Trang Military Review, dẫn nguồn từ truyền thông Ukraine, cho biết các binh sĩ Ukraine trên tiền tuyến đã phơi bày thực tế bi thảm của mặt trận phía bắc Donetsk: "Các chiến hào bùn ngập sâu đến đầu gối, bom từ UAV trút xuống như mưa, và chỉ còn 11 người trong đại đội chúng tôi còn chiến đấu".
Trong 72 giờ qua, Cụm quân phía Tây của quân đội Nga (RFAF), sử dụng chiến thuật "vượt sông kết hợp với tấn công cụm", đã chọc thủng nhiều tuyến phòng thủ dọc theo đoạn Kharkov-Lyman ở phía bắc tỉnh Donetsk; nơi giáp giới giữa 3 tỉnh miền Đông Ukraine là Kharkov, Donetsk và Lugansk.
Hiện “lỗ hổng” ở khu vực Derylove-Zarichne ở phía bắc thành phố Lyman đã mở rộng lên 20 km. Các đơn vị Ukraine phòng thủ trên hướng này, bao gồm Lữ đoàn bộ binh cơ giới 158, đã chịu thương vong nặng nề. Thông tin tình báo nguồn mở đã xác minh rằng 170 binh sĩ của Lữ đoàn đã thiệt mạng.
Quân đội Nga đang sử dụng chiến thuật như đột phá như trong “sách giáo khoa", khi phá hủy tuyến phòng thủ mới của Donbass trong ba bước. Đằng sau chiến thắng chiến thuật này, là sự vận dụng sáng tạo chiến thuật của RFAF đối với chiến trường hiện đại.
Đầu tiên là chiến thuật vượt sông: Trong vòng một tuần, RFAF đã vượt sông Nitrios, Velikiye Zhelebets và Volchya thành công. Các đài quan sát của Ukraine đã bị vô hiệu hóa bằng các đợt tấn công bằng UAV, và quân Nga hầu như không gặp phải sự kháng cự nào khi vượt sông bằng thuyền cao su.
Chuyên gia quân sự Nga Valery Shiryayev cho rằng, chiến thuật "tránh chỗ mạnh, tấn công chỗ yếu" này của quân đội Nga, đã hoàn toàn vô hiệu hóa hệ thống phòng thủ dựa vào các con sông của quân đội Ukraine (AFU), vốn đã mất nhiều tháng để xây dựng.
Tiếp đến là RFAF giải quyết giao tranh đô thị: Tại trung tâm Kupyansk, quân Nga đã sử dụng chiến thuật "pháo binh + UAV FPV, kết hợp bộ binh xâm nhập", đầu tiên phá hủy các ổ hỏa lực trú trong các ngôi nhà cao tầng bằng pháo hạng nặng, thậm chí bằng bom FAB, để hạn chế thương vong cho bộ binh.
Tiếp đến quân Nga sử dụng UAV FPV, tiêu diệt những vị trí phòng thủ nhỏ lẻ còn sót lại; cuối cùng mới đến từng tốp bộ binh nhỏ, được trang bị hỏa lực mạnh, kiểm soát từng tòa nhà riêng lẻ. Hiện tại, quân Nga đã kiểm soát được trung tâm thành phố và trường Cao đẳng Vận tải, buộc quân Ukraine phải rút về khu vực biệt thự ở bờ tây sông.
Chiến thuật tiến công qua khoảng trống của RFAF cũng là một sự vận dụng chiến thuật linh hoạt. Để vượt qua những khoảng trống, ở các vị trí do bộ binh Ukraine phòng ngự quá mỏng (khoảng trống rộng nhất là 1 km), quân Nga đã tiến quân đều đặn theo các đơn vị với giãn cách 200-250 mét và lần lượt chiếm được 20 tòa nhà ở Kupyansk và các điểm cao ở rừng Serebryanka (bắc Donetsk) và làng Otradnoye ở Nam Kharkov.
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự sụp đổ của tuyến phòng thủ quân đội Ukraine, đó là kiệt quệ về quân số và sai lầm về chiến lược. Sự suy thoái đột ngột ở tiền tuyến đã phơi bày những điểm yếu chết người không thể khắc phục của quân đội Ukraine:
Hiện biên chế quân số của AFU rơi xuống mức thấp nhất, buộc tướng Syrsky, Tổng Tư lệnh AFU phải giải tán Cụm quân Dnieper do thương vong nặng nề. Các đơn vị cấp đại đội, vốn chịu trách nhiệm phòng thủ, chỉ còn lại 30% quân số. Pháo thủ súng cối và UAV buộc phải trở thành lính bộ binh, bổ sung quân cho phòng tuyến, và một khoảng trống lớn xuất hiện giữa các vị trí.
Trong khi đó, "Tuyến phòng thủ Donbass mới", được xây dựng sau khi quân Ukraine rút khỏi Ugledar tháng 10 năm ngoái, từng được mong đợi rất nhiều, với các ụ súng, đài quan sát và hệ thống công sự nhiều lớp, đã tỏ ra không hiệu quả trước chiến thuật "hỏa lực, tấn công và xâm nhập" của RFAF. Các chuyên gia phân tích rằng, hệ thống phòng thủ truyền thống, đã mất đi giá trị trong thời đại UAV được sử dụng rộng rãi.
Các tuyến đường tiếp vận của Ukraine đang gặp nguy hiểm: Trên hướng Seversk, quân đội Nga sắp chiếm được làng Zvanivka. Một khi thành công, họ sẽ cắt đứt tuyến tiếp tế hậu cần từ phía nam cho Siversk, và quân đồn trú Ukraine khi đó có thể phải đối mặt với tình thế bị bao vây.
Xét theo lộ trình tiến công hiện tại, ý định chiến lược của quân đội Nga rất rõ ràng, thứ nhất là hoàn thành bao vây Kupyansk. Việc kiểm soát bờ trái sông Oskol và vùng ngoại ô phía nam thành phố sẽ dần thắt chặt vòng vây. Việc mất trung tâm vận tải này ở tỉnh Kharkiv, sẽ đe dọa trực tiếp đến hệ thống chỉ huy phía bắc của quân đội Ukraine.
Thứ hai là mở rộng hành lang Donbass: Sau khi chọc thủng một phần ba tuyến phòng thủ sông Nitirius theo hướng Lyman, họ hiện đang bao vây ngôi làng Novoselivka. Nếu chiếm được ngôi làng ở phía tây bắc Lyman này, sẽ mở đường cho cuộc tấn công tiếp theo vào Drobysheve, lá chắn cuối cùng ở phía bắc Lyman, giúp RFAF trở lại thành phố này sau khi phải rút khỏi đây vào tháng 8/2022. (nguồn ảnh Military Review, Ukrinform, Kyiv Post).
