Việc chỉ có một nhà thầu tham dự và trúng thầu sát giá không phải là chuyện hiếm trong hoạt động đấu thầu. Tuy nhiên, khi một doanh nghiệp liên tiếp trúng thầu với kịch bản "một mình một chợ", tỷ lệ tiết kiệm ngân sách ở mức "tượng trưng" như Công ty TNHH Toyota Biên Hòa thời gian qua, dư luận đặt câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong công tác mua sắm công tại địa phương.

Gói thầu hơn 900 triệu đồng, tiết kiệm... 143 nghìn đồng

Theo thông tin công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Văn phòng HĐND-UBND xã Dầu Giây (tỉnh Đồng Nai) đang trong giai đoạn xét thầu đối với "Gói thầu số 01: Mua sắm Thiết bị", thuộc dự án "Mua sắm ô tô phục vụ công tác chung xã Dầu Giây".

Gói thầu này có mã số thông báo mời thầu IB2500559035, được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Nguồn vốn thực hiện được trích từ ngân sách xã và nguồn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách tỉnh. Giá gói thầu được phê duyệt là 927.143.580 đồng.

Căn cứ Biên bản mở thầu đã hoàn thành vào lúc 09:43 ngày 17/12/2025, gói thầu này chỉ ghi nhận sự tham gia của duy nhất một nhà thầu là Công ty TNHH Toyota Biên Hòa.

Dữ liệu từ biên bản mở thầu cho thấy, Công ty TNHH Toyota Biên Hòa (Mã định danh: vn3600453984) đưa ra giá dự thầu là 927.000.000 đồng. So với giá gói thầu, con số này chỉ thấp hơn 143.580 đồng. Nếu được phê duyệt trúng thầu với mức giá này, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước tại gói thầu này gần như bằng 0 (chưa đến 0,02%).

Trước đó, ngày 28/11/2025, ông Nguyễn Bằng Lương, Chánh Văn phòng HĐND và UBND xã Dầu Giây đã ký Quyết định số 164/QĐ-VP về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu giai đoạn thực hiện dự án. Theo đó, thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu là vào tháng 12/2025, loại hợp đồng trọn gói với thời gian thực hiện 20 ngày.

Việc chỉ có một nhà thầu tham gia và mức giá dự thầu "siêu sát" giá trần khiến dư luận băn khoăn về tính cạnh tranh thực sự của gói thầu này. Liệu các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu có được xây dựng cởi mở để thu hút đông đảo nhà thầu, hay vô tình tạo lợi thế cho một đơn vị cụ thể?

"Ông lớn" ngành xe và chuỗi trúng thầu dồn dập tháng 12/2025

Công ty TNHH Toyota Biên Hòa có địa chỉ trụ sở tại Số A17, KP 5, Xa Lộ Hà Nội, Phường Tam Phước, Tỉnh Đồng Nai. Người đại diện pháp luật là ông Bùi Khương Bửu Hoàn, giữ chức vụ Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc.

Theo dữ liệu phân tích năng lực đấu thầu, Công ty TNHH Toyota Biên Hòa là một cái tên "nhẵn mặt" trong lĩnh vực cung cấp xe ô tô công, đặc biệt là tại địa bàn tỉnh Đồng Nai. Tính đến thời điểm hiện tại, nhà thầu này đã tham gia 44 gói thầu, trong đó trúng 34 gói, trượt 4 gói, 4 gói chưa có kết quả và 2 gói bị hủy. Tổng giá trị trúng thầu đạt hơn 53,1 tỷ đồng.

Đáng chú ý, chỉ tính riêng trong nửa đầu tháng 12/2025, Công ty TNHH Toyota Biên Hòa đã thiết lập một "chuỗi thắng" ấn tượng khi liên tiếp được công bố trúng thầu hoặc là nhà thầu duy nhất tham dự tại hàng loạt đơn vị mua sắm công trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.

Cụ thể, chỉ trong ngày 15/12/2025, doanh nghiệp này được công bố trúng gói thầu "Xe Ô tô 7 chỗ" do Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đồng Nai mời thầu với giá 900.000.000 đồng (vai trò độc lập). Cùng ngày, tại gói thầu "Mua sắm 03 xe 1 cầu phục vụ công tác chung năm 2025", Toyota Biên Hòa cũng đang là ứng viên sáng giá.

Trước đó, ngày 12/12/2025 chứng kiến "cơn mưa" tin vui đến với nhà thầu này khi trúng thầu đồng loạt tại 3 đơn vị:

• Trúng gói thầu mua sắm xe ô tô phục vụ công tác chung của UBND xã An Viễn với giá 815.000.000 đồng.
• Trúng gói thầu mua sắm xe ô tô 7-8 chỗ của phường Long Hưng với giá 825.000.000 đồng.
• Trúng gói thầu mua sắm xe ô tô 7-8 chỗ tại phường Long Bình với giá 825.000.000 đồng.
• Cũng trong ngày này, Ban Tổ chức Tỉnh ủy Đồng Nai phê duyệt Toyota Biên Hòa trúng gói thầu mua sắm xe ô tô 8 chỗ với giá 815.000.000 đồng.

Chưa dừng lại ở đó, ngược dòng thời gian về đầu tháng 12/2025:

• Ngày 11/12/2025: Trúng thầu tại UBND xã Thanh Sơn (823.000.000 đồng).
• Ngày 09/12/2025: Trúng thầu tại UBND phường Trấn Biên (833.000.000 đồng).
• Ngày 05/12/2025: Trúng thầu xe ô tô 7 chỗ tại Công ty TNHH MTV Động cơ và Máy nông nghiệp Miền Nam (hơn 1,3 tỷ đồng).
• Ngày 03/12/2025: Trúng liên tiếp 3 gói thầu tại UBND xã Định Quán, UBND xã Bình Minh và Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh Đồng Nai.

Điểm chung của hầu hết các gói thầu này là Công ty TNHH Toyota Biên Hòa thường tham gia với tư cách độc lập và là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu. Tỷ lệ giá trúng thầu so với giá dự toán trung bình đạt tới 99,84%, đồng nghĩa với việc mức tiết kiệm cho ngân sách qua đấu thầu là rất thấp.

Cần đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế

Nhìn vào lịch sử đấu thầu, Công ty TNHH Toyota Biên Hòa có mối quan hệ tham gia dự thầu với 17 bên mời thầu. Trong đó, doanh nghiệp này có tần suất trúng thầu rất cao tại các gói thầu do Công ty TNHH Tư vấn Thương mại và Dịch vụ Đại Kim mời thầu (tham gia 6 gói, trúng 5 gói) hay Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Đồng Nai (trúng 2/2 gói).

Việc một nhà thầu liên tục trúng thầu "sát giá" và không có đối thủ cạnh tranh đặt ra bài toán về hiệu quả của công tác đấu thầu. Theo Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15), mục tiêu cốt lõi của đấu thầu là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đào Giang cho rằng: "Khi một gói thầu chỉ có một nhà thầu tham gia, chủ đầu tư cần xem xét lại khâu lập hồ sơ mời thầu xem có các điều kiện hạn chế sự tham gia của nhà thầu khác hay không. Dù quy định pháp luật hiện hành (Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC) cho phép xử lý tình huống khi chỉ có một nhà thầu, nhưng về bản chất, đấu thầu là để tìm ra đơn vị cung cấp tốt nhất với giá cạnh tranh nhất. Nếu giá trúng thầu luôn tiệm cận giá gói thầu, mục tiêu tiết kiệm ngân sách, một trong những thước đo quan trọng của hiệu quả đầu tư công sẽ không đạt được như kỳ vọng."

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Quốc Vũ (Đoàn Luật sư TP HCM) nhấn mạnh về trách nhiệm giải trình: "Các quy định mới tại Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành năm 2025 đã siết chặt hơn quy định về hành vi hạn chế cạnh tranh. Cơ quan chức năng và chủ đầu tư cần giám sát chặt chẽ quá trình lựa chọn nhà thầu, đặc biệt là các gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng như xe ô tô. Nếu phát hiện dấu hiệu 'cài cắm' tiêu chí kỹ thuật để định hướng cho một nhà thầu cụ thể, hoặc thông đồng nâng giá, cần xử lý nghiêm theo quy định pháp luật để đảm bảo môi trường kinh doanh minh bạch."

Trở lại với gói thầu tại xã Dầu Giây, với mức giá dự thầu 927.000.000 đồng cho một gói thầu có giá 927.143.580 đồng, dư luận đang chờ đợi quyết định phê duyệt cuối cùng từ phía chủ đầu tư. Liệu quy trình lựa chọn nhà thầu tại đây có thực sự tối ưu hóa được nguồn vốn ngân sách nhà nước hay chỉ là hình thức "hợp thức hóa" cho một kịch bản đã định sẵn?

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.