Stress không đơn thuần là cảm giác mệt mỏi. Đó là phản ứng sinh tồn của cơ thể trước áp lực, có thể "ăn mòn" sức khỏe thể chất lẫn tinh thần nếu không được nhận diện kịp thời.

Với tỷ lệ 29.6% dân số gặp stress trong đại dịch Covid-19 (theo nghiên cứu trên 9.074 người), hiểu rõ bản chất stress là bước đầu tiên để kiểm soát nó.

Theo TS.BS. Dương Minh Tâm, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, stress là phản ứng căng thẳng về cảm xúc và thể chất khi cơ thể đối mặt với áp lực từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài.

"Stress không phải kẻ thù. Ở mức độ phù hợp, nó thúc đẩy ta hoàn thành công việc hiệu quả hơn, chúng ta trở nên hoàn hảo và thích nghi hơn. Chỉ khi vượt quá ngưỡng chịu đựng, nó mới gây tổn hại sức khỏe", TS Tâm cho biết.

Theo TS.BS Tâm, dấu hiệu "báo động đỏ" nhận biết sớm stress khác nhau theo độ tuổi:

Trẻ dưới 3 tuổi: Rối loạn ăn/ngủ, dễ giật mình, chậm nói, hành vi hung hăng.

Trẻ 3-6 tuổi: Đau đầu, tức ngực, giảm tập trung, hay cáu gắt.

Người trưởng thành: Mất ngủ, huyết áp cao, khó tiêu, lo âu vô cớ, mất hứng thú tình dục.

Người già: Mệt mỏi kéo dài, đi tiểu nhiều, trầm cảm sau nghỉ hưu hoặc mất người thân.

Ai dễ bị stress nhất? Nghiên cứu dịch tễ chỉ rõ:

Phụ nữ có nguy cơ stress cao gấp 2,7 lần nam giới.

Nhóm tuổi 21-40 và người có trình độ học vấn cao chịu áp lực lớn hơn.

Yếu tố nguy cơ: Tiền sử rối loạn tâm thần, thiếu kỹ năng ứng phó, ít hỗ trợ xã hội.

Phân biệt stress thông thường và rối loạn bệnh lý

TS. Tâm nhấn mạnh, khi stress kéo dài trên 2 tuần kèm triệu chứng như hoảng loạn, mất ngủ triền miên, hoặc suy nghĩ tự hại - đó không còn là căng thẳng thông thường mà cần can thiệp y tế ngay.