Im lặng trước bạo hành không phải vì phụ nữ yếu đuối, mà bởi họ bị bao vây bởi nhiều yếu tố tâm lý, xã hội và hoàn cảnh sống. Để giúp họ thoát khỏi vòng luẩn quẩn đó, không chỉ cần sự dũng cảm từ người trong cuộc, mà còn cần cả sự thấu hiểu và đồng hành từ gia đình, cộng đồng và hệ thống hỗ trợ pháp lý.
Hiểu đúng về im lặng – không phải là sự cam chịu đơn thuần
Không ít người ngoài cuộc thường trách phụ nữ bị bạo hành rằng: “Sao không bỏ?”, “Sao không tố cáo?”. Nhưng im lặng không đơn giản là yếu đuối hay cam chịu, mà là hệ quả của nhiều yếu tố:
Sợ hãi trả thù: Nhiều phụ nữ sợ nếu lên tiếng, họ sẽ bị đánh đập nghiêm trọng hơn, thậm chí bị đe dọa đến tính mạng.
Áp lực từ gia đình, xã hội: Văn hóa Á Đông coi trọng việc “giữ gìn hạnh phúc gia đình”, nên phụ nữ thường bị khuyên nhẫn nhịn vì con cái, vì cha mẹ, vì thể diện.
Tình yêu mù quáng: Có người vẫn tin rằng chồng sẽ thay đổi, rằng mình có thể “cảm hóa” người kia bằng sự nhẫn nại.
Không có lý do nào biện minh cho bạo lực
Bạo lực không bao giờ là biểu hiện của tình yêu, cũng không phải là chuyện nhỏ trong gia đình. Dù là đánh đập, sỉ nhục, kiểm soát tài chính, đe dọa tinh thần hay ép buộc tình dục… tất cả đều là hành vi vi phạm pháp luật.
Phụ nữ cần được nhấn mạnh rằng: Không ai có quyền xâm hại thân thể hoặc tinh thần bạn.
Không có lý do nào biện minh cho hành vi bạo lực, kể cả sự “tức giận”, “rượu bia”, hay “yêu quá nên ghen”.
Con cái không cần một gia đình “đầy đủ” về hình thức nhưng chất chứa bạo lực – chúng cần một môi trường an toàn để lớn lên.
Làm gì để thoát khỏi bạo lực gia đình?
Bước 1: Đối diện
Hãy thành thật với bản thân: Bạn đang bị bạo hành. Việc nhìn thẳng vào vấn đề là bước đầu tiên để thoát ra khỏi nó.
Bước 2: Ghi chép, lưu bằng chứng
Nếu có thể, hãy ghi lại:
Thời gian, địa điểm, nội dung vụ việc
Ảnh chụp thương tích
Tin nhắn đe dọa, lời thú nhận từ đối phương (nếu có)
Nhân chứng (hàng xóm, người thân…)
Những bằng chứng này sẽ rất cần thiết nếu bạn quyết định tố cáo hoặc khởi kiện.
Bước 3: Tìm người tin tưởng để chia sẻ
Có thể là bạn thân, người thân trong gia đình, đồng nghiệp, giáo viên hoặc một tổ chức xã hội. Việc nói ra sẽ giúp bạn giải tỏa và nhận được hướng dẫn cụ thể hơn.
Bước 4: Gọi đến các đường dây nóng hỗ trợ
Tại Việt Nam có nhiều tổ chức hỗ trợ phụ nữ bị bạo hành. Ví dụ:
Đường dây nóng Trung tâm Phụ nữ
Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em (với các nạn nhân vị thành niên)
Công an phường/xã gần nhất
Các tổ chức này có thể hướng dẫn bạn nơi trú ẩn an toàn, tư vấn pháp lý, hỗ trợ tâm lý hoặc can thiệp khẩn cấp.
Bước 5: Lên kế hoạch an toàn
Nếu bạn quyết định rời đi, hãy chuẩn bị:
Một nơi trú ẩn an toàn (người thân, nhà tạm lánh)
Giấy tờ tùy thân, tiền mặt, điện thoại
Đồ dùng cần thiết cho con nếu có
Không nên báo trước ý định rời đi với người có hành vi bạo lực, vì họ có thể ngăn cản hoặc làm tổn hại đến bạn.
Bước 6: Tố cáo và khởi kiện (nếu cần)
Khi có đầy đủ bằng chứng, bạn hoàn toàn có quyền:
Gửi đơn tố cáo hành vi bạo lực đến công an
Đề nghị tòa án cấp lệnh cấm tiếp xúc
Khởi kiện để ly hôn và yêu cầu quyền nuôi con, tài sản chung
Hãy nhờ luật sư tư vấn nếu bạn không rõ về thủ tục.
Vai trò của cộng đồng và gia đình
Xã hội cần tạo điều kiện để phụ nữ bị bạo hành dám lên tiếng:
Gia đình nên lắng nghe, không phán xét, không ép buộc phụ nữ về hòa giải bằng mọi giá.
Hàng xóm nên báo công an nếu thấy dấu hiệu bạo lực, đừng xem đó là chuyện nhà người ta.
Trường học cần dạy trẻ em kỹ năng nhận diện và nói không với bạo lực từ nhỏ, giúp trẻ em không lớn lên trong nỗi sợ hoặc lặp lại vòng bạo lực.
Cơ quan pháp luật cần xử lý nghiêm các hành vi bạo lực gia đình, bảo vệ nạn nhân một cách nhanh chóng và thực chất, thay vì hòa giải hình thức.
Sự im lặng của phụ nữ bị bạo hành không phải là dấu hiệu của sự yếu kém, mà là lời kêu cứu không lời trước những áp lực và nỗi sợ. Để phá vỡ sự im lặng ấy, cần rất nhiều sự đồng lòng, từ chính người trong cuộc, đến người thân, cộng đồng và xã hội. Nếu bạn đang ở trong tình huống đó, hãy nhớ: Bạn xứng đáng được sống an toàn, được tôn trọng, và bạn không cô đơn.
