Vào rạng sáng ngày 15/4/1912, tàu Titanic đâm vào một tảng băng trôi và chìm ở vùng biển Bắc Đại Tây Dương. Hơn 1.500 người thiệt mạng trong thảm kịch hàng hải tồi tệ này. Trong số các nạn nhân của thuyền trưởng Titanic là Edward J. Smith.
Ông Edward J. Smith được giao nhiệm vụ làm thuyền trưởng tàu Titanic trong chuyến hải hành đầu tiên. Ông có kinh nghiệm hơn 40 năm làm việc trong ngành hàng hải, các con tàu ông làm chỉ huy chưa từng bị gặp nạn. Theo đó, ông chưa bao giờ phải chịu trách nhiệm cho bất cứ sự cố nào.
Thế nhưng, việc làm thuyền trưởng tàu Titanic trở thành lần đi biển cuối cùng của ông Smith. Vị thuyền trưởng người Anh này đã rời nhà vào ngày 10/4/1912 để làm nhiệm vụ trên tàu Titanic. Vào đêm ngày 14/4 và rạng sáng ngày 15/4, tàu Titanic đã đâm vào một tảng băng trôi. Theo lời kể của một số nhân chứng, thuyền trưởng Smith trực tiếp chỉ huy các thủy thủ khi tàu Titanic đâm vào tảng băng trôi.
Sĩ quan thứ nhất William Murdoch báo cáo cho thuyền trưởng Smith về tảng băng trôi mà tàu Titanic mới đâm vào. Sau đó, sĩ quan thứ tư Joseph G. Boxhall báo cáo cho người thuyền trưởng về việc có ít nhất 5 trong số 16 khoang trên tàu Titanic bị ngập nước sau khi đâm vào tảng băng trôi.
Thuyền trưởng Smith chỉ huy các thủy thủ nhanh chóng khắc phục sự cố ngập nước ở các khoang nhưng không có hiệu quả. Đến khoảng nửa đêm, thuyền trưởng Smith nhận được báo cáo từ kỹ sư đóng tàu Thomas Andrews nói rằng, tàu Titanic chỉ có thể nổi trong khoảng 60 - 90 phút nữa.
Lúc này, thuyền trưởng Smith biết được không thể cứu được tàu Titanic khỏi thảm kịch chìm tàu. Vì vậy, ông nhanh chóng thực hiện phương án giải cứu các hành khách. Trên tàu Titanic lúc này chỉ có 20 xuồng cứu sinh với sức chứa gần 1.200 người. Số tàu cứu sinh này không đủ cho toàn bộ hơn 2.000 hành khách và thủy thủ đoàn.
Vì vậy, sau một thời gian suy nghĩ, thuyền trưởng Smith quyết định ưu tiên đưa phụ nữ và trẻ em lên xuồng cứu sinh trước. Theo đó, những chiếc xuồng cứu sinh được hạ xuống để đưa mọi người nhanh chóng rời khỏi con tàu Titanic đang chìm.
Song song với đó, thuyền trưởng Smith cũng gửi tín hiệu cầu cứu để những tàu thuyền gần đó tới giải cứu. Tàu RMS Carpathia là con tàu gần Titanic nhất. Sau khi nhận được tín hiệu cầu cứu từ tàu Titanic, thuyền trưởng RMS Carpathia trả lời rằng sẽ nhanh chóng đến vị trí tàu Titanic gặp nạn nhưng do đang ở cách 58 dặm nên sẽ mất khoảng 4 tiếng mới tới nơi.
Do không có tàu thuyền nào kịp tới trước khi tàu chìm hoàn toàn xuống biển và không đủ xuồng cứu sinh nên chỉ có khoảng 700 người may mắn thoát nạn trong khi hơn 1.500 người thiệt mạng. Thuyền trưởng Smith cùng với nhiều thủy thủ, sĩ quan quyết định ở lại tàu Titanic để các hành khách có cơ hội lên xuồng cứu sinh. Theo đó, ông Smith tử vong và chìm xuống biển cùng con tàu Titanic.
Sau khi thảm họa chìm tàu Titanic xảy ra, thuyền trưởng Smith được nhiều người ca ngợi, tôn vinh là một người hùng đã đồng hành cùng con tàu đến giờ phút cuối cùng.
