Như chúng tôi đã thông tin, ngày 8/7, Bệnh viện Thống Nhất đăng tải thông báo mời thầu Gói thầu số 2: Cung cấp suất ăn năm 2025-2026 (gọi tắt là Gói thầu số 2) lên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia.

Theo đó, gói thầu này có giá hơn 121 tỷ đồng, sẽ được đóng/mở thầu vào lúc 10h ngày 28/7/2025. E-HSMT do Công ty Cổ phần Medical Device Lab Technology lập, Công ty TNHH Tư vấn và Thẩm định Công nghệ Quốc gia thẩm định.

Đến ngày 17/7, một nhà thầu gửi đơn kiến nghị để yêu cầu chủ đầu tư/bên mời thầu loại bỏ, sửa đổi một số tiêu chí mà theo nhà thầu là gây hạn chế cạnh tranh, có dấu hiệu vi phạm pháp luật về đấu thầu cũng như các luật khác có liên quan.

Tuy nhiên, đến 15h10 ngày 23/7, trên Hệ thống mạng Đấu thầu Quốc gia chưa ghi nhận việc Bệnh viện Thống Nhất trả lời kiến nghị của nhà thầu. Hệ thống cũng ghi nhận, vào ngày 22/7, một nhà thầu khác gửi văn bản yêu cầu làm rõ E-HSMT đến Bệnh viện Thống Nhất. Hiện yêu cầu này vẫn chưa được Bệnh viện Thống nhất làm rõ.

Loạt kiến nghị chưa được trả lời

Trong đơn kiến nghị, nhà thầu căn cứ điểm a mục 1, điểm e mục 2 Phụ lục 8 (Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT) Một số nội dung của E-HSMT dẫn đến hạn chế cạnh tranh theo quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu, nhà thầu cho rằng E-HSMT yêu cầu vị trí Quản lý chuyên môn về suất ăn (02 nhân sự), vị trí Quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm (01 nhân sự) là quá mức cần thiết, bởi nhân sự của 2 vị trí này có thể thực hiện các yêu cầu về công việc có tính chất tương tự nhau. Từ đó, nhà thầu kiến nghị bỏ 1 trong 2 vị trí này.

Cũng dựa vào căn cứ pháp lý trên, nhà thầu cho rằng E-HSMT yêu cầu vị trí Quản lý bếp bệnh nhân (bếp trưởng và bếp phó; 02 nhân sự), vị trí Bếp trưởng cho suất ăn nhân viên (02) nhân sự) là quá mức cần thiết, bởi vị trí Quản lý bếp bệnh nhân (bếp trưởng và bếp phó) có thể thực hiện, đảm nhận công việc của vị trí Bếp trưởng cho suất ăn nhân viên. Từ đó, nhà thầu kiến nghị bỏ 1 trong 2 vị trí này.

Cũng liên quan đến vấn đề nhân sự, căn cứ điểm c, điểm e mục 1 Phụ lục 8 Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT, nhà thầu cho rằng E-HSMT có yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cao hơn mức cần thiết, khi E-HSMT yêu cầu các vị trí công việc như Quản lý trực tiếp công trình suất ăn tại bệnh viện, Quản lý chuyên môn về suất ăn và Quản lý bếp bệnh nhân (Bếp trưởng và bếp phó) phải “Có giấy chứng nhận/chứng chỉ đào tạo/tập huấn dinh dưỡng tiết chế hay dinh dưỡng lâm sàng”.

Nhà thầu cho rằng hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện phải chịu sự điều chỉnh bởi Thông tư số 18/2020/TT-BYT Quy định về hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện trước đây, bây giờ là Thông tư 08/2024/TT-BYT. Theo các quy định liên quan, việc thiết lập cấu trúc suất ăn là do bác sĩ thuộc Khoa Dinh dưỡng của bệnh viện thực hiện, dựa trên phác đồ điều trị của mỗi bệnh nhân. Bếp trưởng, bếp phó có thể chế biến suất ăn dựa trên cấu trúc mà bác sĩ dinh dưỡng đưa ra. Do đó, nhà thầu cho rằng yêu cầu các vị trí nhân sự phải “Có giấy chứng nhận/chứng chỉ đào tạo/tập huấn dinh dưỡng tiết chế hay dinh dưỡng lâm sàng” là yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cao hơn mức cần thiết, cần loại tiêu chí này ra khỏi E-HSMT.

Đặc biệt, trong đơn kiến nghị, tại nội dung kiến nghị về yêu cầu tự kiểm tra VSATTP và chất lượng bữa ăn, nhà thầu cho rằng tiêu chí gây nhiều khó khăn, thậm chí là không đúng. Chẳng hạn như yêu cầu nhân sự phải có chứng chỉ ISO 17025, trong khi, chứng chỉ là dành cho tổ chức (phòng thí nghiệm) thì không thể đòi hỏi nhân sự có chứng chỉ này được.

Cũng liên quan đến tiêu chí này, E-HSMT yêu cầu trường hợp nhà thầu hợp tác với đơn vị xét nghiệm khác thì phải chứng minh "đã thực hiện xét nghiệm suất ăn của cơ sở mình với đơn vị ký hợp đồng trong vòng ít nhất 6 tháng gần nhất tính đến thời điểm đóng thầu" và phải nộp kèm "Hợp đồng, hóa đơn, kết quả xét nghiệm trong 3 tháng gần nhất". Nhà thầu kiến nghị cho rằng đây là yêu cầu gây hạn chế cạnh tranh nghiêm trọng, vì nó loại bỏ các nhà thầu hoàn toàn có năng lực, vì chẳng có doanh nghiệp nào biết trước 6 tháng để chuẩn bị hoàn thiện các giấy tờ trên.

“Việc kiểm tra chất lượng suất ăn định kỳ là một nghĩa vụ nhà thầu phải thực hiện trong quá trình thực hiện hợp đồng nếu trúng thầu. Việc E-HSMT yêu cầu nhà thầu phải chứng minh đã làm việc này từ trước là đang biến một nghĩa vụ tương lai thành một điều kiện tiên quyết trong quá khứ. Điều này là không hợp lý và không cần thiết. Để đánh giá năng lực, Bên mời thầu chỉ cần yêu cầu nhà thầu chứng minh khả năng sẽ thực hiện được nghĩa vụ này”, nhà thầu này lý giải. Đồng thời đề xuất phương án điều chỉnh tiêu chí này cho phù hợp hơn.

Cuối cùng, nhà thầu này kiến nghị nội dung yêu cầu nhà thầu phải cung cấp kit test nhanh cho bệnh viện. Theo đó, tại mục 3 phần 2.1 của Chương V Yêu cầu về kỹ thuật, E-HSMTcó yêu cầu: "Nhà thầu cung cấp kit test nhanh cho Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Thống Nhất.".

Nhà thầu cho rằng việc kiểm tra, nghiệm thu chất lượng hàng hóa là trách nhiệm của Bên mời thầu/Chủ đầu tư. Việc yêu cầu nhà thầu (bên bán) phải cung cấp công cụ kiểm tra cho chủ đầu tư (bên mua) là một yêu cầu không hợp lý và không phổ biến. Điều này tạo ra một chi phí không liên quan trực tiếp đến dịch vụ chính là cung cấp suất ăn, và có thể gây khó khăn cho các nhà thầu không chuyên kinh doanh thiết bị y tế/vật tư xét nghiệm.

Nhà thầu cho rằng tiêu chí này vi phạm khoản 2 Điều 44 Luật Đấu thầu 2023, do đó kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu loại bỏ tiêu chí này ra khỏi E-HSMT.

Thêm yêu cầu làm rõ E-HSMT của nhà thầu khác

Trong khi kiến nghị của nhà thầu chưa được Bệnh viện Thống Nhất trả lời, thì ngày 22/7, có một nhà thầu gửi Đơn yêu cầu làm rõ đến bệnh viện này. Trong yêu cầu làm rõ này, có đến 10 nội dung được nhà thầu đề cập, “mổ xẻ” dựa trên các căn cứ pháp lý.

Theo tìm hiểu của phóng viên, nội dung trong Đơn yêu cầu làm rõ chứa đựng nhiều nội dung trong đơn của một nhà thầu đã gửi kiến nghị trước đó mà chúng tôi đã đề cập.

Ngoài ra, yêu cầu làm rõ của nhà thầu này chỉ ra rằng các yêu cầu về ISO 14001:2015 về quản lý môi trường, ISO 45001:2018 về quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp là không bắt buộc đối với ngành chế biến suất ăn. Do đó, nhà thầu kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu loại bỏ các tiêu chí này ra khỏi E-HSMT.

Nhà thầu cũng chỉ ra nhiều yêu cầu về cam kết vi phạm quy định khoản 3 Điều 44 Luật Đấu thầu 2023, như cam kết số 3, cam kết số 7 và cam kết số 9.

Cam kết số 3 yêu cầu“Đối với trường hợp đột xuất, nhà thầu cam kết trong vòng 30 phút kể từ khi nhận được thông báo của bệnh viện, nhà thầu sẽ cung cấp đủ số lượng và chủng loại hàng hóa như thông báo đến địa điểm cung cấp nêu trong E-HSMT”.

Nhà thầu cho rằng yêu cầu này là dấu hiệu rõ ràng về việc gây hạn chế cạnh tranh đối với nhà thầu, nhất là đặt trong bối cảnh việc chế biến suất ăn không được thực hiện tại bếp tại bệnh viện theo E-HSMT. “Với yêu cầu này, chỉ có đơn vị nào đặt bếp nấu sát bệnh viện mới có khả năng đáp ứng. Nhưng chủ đầu tư/bên mời thầu cho hỏi, liệu có nhà thầu nào biết sẽ có yêu cầu này trong E-HSMT mà đặt bếp nấu sát bệnh viện? Và ngay cả khi biết điều đó, thì lấy gì đảm bảo cho nhà thầu trúng thầu mà đầu tư bếp nấu ngay sát bệnh viện?”, nhà thầu đặt vấn đề.

Cam kết số 7 yêu cầu “Nhà thầu cam kết kiểm định chất lượng suất ăn cho từng nhóm bệnh lý và CBCNV định kỳ 03 tháng/lần tại Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng hoặc tương đương và chi phí kiểm định được chi trả bởi nhà thầu”.

Nhà thầu cho rằng đây là dấu hiệu gây hạn chế nhà thầu, gây ra sự trùng lặp và tăng chi phí bất hợp lý. Bởi lẽ, trong E-HSMT đã có yêu cầu tự kiểm tra VSATTP và chất lượng bữa ăn. Việc bắt buộc nhà thầu phải cam kết thực hiện thêm một lớp “kiểm định” nữa có thể bị xem là chồng chéo, làm tăng đáng kể chi phí thực hiện gói thầu (chi phí kiểm định định kỳ không hề nhỏ). Chi phí này sẽ được cộng vào giá dự thầu, làm giảm tính hiệu quả kinh tế của gói thầu và tạo ra rào cản cho các nhà thầu có năng lực nhưng tiềm lực tài chính không quá mạnh.

Nhà thầu cho rằng yêu cầu về cam kết này có dấu hiệu vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 44, điểm k điều 16 Luật Đấu thầu 2023. Do đó, nhà thầu kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu xem xét, kết hợp yêu cầu về cam kết này với yêu cầu tự kiểm tra VSATTP và chất lượng bữa ăn sao cho phù hợp hơn.

Cam kết số 9 yêu cầu “Tỉ lệ hao hụt được xác định bằng phương pháp nấu thực nghiệm. Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Thống Nhất và Nhà thầu thỏa thuận tỉ lệ bằng văn bản để phục vụ giám sát định lượng thực phẩm trong suất ăn”.

Theo nhà thầu, đây là một yêu cầu không rõ ràng và đẩy rủi ro về phía nhà thầu. Tỷ lệ hao hụt nguyên liệu là một yếu tố cấu thành giá quan trọng. Việc E-HSMT không đưa ra một tỷ lệ cụ thể hoặc một phương pháp xác định rõ ràng trước khi đấu thầu, mà để cho việc “thỏa thuận sau” sẽ khiến nhà thầu không có đủ cơ sở để tính toán giá dự thầu một cách chính xác.

Căn cứ khoản 1 Điều 44 Luật Đấu thầu số 2023 Quy định về nội dung hồ sơ mời thầu, trong đó phải bao gồm “Yêu cầu về kỹ thuật” và “Các thông tin và yêu cầu khác” cần thiết để nhà thầu chuẩn bị hồ sơ dự thầu. Nhà thầu cho rằng, việc để một thông số kỹ thuật quan trọng ảnh hưởng đến giá cho việc “thỏa thuận sau” là chưa tuân thủ nguyên tắc cung cấp thông tin đầy đủ.

Do đó, nhà thầu kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu ban hành kèm theo E-HSMT một bảng quy định tỷ lệ hao hụt cho phép đối với các nhóm thực phẩm chính. Bảng này sẽ là cơ sở chung và bắt buộc cho tất cả các nhà thầu khi xây dựng giá dự thầu.