Khi cuộc xung đột Nga-Ukraine bước sang tháng thứ 44, quân đội Nga (RFAF) đã lần đầu tiên sau hơn ba năm, tiến hành một cuộc bao vây ba lữ đoàn tại khu vực thành phố Kupyansk. Thông tin này, được xác nhận bởi báo cáo chiến sự tháng 9 của Bộ Quốc phòng Nga, tuần báo Mirror của Ukraine và tờ Russia Today.
Những thông tin công khai của cả hai bên, cho thấy trên bờ đông sông Oskil, ba lữ đoàn thuộc Quân đoàn 10 của quân đội Ukraine (AFU) đang bị mắc kẹt ở ba mặt vòng vây với quân Nga; mặt cuối cùng đối diện với dòng sông chảy xiết, khiến hy vọng thoát ra trở nên mong manh.
Bước đột phá này của RFAF là một bài tập chiến thuật “cho cả hai bên”. Với RFAF, thay vì tấn công trực diện vào vành đai phòng thủ, họ lợi dụng các đường ống dẫn khí đốt bỏ hoang ở vùng ngoại ô phía bắc, để xâm nhập và mở cuộc tấn công vào Kupyansk.
Các nhóm nhỏ quân Nga, qua đường ống khí đốt, bất ngờ xuất hiện từ dưới lòng đất vào trung tâm thành phố, trực tiếp khai thác lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine. Quân Nga hiện giờ đã kiểm soát một nửa Kupyansk, trải dài từ phố Ukraine ở phía đông đến ngõ Shiroki ở phía tây, thậm chí bao gồm cả phố Mal, trụ sở chính quyền thành phố ở phía đông.
Lực lượng phòng thủ Ukraine ở thành phố Kupyansk hiện bị phân tán thành các nhóm nhỏ gồm hai hoặc ba người, hoạt động như chiến tranh du kích trong các tầng hầm, và không dám ra ngoài, do hỏa lực của quân Nga hoạt động quá ác liệt; đặc biệt là UAV FPV.
Sự hỗ trợ của lực lượng tinh nhuệ RFAF, khiến cuộc tấn công vào Kupyansk của càng thêm phần đáng gờm. Tập đoàn quân Xe tăng Cận vệ số 1 thuộc Quân khu phía Tây, một đơn vị thường xuyên tham gia diễu binh tại Quảng trường Đỏ, tổ chức vượt sông Oskil, với đội hình thiết giáp tiến thẳng lên đường cao tốc M-26.
Tuyến đường quan trọng này đã bị hỏa lực Nga khống chế hoàn toàn, và sự hiện diện của xe tải và xe bọc thép Nga là điều không thể tránh khỏi. Hỏa lực hỗ trợ cho cuộc tiến công trên bộ, được UAV trinh sát Orlan-10 cung cấp khả năng giám sát 24/7, giúp khóa và tiêu diệt mục tiêu chỉ trong vòng 10 phút; rút ngắn gần bằng một nửa so với năm ngoái.
Trong trận chiến giữ Kupyansk, Bộ Tổng tham mưu AFU không muốn rút lui mà kiên quyết tử thủ, nên đã tự đẩy mình vào một "vạc dầu sôi", khiến nhiều nhóm binh sĩ Ukraine bị bao vây. Tuy vậy, còn quá sớm để nói về một thảm họa hoàn toàn, nhưng "hình hài" của nó đã bắt đầu hiện rõ, chuyên gia quốc phòng Nga, Alexey Sukonkin viết trên trang Readovka.
Sự kháng cự của quân Ukraine đang bị bao vây ở Kupyansk ngày càng trở nên khó khăn. Sailor, chỉ huy pháo binh của Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 14, tiết lộ rằng, đơn vị anh ta được biên chế pháo tự hành bánh hơi Zuzana-2 do Slovakia cung cấp, với đạn pháo phân mảnh 155mm có thể tạo ra vùng tiêu diệt trong phạm vi 50-100 mét.
Tuy nhiên tầm bắn của pháo Zuzana-2 không thể đọ được với UAV tự sát của Nga, buộc các pháo thủ phải trang bị súng shotgun để chống lại UAV FPV của Nga. Mặc dù vậy, UAV tự sát Lancet vẫn tiếp tục bay lượn như những bóng ma trong phạm vi vài km vuông, dễ dàng tiêu diệt bất kỳ khẩu đội Zuzana-2 nào ngụy trang kém.
Điều tàn khốc hơn nữa là việc mất đi hỏa lực cốt lõi của họ, khi một bệ phóng tên lửa HIMARS được triển khai cách đó 30 km về phía tây bắc đã bị một tên lửa Iskander-M Nga phá hủy ngay sau khi khai hỏa. Đây là bệ phóng tên lửa HIMARS thứ 37 của Ukraine, được Nga báo cáo phá hủy.
Theo bản đồ của Viện Nghiên cứu Chiến tranh Mỹ (ISW), quân Nga đang bao vây một phần đáng kể Kupyansk. Chuyên gia Sukonkin cho rằng, sau khi đột phá vào khu vực đô thị, các đơn vị Nga phát triển từ hai hướng, từ bắc xuống nam, tạo điều kiện cho một đòn "chốt hạ", siết chặt đối phương. Theo ông, khu vực trung tâm thành phố đã bị bao vây.
Cơ hội đột phá của quân Ukraine ở Kupyansk đang nhanh chóng khép lại. Sau khi mất tuyến đường tiếp tế từ phía bắc Lyman, đến lượt quốc lộ P07 cũng bị cắt đứt, ngăn chặn mọi sự hỗ trợ đến phía nam Kupyansk. Truyền thông Nga đã ghi lại cảnh tàn quân Ukraine rút lui về phía các khu dân cư phía tây thành phố, trong khi quân Nga đã bắt đầu dọn dẹp từng tòa nhà và từng tầng hầm ở phía bắc thành phố.
"Tại thời điểm này, giao tranh đang diễn ra tại Trường Cao đẳng Vận tải, việc kiểm soát được khu vực này sẽ đảm bảo cho quân Nga bao vây và chặn bắt được lực lượng lớn của đối phương ở Kupyansk", ông Sukonkin cho biết thêm.
Tác động của cuộc bao vây này vượt xa tấn công một thành phố hay khu vực đơn lẻ. Kupyansk kiểm soát huyết mạch quan trọng của sông Oskil. Nếu để mất nó, quân Nga có thể tiến về phía nam dọc theo cả hai bờ sông, tiến đến Izyum và Lyman.
Khi đó, hệ thống phòng thủ của Ukraine phía bắc Donbass có thể bị xé toạc như một chiếc khóa kéo, đặt các cứ điểm then chốt như Kramatorsk vào nguy cơ bị bao vây. Khi những cơn mưa cuối mùa thu chưa đến và mặt đất lầy lội chưa trở thành chướng ngại vật, Kupyansk có thể là chiến thắng hè-thu đầu tiên của RFAF, thực sự đang ở rất gần. (nguồn ảnh Military Review, Readovka, ISW, Ukrinform).
