Cuối tháng 7 Hải quân Nga đã chính thức tiếp nhận tàu ngầm chiến lược lớp Borei-A mang tên Knyaz Pozharsky, trong một buổi lễ trang trọng với sự có mặt của Tổng thống Vladimir Putin.
Đây là chiếc tàu ngầm thứ tám thuộc dòng Borei và là chiếc thứ năm thuộc biến thể cải tiến Borei-A - dòng tàu ngầm hạt nhân được đánh giá là mạnh nhất hiện nay trên thế giới.
Với lượng giãn nước tới 24.000 tấn và khả năng mang theo 16 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa RSM-56 Bulava, mỗi tên lửa lại mang tới 10 đầu đạn hạt nhân có thể tấn công các mục tiêu độc lập, Pozharsky có thể tung ra tới 160 đầu đạn hạt nhân chỉ trong một đòn đánh.
Dòng Borei-A không chỉ là trụ cột của năng lực răn đe chiến lược Nga thế kỷ 21, mà còn được xem là bước nhảy vượt trội so với các tàu ngầm hạt nhân thời Liên Xô.
Sự khác biệt nằm ở khả năng tàng hình nâng cấp, công nghệ điều khiển cải tiến và độ bền trong môi trường khắc nghiệt như Bắc Cực. Dù mang theo vũ khí hủy diệt tầm cỡ hành tinh, Borei-A lại gần như "vô hình" trước các hệ thống sonar hiện đại nhất phương Tây - điều tạo nên ưu thế sống còn trong chiến lược răn đe hạt nhân tầng hai của Moskva.
Phiên bản Borei-A đầu tiên đã được biên chế vào cuối tháng 5/2020, thay thế biến thể Borei nguyên thủy vốn chỉ mang được 12 tên lửa. Kể từ đó, Hải quân Nga liên tục nâng cấp chương trình sản xuất và mở rộng quy mô hạm đội.
Ban đầu, chỉ có 10 tàu được lên kế hoạch đóng mới, nhưng từ năm 2021, giới lãnh đạo công nghiệp quốc phòng Nga đã xác nhận sẽ tăng số lượng lên 14 chiếc, trong đó 8 chiếc đã hoàn thiện và 3 chiếc khác đang trong quá trình đóng.
Knyaz Pozharsky là tàu thứ 7 được đưa vào biên chế, đóng vai trò trung tâm của chuỗi sản xuất dòng tàu chiến lược này. Tàu ngầm lớp Borei-A sẽ hoạt động trong các hạm đội chiến lược của Nga, gồm Hạm đội Phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương.
Knyaz Pozharsky được giao nhiệm vụ tuần tra Bắc Cực và Đại Tây Dương. Vị trí chiến lược này cho phép nó duy trì khả năng tung đòn phản công từ khoảng cách xa, mà vẫn đảm bảo an toàn tuyệt đối khỏi đòn tấn công phủ đầu.
Trong buổi lễ, Tổng thống Putin tuyên bố rằng từ nay tới năm 2030, Nga sẽ tiếp nhận thêm 6 tàu ngầm hạt nhân mới, trong đó có 2 chiếc Borei-A bổ sung cho Hạm đội Phương Bắc và nhiều tàu tấn công hạt nhân lớp Yasen. Ông nhấn mạnh đây là một phần trong kế hoạch đảm bảo ưu thế chiến lược trên các đại dương, đặc biệt là trong bối cảnh NATO gia tăng hiện diện quân sự sát biên giới Nga.
Bên cạnh Borei-A, Moskva còn đang chuẩn bị đưa vào biên chế những chiếc tàu ngầm hạt nhân đầu tiên có khả năng phóng ngư lôi Poseidon - loại vũ khí hạt nhân tầm xa, tự hành, có khả năng gây nổ dưới đáy biển. Với năng lực xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ nhờ tốc độ cao và khả năng tự lái không giới hạn, Poseidon được xem là "vũ khí tận thế" đúng nghĩa, đe dọa phá hủy cả cụm hải cảng hoặc vùng duyên hải chỉ với một lần khai hỏa.
Chiến lược đầu tư mạnh tay vào các lực lượng hạt nhân chiến lược của Nga đang trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Dù nhiều đơn vị trong lực lượng vũ trang thông thường vẫn thiếu thốn trang bị do hậu quả thời hậu Xô viết, thì ngành tàu ngầm chiến lược và các chương trình vũ khí hạt nhân vẫn được rót vốn ưu tiên tuyệt đối.
Đặc biệt, các lớp tàu tấn công hạt nhân như lớp Yasen được tăng tốc sản xuất nhờ tính linh hoạt cao và khả năng đóng vai trò "át chủ bài" trong các tình huống xung đột bất đối xứng với phương Tây.
Việc Knyaz Pozharsky chính thức đi vào hoạt động không đơn thuần là một sự kiện quân sự, mà là lời khẳng định từ Moskva về quyết tâm duy trì vị trí siêu cường hạt nhân bất chấp áp lực từ NATO.
Trong bối cảnh các bên gia tăng thử nghiệm vũ khí siêu vượt âm, mở rộng triển khai tên lửa tầm xa tại Đông Âu, hay xúc tiến các chương trình "phòng thủ không gian", Nga đang chọn đại dương làm nơi phô diễn năng lực mà không một quốc gia nào dám xem nhẹ.
Tàu ngầm lớp Borei-A, với thiết kế hiện đại, vũ khí hủy diệt và năng lực sống sót cao, đang dần trở thành "xương sống" của học thuyết răn đe chiến lược Nga thế kỷ 21. Và khi chiếc Poseidon đầu tiên được trang bị trên tàu ngầm thế hệ mới, cán cân hạt nhân toàn cầu sẽ lại một lần nữa bị đặt vào thế cân não.
