Hiện nay, xe tăng chiến đấu chủ lực T-54 và T-55 được coi là “xương sống” của lực lượng tăng – thiết giáp Việt Nam. Xe tăng T-54B được trang bị pháo chính 100mm D-10T2S, với hệ thống ổn định tầm hướng hai trục dọc – ngang STP-2 Tsyklon, có tầm bắn thẳng hiệu quả 1.000m.
Pháo chính D-10T của T-54 và T-55 có thể sử dụng nhiều loại đạn gồm:
Đạn nổ phá mảnh UOF-412
UOF-412 và UOF-412U là hai loại đạn nổ phá mảnh cũ từ thời chiến tranh thế giới thứ 2, nặng 30,2kg, mang đầu đạn OF-412 và OF-412G, chứa 15,6kg thuốc nổ mạnh F-412.
Đạn nổ phá mảnh UOF-412 và UOF-412U được xe tăng T-54/55 sử dụng chủ yếu để chế áp các công sự, bộ binh địch, hơn là để chống tăng.
 |
| Những chú "voi sắt" T-54/55 của Việt Nam. |
Đạn xuyên giáp UBR-412
Trong nhiệm vụ chống tăng, xe tăng T-54/55 sử dụng các đạn xuyên giáp UBR-412 và UBR-412D.
Đạn xuyên giáp UBR-412 nặng 30,1kg, có thể mang đầu đạn xuyên giáp nổ mạnh (APHE) BR-412, hoặc đầu đạn xuyên giáp có nắp đạn đạo (APBC) BR-412B nặng 15,88kg.
Đạn xuyên giáp UBR-412D nặng 30,4kg, có thể mang đầu đạn xuyên giáp có nắp đạn đạo BR-412D nặng 15,88kg.
Qua thử nghiệm, với góc chạm 60 độ, đầu đạn BR-412 với sơ tốc 880m/s, có thể xuyên 500mm giáp RHA ở cự li 125m, xuyên 1.000mm giáp RHA ở cự li 110m, xuyên 1.500mm giáp RHA ở cự li 95m, xuyên 2.000mm giáp RHA ở cự li 87m. Với góc chạm 90 độ, con số trên lần lượt là 155m, 135m, 115m và 100m. Ở cự li này, 80% số phát bắn đều xuyên giáp thành công.
Như vậy, trước các xe tăng hiện đại có vỏ giáp dày, xe tăng T-54/55 của Việt Nam sẽ gặp bất lợi lớn, khi đạn UBR-412 chỉ có thể xuyên giáp ở cự li gần, nên phải mai phục, bất ngờ áp sát đối phương để tấn công bằng pháo chính.
 |
| T-54/55 Việt Nam khai hỏa pháo 100mm trong cuộc diễn tập bắn đạn thật năm 2013. |
Đạn lõm chống tăng (HEAT) 3UBK4
Đây là loại đạn không xuyên giáp bằng động năng, mà sử dụng liều nổ lõm, thuận tiện cho cả chống tăng và chế áp các công sự kiên cố của địch. Đạn lõm chống tăng 3UBK4 mang đầu đạn 3BK5M, là loại đạn có ổn định cánh đuôi. Sau đó, đạn lõm chống tăng 3UBK4 được thay thế bằng đạn 3UBK9 với đầu đạn 3BK17M.
Đạn xuyên dưới cỡ có guốc ốp nòng vạch đường (APDS-T) 3UBM6
Đây là loại đạn thiết kế với một mũi tên xuyên KE (Kinetic energy penetrator) có đường kính nhỏ hơn cỡ nòng, các guốc đỡ đnạ văng ra sau khi bắn, đạn không mang liều nổ mà chỉ có liều cháy dẫn đường.
Đạn APDS-T dành cho T-54/55 được Viện Nghiên cứu NII-24 phát triển vào năm 1964, mang đầu đạn 3BM6, có khả năng xuyên 260mm giáp RHA ở cự li 1.000m. Sau đó, đầu đạn 3BM6 được thay bằng loại đầu đạn 3BM8 với lõi tungsten carbide.
Đạn xuyên dưới cỡ có guốc ốp nòng ổn định cánh đuôi (APFSDS) 3UBM11
Đạn APFSDS ra đời nhằm khắc phục điểm yêu trên APDS. Do thanh xuyên KE trên đạn APDS có đường kính nhỏ và dài nên quán tính quay nhỏ, hiệu ứng con quay đạt được trong không khí nhỏ nên các nhà thiết kế chuyển sang ổn định cánh đuôi thay cho ổn định con quay.
Đạn 3UBM11 được đưa vào sử dụng trong thập niên 1980, với đầu đạn 3BM25 có lõi tungsten carbide.
 |
| Pháo chính 100mm của T-54/55 có thể bắn tên lửa chống tăng qua nòng, tăng tầm diệt tăng đến 4-6km. |
Đạn chống tăng có điều khiển (ATGM)
Để gia tăng sức mạnh cho các xe tăng - thiết giáp của quân đội Nga, hàng loạt tổ hợp tên lửa chống tăng bắn qua nòng pháo đã được chế tạo. Các xe tăng T-55, T-62, pháo chống tăng MT-12 và xe chiến đấu bộ binh BMP-3 đều có thể sử dụng các tổ hợp này, nhưng với các loại đạn khác nhau.
Xe tăng T-55 có thể được trang bị các tổ hợp tên lửa chống tăng bắn qua nòng, lái bám chùm laser sau:
- 9M117 Bastion: bắn đạn chống tăng có điều khiển 3UBK10-1, xuyên 600mm giáp RHA từ cự li 4.000m
- 9M117M Kan: bắn đạn chống tăng có điều khiển 3UBK10-M1, xuyên 650mm giáp RHA từ cự li 4.000m
- 9M117M1 Arkan: bắn đạn chống tăng có điều khiển 3UBK23-1, có đầu đạn tandem, xuyên 750mm giáp RHA từ cự li 6.000m
- 9M117M2 Boltok: bắn đạn chống tăng có điều khiển 3UBK23M-1, xuyên 850mm giáp RHA từ cự li 6.000m.
Về mặt lý thuyết thì xe tăng T-55 và T-62 mà Việt Nam có trong trang bị có thể trang bị đạn chống tăng có điều khiển.
