa tâm hồn, cũng là chìa khóa dẫn đến một cuộc đời tốt đẹp hơn.
Trong cuộc sống, nói sai một câu, cố gắng lần sau nói khéo léo hơn, đó là tiến bộ. Trong công việc, làm sai một việc, cố gắng sau này tuyệt đối không mắc lại lỗi đó lần thứ hai, đó là trưởng thành.
Fernando Pessoa nói: “Trừ đi giấc ngủ, đời người chỉ có hơn 10.000 ngày. Nhiều người chỉ sống một ngày, nhưng lặp lại 10.000 lần”.
Người không biết suy ngẫm, tổng kết kinh nghiệm, giống như một cỗ máy lên dây cót, cả đời chỉ lặp lại những công việc máy móc. Người biết suy ngẫm thì có khả năng tự đổi mới. Khi những kinh nghiệm trong quá khứ hòa quyện vào trải nghiệm cuộc đời, bạn sẽ trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.
4. Logic cơ bản của giao tiếp là lắng nghe, không phải bày tỏ
Dale Carnegie từng kể một câu chuyện trong cuốn “Đắc nhân tâm”. Nhà xuất bản Graber dự định tổ chức một bữa tiệc tối và muốn mời một nhà thực vật học. Tuy nhiên, nhà thực vật học này có tính cách kỳ quặc, Graber nói mãi mà không thành công, đành nhờ Carnegie ra mặt.
Carnegie đến nhà nhà thực vật học, không nhắc đến bữa tiệc, mà hỏi về nội dung cuốn sách mới của ông. Sau đó, ông chăm chú và say mê lắng nghe nhà thực vật học chia sẻ về cách khu vườn trong nhà nở hoa, về việc mẫu cây trong phòng khách quý hiếm đến mức nào… Đến trưa, khi Carnegie chào tạm biệt, ông tiện thể mời nhà thực vật học cùng tham dự bữa tiệc từ thiện và ông ấy vui vẻ đồng ý.
Có câu nói rằng: “Chỉ khi lắng nghe người khác thật tốt, bạn mới có thể nói ra điều mình muốn tốt hơn”.
Khi bạn dành nhiều thời gian và cơ hội hơn cho người khác để họ bày tỏ những suy nghĩ, cảm xúc của mình, bạn cũng sẽ dễ dàng tiếp cận và thân thiết với họ hơn. Không ai muốn giao tiếp với một người chỉ muốn thể hiện bản thân nhưng hầu hết mọi người đều muốn kết bạn với những người quan tâm đến mình.
5. Logic cơ bản của thành công là lòng vị tha, không phải lợi ích cá nhân
Có một ngôi làng, khi nông dân hái hồng, họ luôn có thói quen để lại một vài quả hồng chín mọng trên cây. Nông dân nói, những quả hồng này có thể giúp người đi đường giải khát, cũng có thể làm thức ăn cho chim khách qua mùa đông.
Những người đi đường bị hồng hấp dẫn, thường sẽ nghỉ ngơi, ăn uống hoặc lưu trú lại làng, mang lại sức sống và tài lộc cho làng. Chim khách đến mùa đông cũng không bay đi, làm tổ trú đông trên cây ăn quả, cả ngày bận rộn bắt côn trùng trên cây, đảm bảo vụ hồng năm sau bội thu.
Người xưa thường nói, lợi người thì cũng lợi mình. Mọi điều thiện lành mà bạn nhận được đều bắt nguồn từ giá trị mà bạn tạo ra cho người khác. Chiếc ô bạn che cho người khác, ngày sau sẽ hóa thành mái hiên che mưa cho bạn. Con đường bạn mở ra cho người khác, cuối cùng cũng sẽ trở thành con đường rộng lớn của riêng bạn.
Không ai muốn hợp tác với người ích kỷ, cũng không ai thích làm việc với người chi li tính toán từng chút. Sống ở đời, vị tha mới là tầm nhìn xa trông rộng nhất.
6. Logic cơ bản của sức khỏe là bảo vệ, không phải điều trị
Đừng đợi đến khi bệnh rồi mới chữa, hãy phòng bệnh khi nó chưa hình thành. Đợi đến khi bệnh đã thành rồi mới dùng thuốc, giống như khát rồi mới đào giếng, đánh nhau rồi mới đúc binh khí, chẳng phải đã quá muộn rồi sao?
Trên thực tế, nhiều người không nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe. Bình thường họ không bao giờ luyện tập, đợi đến khi cơ thể yếu ớt, mắc bệnh mới nhớ đến việc vận động và chăm sóc sức khỏe; bình thường ăn uống không điều độ, đợi đến khi không ăn được gì mới nhớ đến việc chuẩn bị 3 bữa tử tế. Nhưng lúc này, cơ thể đã suy yếu, người ta chỉ có thể bị bệnh tật hành hạ.
Có sức khỏe làm nền tảng, bạn mới có thể tạo ra nhiều khả năng hơn, sống cuộc đời mình mong muốn. Ba bữa ăn chú ý hơn, xây dựng tuyến phòng thủ cho sức khỏe. Lúc rảnh rỗi tập luyện nhiều hơn, kéo dài tuổi thọ cho cơ thể. Bình thường chú ý đến chế độ sinh hoạt, để tinh thần luôn tràn đầy năng lượng.
7. Logic cơ bản của gia đình là kinh tế, không phải cảm xúc
Warren Buffett từng nói: “Cốt lõi đầu tiên của gia đình, mãi mãi là kinh tế chứ không phải cảm xúc”.
Tình yêu chỉ cần sự lãng mạn nhưng hôn nhân thì phải đặt vào thực tế cơm áo gạo tiền. Từ những việc lớn như y tế, giáo dục, mua nhà, mua xe, cho đến những việc nhỏ như một cái bát, cái đĩa trong bếp, không gì là không cần tiền.
Không có vật chất, những chi tiết nhỏ sẽ bị phóng đại vô hạn. Mọi việc cần chi tiêu đều sẽ trở thành ngòi nổ cho những cuộc cãi vã. Việc lớn không nhìn rõ, việc trung bình không nhìn thấu, việc nhỏ cứ lải nhải không ngừng. Một gia đình khi không thiếu thốn mới có thể bình tĩnh ngồi lại nói chuyện tình cảm, đó là thực tế.
Hôn nhân giống như xây nhà, không có nền tảng vật chất tốt đẹp thì khó có thể vững chắc. Mọi hạnh phúc đều phải do bạn đánh đổi bằng mồ hôi, thành toàn bằng sự nỗ lực. Cố gắng làm việc, chuyên tâm kiếm tiền, bảo vệ những người bạn yêu và những người yêu bạn, đó mới là lời tỏ tình đẹp nhất của người trưởng thành.