Vào một đêm lạnh giá tháng 12/1990, trong khi ông trùm John Gotti vừa bị bắt giữ trong một chiến dịch chớp nhoáng tại Manhattan, thì ở một nơi khác, người đàn ông từng là cánh tay phải trung thành nhất của kẻ đứng đầu băng đảng Gambino, Salvatore “Sammy the Bull” Gravano, đang đối mặt với một quyết định có thể làm sụp đổ toàn bộ đế chế mafia Mỹ.
Từ đỉnh cao tội phạm đến ngã rẽ định mệnh
Với hơn 20 vụ giết người do chính tay thực hiện hoặc ra lệnh thực hiện, Sammy là một phó trùm đúng nghĩa trong gia đình Gambino, một trong năm tổ chức tội phạm có tổ chức hùng mạnh nhất New York. Nhưng chỉ vài tháng sau khi bị bắt, ông ta đã làm điều mà bất kỳ tay mafia nào cũng xem là sự phản bội tối thượng: Đồng ý hợp tác với chính phủ và làm chứng chống lại John Gotti. Và kể từ khoảnh khắc ấy, trật tự của thế giới mafia gốc Italia ở Mỹ bắt đầu rạn vỡ không thể cứu vãn.
Sammy Gravano không phải là một tên tội phạm tầm thường. Ông ta bước vào giới mafia từ khi còn là thiếu niên ở Brooklyn, từng là thành viên của băng Colombo trước khi chuyển sang Gambino. Với bản lĩnh sắt đá, hành động tàn nhẫn và đầu óc kinh doanh sắc bén, Gravano được John Gotti thăng chức nhanh chóng trong băng đảng sau khi Gotti tiến hành ám sát trùm trước là Paul Castellano để lên ngôi vào năm 1985. Trong vài năm tiếp theo, Gravano là người điều hành chính nhiều hoạt động của gia đình Gambino: Từ xây dựng, đòi nợ, bảo kê đến giết người thanh trừng nội bộ.
Sammy Gravano đang khoác vai ông trùm John Gotti, thời điểm cả hai ở đỉnh cao "sự nghiệp" mafia. Ảnh: ABC7.
Gotti là biểu tượng của mafia hiện đại: Ăn vận lịch lãm, thường xuyên xuất hiện trên truyền thông và nhiều lần thoát án nhờ vào các chiến thuật bịt miệng nhân chứng. Nhưng ông ta có một điểm yếu chết người. FBI đã âm thầm thu thập ghi âm từ các cuộc trò chuyện trong hang ổ của Gambino. Và họ phát hiện rằng Gotti, trái với luật bất thành văn của mafia, thường xuyên nói xấu thuộc hạ, thậm chí đổ trách nhiệm các vụ giết người cho Gravano để tự cứu mình.
Khi các đoạn băng này được bật cho Gravano nghe trong phòng giam, một điều không thể tưởng tượng đã xảy ra: Một người từng thề máu với tổ chức đã quyết định trở thành kẻ phản trắc. Gravano hiểu rõ luật chơi: Phản bội đồng nghĩa với án tử. Nhưng ông ta cũng hiểu một điều khác – tổ chức mà ông ta trung thành đang chuẩn bị hi sinh ông ta để bảo vệ hình tượng của Gotti. Tháng 11/1991, Gravano chính thức ký thỏa thuận làm nhân chứng. Đổi lại việc hợp tác, chính phủ đồng ý giảm nhẹ án cho ông, và ông bắt đầu tiết lộ một loạt thông tin gây chấn động.
Sammy Gravano và hồi kết của huyền thoại mafia Mỹ
Tại phiên tòa năm 1992, Sammy Gravano trở thành nhân chứng chủ lực, cung cấp lời khai chi tiết về cơ cấu hoạt động, các vụ ám sát, và chính xác cách John Gotti điều hành đế chế mafia. Với thái độ điềm tĩnh đến rợn người, ông mô tả từng cuộc họp gia đình, từng mệnh lệnh giết người, và vạch trần cách mafia thao túng ngành xây dựng New York. Kết quả là John Gotti bị kết án chung thân và không bao giờ rời khỏi nhà tù cho đến khi chết vì ung thư năm 2002.
Những năm gần đây Gravano xuất hiện trong nhiều buổi phỏng vấn. Ảnh: ABC7.
Nhưng tác động của vụ phản bội không dừng lại ở đó. Quyết định quay đầu làm chứng của Sammy Gravano đã phá vỡ một trong những nền tảng thiêng liêng nhất của mafia gốc Italia: Luật im lặng (omertà). Từ sau vụ này, một loạt tay du đãng khác cũng chọn con đường tương tự để được khoan hồng. FBI và các công tố viên nhanh chóng hiểu rằng chỉ cần một nhân vật quan trọng “quay đầu”, cả hệ thống tội phạm có thể bị tháo tung. Trong những năm tiếp theo, từ gia đình Colombo, Lucchese cho tới Bonanno, nhiều thành viên cấp cao cũng hợp tác với cơ quan điều tra để đổi lấy việc giảm án.
Sammy Gravano, sau khi kết thúc phiên tòa, được đưa vào chương trình bảo vệ nhân chứng. Nhưng cuộc đời của ông ta sau đó cũng không hề bình lặng. Sau vài năm ẩn danh, Gravano rời khỏi chương trình bảo vệ, quay lại Arizona và… lại tiếp tục phạm tội, lần này liên quan đến một đường dây buôn bán thuốc lắc. Ông ta bị bắt lần nữa và thụ án đến những năm 2010 mới được phóng thích. Trong những năm gần đây, Gravano xuất hiện trong các buổi phỏng vấn, podcast, thậm chí có cả kênh YouTube – kể lại chi tiết những năm tháng làm mafia và phản bội tổ chức.
Vụ Gravano phản bội Gotti không chỉ là cú đâm vào trái tim của băng đảng Gambino mà còn là một điểm ngoặt lịch sử: Nó làm sụp đổ huyền thoại tưởng như bất khả xâm phạm của mafia Mỹ, kéo theo cả một làn sóng “gãy xương sống” trong thế giới ngầm. Từ chỗ là một cỗ máy quyền lực đứng ngoài pháp luật, mafia Italia - Mỹ bắt đầu tan rã từ bên trong, không phải bởi lực lượng cảnh sát quá mạnh, mà bởi vì những kẻ trung thành nhất đã mất đi niềm tin. Và tất cả bắt đầu từ một người đàn ông tên là Sammy “the Bull” – kẻ đã chọn rời khỏi bóng tối để vạch trần toàn bộ thứ quyền lực mà chính ông ta từng giúp xây dựng.
