Cuộc Chiến tranh Vùng Vịnh đầu thập niên 1990 được xem là màn khai mạc hoành tráng của thời đại chiến tranh hiện đại, lật đổ hoàn toàn nhận thức truyền thống về chiến tranh. Trong chiến dịch này, xe tăng M1 Abrams do Mỹ chế tạo nổi danh nhờ hiệu suất vượt trội, được truyền thông Mỹ như trang 1945 ca ngợi là “xe tăng mạnh nhất hành tinh”. Ảnh: Veteran Life
Khi đó, chỉ với đội hình gồm 9 xe tăng M1 và 13 xe chiến đấu bộ binh M2, lực lượng Mỹ đã đâm thẳng vào trung tâm Lực lượng Vệ binh Cộng hòa Iraq. Với hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến, hỏa lực mạnh và khả năng cơ động cao, họ nhanh chóng tiêu diệt một tiểu đoàn đối phương. Ảnh minh họa
Pháo nòng trơn 120mm trên M1 có thể tấn công chính xác từ khoảng cách xa, xuyên thủng giáp địch dễ dàng. Hệ thống điều khiển tích hợp máy đo xa laser, máy tính đạn đạo và bộ ổn định giúp M1 duy trì độ chính xác ngay khi di chuyển. Ảnh: Global Look Press
Lớp giáp tổng hợp giúp M1 chống chịu hiệu quả trước đa số vũ khí chống tăng thời bấy giờ. Chiến thắng vang dội này không chỉ biến Abrams thành át chủ bài của quân đội Mỹ, mà còn khiến cả thế giới ngưỡng mộ công nghệ quân sự Mỹ. Từ đó, M1 Abrams trở thành biểu tượng quân sự “bất khả chiến bại”, xuất hiện dày đặc trong các triển lãm và hợp đồng mua bán vũ khí toàn cầu. Ảnh: RT
Tuy nhiên, thời gian và chiến trường luôn thay đổi. Khi M1 Abrams bước vào chiến trường Nga - Ukraine, “huyền thoại” một thời bắt đầu lung lay. Ngày 26/4/2025, một chiếc M1 bị xe tăng T-62 của Nga bắn hạ tại Kursk, dẫn đến kết cục cả hai cùng bị phá hủy. Dù thiệt hại là đôi bên, nhưng với khoảng cách lớn về công nghệ, đây là thất bại nặng nề cho M1. Ảnh minh họa
Mỹ từng viện trợ Ukraine 31 chiếc M1, kỳ vọng tái hiện hào quang xưa. Thế nhưng thực tế lại phũ phàng: phần lớn số xe tăng này đã bị tiêu diệt, một số còn bị Nga thu giữ và trưng bày như chiến lợi phẩm. Truyền thông Mỹ từng kỳ vọng M1 sẽ lập chiến công nhờ lịch sử huy hoàng và thiết bị hiện đại, nay buộc phải thừa nhận Abrams đã gặp thực tế tàn khốc tại Ukraine. Ảnh minh họa: Armyrecognition
Chiến trường Ukraine hoàn toàn khác biệt với Trung Đông. Trong các cuộc chiến trước, M1 thường được hỗ trợ bởi bộ binh, không quân và pháo binh. Nhưng tại Ukraine, M1 lần đầu tiên phải đối đầu với một đối thủ có hệ thống tình báo, giám sát và trinh sát hiện đại, cùng khả năng chống tăng mạnh mẽ. Ảnh: Getty Images
Trong khi đó, Ukraine lại thiếu hỏa lực yểm trợ đường không và pháo binh, khiến M1 rơi vào thế yếu chưa từng có. Ước tính cho thấy khoảng 90% số M1 viện trợ đã bị phá hủy, một tỷ lệ tổn thất khiến “huyền thoại” Abrams sụp đổ hoàn toàn. Ảnh: Telegram
Xét kỹ hơn, nhiều điểm yếu kỹ thuật của M1 bắt đầu lộ rõ. Về giáp bảo vệ, chỉ các phiên bản nội địa Mỹ mới sử dụng giáp uranium nghèo. Các bản xuất khẩu, như viện trợ cho Ukraine, chỉ dùng giáp thường, khiến khả năng phòng vệ giảm rõ rệt. Trước pháo 115mm của T-62, M1 có thể không chịu nổi một phát bắn trực diện. Ảnh: Creative
Hệ thống điều khiển hỏa lực và thiết bị điện tử của M1 dù hiện đại, nhưng chủ yếu được thiết kế để đối đầu với xe tăng. Trong khi ở Ukraine, xe tăng chủ yếu đóng vai trò hỗ trợ bộ binh, tiêu diệt công sự hoặc điểm hỏa lực. Các mối đe dọa chính lại đến từ máy bay không người lái cảm tử, pháo binh và tên lửa chống tăng – điều mà Abrams không được tối ưu để đối phó. Ảnh minh họa: Telegram
Thêm vào đó, Ukraine chưa xây dựng được hệ thống tác chiến kiểu Mỹ hoặc NATO. Điều này khiến các thiết bị điện tử trên M1 không thể kết nối, chia sẻ thông tin với các đơn vị khác. Khả năng nhận thức tình huống vì vậy bị giảm mạnh, khiến tính “hiện đại” của Abrams gần như không phát huy được. Ảnh: Getty Images
Ngoài ra, M1 còn có nhiều nhược điểm cố hữu. Trọng lượng chiến đấu quá lớn ảnh hưởng đến khả năng cơ động, thậm chí có thể phá hỏng hạ tầng như đường sá và cầu cống. Động cơ M1 tiêu hao nhiên liệu rất lớn và cần bảo dưỡng thường xuyên, tạo gánh nặng lớn cho hệ thống hậu cần – điều khó đáp ứng trong điều kiện chiến tranh tiêu hao cao tại Ukraine. Ảnh: Reuters
Quan trọng hơn, lớp giáp M1 chỉ dày ở mặt trước, còn hai bên, phía sau và phần nóc lại mỏng – không đủ chống chịu các loại vũ khí hiện đại, đặc biệt là drone cảm tử tấn công từ trên cao. Khi đối diện những mối đe dọa kiểu mới này, Abrams gần như không có khả năng phòng thủ hiệu quả. Ảnh minh họa: Telegram
Từ biểu tượng “bất khả chiến bại” của thế kỷ 20, M1 Abrams giờ đây trở thành minh chứng rõ ràng cho việc công nghệ quân sự nếu không thích nghi với chiến trường hiện đại, sẽ nhanh chóng bị vượt mặt. Và cuộc chiến Ukraine có lẽ chính là hồi chuông cảnh tỉnh cho kỷ nguyên xe tăng hạng nặng cổ điển. Ảnh minh họa
