Bí quyết sống thọ từ danh y Hoa Đà
Danh y Hoa Đà là bậc thầy y thuật sống vào cuối thời Đông Hán và đầu Tam Quốc (145 – 208), là một trong những gương mặt huyền thoại trong lịch sử y học Trung Hoa. Không chỉ nổi danh tại Trung Quốc, danh tiếng của ông còn lan rộng sang các nước châu Á khác, người đời kính cẩn gọi ông là “thần y”, một trong những vị tổ của Đông y.
Trước khi rời khỏi cõi đời, Hoa Đà đã để lại 38 lời khuyên về cách sống khỏe, trong đó nhấn mạnh sâu sắc đến việc ăn uống đúng cách như một nền tảng duy trì sức khỏe dài lâu. Một số lời dạy tiêu biểu về ăn uống của ông cho đến nay vẫn được xem là kim chỉ nam quý giá, tiêu biểu như:
- Ăn uống cần điều độ, đúng giờ và đúng nguyên tắc mới giữ được sức khỏe; việc ăn quá mức dễ dẫn đến bệnh tật.
- Mỗi bữa ăn, nên tiết chế một chút, nhịn lại một miếng, để kéo dài tuổi thọ, thậm chí có thể sống tới 99 tuổi. Theo ông, nếu cơ thể luôn no đủ sẽ sinh bệnh, còn nếu để đói khoảng 30% (tức chỉ ăn khoảng 70% nhu cầu) thì bệnh tật sẽ khó sinh sôi.
- Ăn vội vàng, nuốt thức ăn chưa được nhai kỹ sẽ gây tổn thương đến dạ dày và hệ tiêu hóa. Ông khuyên nên nhai kỹ đến mức thức ăn nhuyễn như bột giấy trước khi nuốt, như vậy mới tiêu hóa tốt, giúp cơ thể hấp thụ hiệu quả.
Ăn uống đúng cách tác động tích cực đến sức khỏe và tuổi thọ. (Ảnh minh họa).
Nhiều người thường có cách ăn uống vội vàng, bỏ bữa
Những lời dạy của Hoa Đà, dù trải qua hơn nghìn năm đến thời điểm Y học hiện đại phát triển vẫn giữ nguyên giá trị. Trong quan niệm của y học cổ truyền, việc ăn uống không chỉ để lấp đầy dạ dày hay làm thỏa mãn khẩu vị, mà chính là một phương thức dưỡng sinh. Con người sống hòa hợp với thiên nhiên, vận hành theo quy luật âm dương – ngũ hành. Vì vậy, nếu ăn uống đúng cách, thuận theo tự nhiên thì cơ thể sẽ được điều hòa, khí huyết lưu thông, tinh thần ổn định. Ngược lại, nếu ăn uống mất cân bằng, tức “ẩm thực thất điều”, sẽ làm nội tạng suy yếu, khí huyết rối loạn, lâu dần sinh bệnh.
Tuy nhiên, cuộc sống hiện đại với guồng quay gấp gáp khiến nhiều người dần đánh mất thói quen ăn uống điều độ, một số thói quen sai lầm phổ biến, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe như:
- Bỏ bữa, ăn sai thời điểm: Nhiều người có thói quen bỏ bữa sáng, ăn tối trễ hoặc ăn đêm. Những thói quen này khiến đồng hồ sinh học bị rối loạn, hệ tiêu hóa phải làm việc vào thời điểm đáng lẽ nên nghỉ ngơi, dễ gây đầy bụng, khó ngủ, rối loạn chuyển hóa.
- Ăn quá nhiều hoặc để bụng quá đói: Nhịn đói sẽ làm giảm năng lượng, ảnh hưởng trí nhớ và quá trình trao đổi chất. Trong khi đó, ăn quá no khiến dạ dày bị quá tải, khó tiêu hóa và làm tăng nguy cơ béo phì.
- Vừa ăn vừa làm việc khác: Nhiều người có thói quen vừa ăn vừa dùng điện thoại, đọc sách, suy nghĩ công việc. Điều này khiến tinh thần không tập trung vào bữa ăn, làm giảm hiệu quả tiêu hóa. Theo y học cổ truyền, điều đó có thể làm tổn thương tỳ vị – những cơ quan chủ chốt trong việc tiêu hóa và hấp thụ.
- Ăn quá nhanh, nhai không kỹ: Khi ăn quá nhanh, thức ăn chưa được nghiền nhỏ sẽ tạo gánh nặng cho dạ dày. Lâu ngày, tình trạng này dễ dẫn đến viêm loét, kém hấp thu dưỡng chất.
Rèn luyện thói quen ăn uống đúng cách để bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh nguy hiểm. (Ảnh minh họa).
Mất cân bằng ngũ vị trong bữa ăn: Y học cổ truyền cho rằng năm vị cơ bản – chua, đắng, ngọt, cay, mặn – tương ứng với ngũ hành mộc, hỏa, thổ, kim, thủy. Việc mất cân bằng ngũ vị do ăn uống thiên lệch hoặc theo sở thích cá nhân có thể gây rối loạn chức năng nội tạng. Ví dụ, ăn quá nhiều hải sản (có tính hàn) mà không kết hợp với gia vị ấm như gừng hay sả có thể gây lạnh bụng, đau bụng hoặc tiêu chảy.
Để bảo vệ sức khỏe từ việc ăn uống hàng ngày, mọi người nên thay đổi dần từ những điều cơ bản và dễ thực hiện như:
- Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa.
- Dành thời gian ăn uống trong không gian yên tĩnh, tập trung vào việc ăn.
- Ăn chậm rãi, nhai kỹ.
- Đảm bảo khẩu phần đa dạng, đầy đủ dưỡng chất;
- Kết hợp thực phẩm và gia vị hợp lý để cân bằng tính hàn – nhiệt trong món ăn.
Thực phẩm không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng, mà còn có thể trở thành phương thuốc quý giá nếu biết dùng đúng cách. Một bữa ăn hợp lý, vừa đủ và khoa học có thể giúp phòng bệnh, tăng cường miễn dịch và nâng cao chất lượng cuộc sống. Điều tưởng như đơn giản – ăn đúng cách – lại chính là một nghệ thuật sống mà cả danh y thời xưa và các chuyên gia hiện đại đều hết lòng khuyến khích.