Các nhà nghiên cứu tại Helmholtz Munich đã tạo ra một hệ thống trí tuệ nhân tạo tiên tiến có khả năng mô phỏng quá trình ra quyết định của con người với độ chính xác ấn tượng.

Mô hình này tên là Centaur (Nhân mã), được đào tạo bằng dữ liệu từ hơn mười triệu quyết định được thu thập thông qua các nghiên cứu tâm lý, cho phép nó tạo ra những phản ứng phản ánh hành vi của con người một cách thực tế.

Bước đột phá này mở ra những khả năng mới để hiểu sâu hơn về cách con người suy nghĩ và tinh chỉnh các khuôn khổ tâm lý hiện có.

Mô hình siêu ngôn ngữ AI Centaur được đào tạo dựa trên hơn mười triệu quyết định từ các thí nghiệm tâm lý học. Ảnh: Helmholtz Munich

Trong nhiều năm, lĩnh vực tâm lý học đã nỗ lực nắm bắt đầy đủ những phức tạp trong tư duy con người. Tuy nhiên, các mô hình trước đây thường chỉ giới hạn ở việc giải thích cách con người suy nghĩ hoặc dự đoán cách họ hành động, hiếm khi đạt được cả hai mục tiêu.

Dưới sự dẫn dắt của Tiến sĩ Marcel Binz và Tiến sĩ Eric Schulz từ Viện AI lấy con người làm trung tâm tại Helmholtz Munich, nhóm nghiên cứu hiện đã giới thiệu một mô hình thu hẹp khoảng cách này. Centaur được đào tạo trên một bộ dữ liệu toàn diện được gọi là Psych-101, tổng hợp hơn mười triệu quyết định từ 160 thí nghiệm hành vi khác nhau.

Centaur nổi bật với khả năng dự đoán phản ứng của con người không chỉ trong bối cảnh quen thuộc mà còn trong những tình huống hoàn toàn mới. Nó nhận ra các kiểu ra quyết định lặp lại, dễ dàng thích nghi với môi trường mới và thậm chí có thể ước tính thời gian phản ứng với mức độ chi tiết đáng kinh ngạc.

Marcel Binz, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Chúng tôi đã tạo ra một công cụ cho phép dự đoán hành vi của con người trong bất kỳ tình huống nào được mô tả bằng ngôn ngữ tự nhiên - giống như một phòng thí nghiệm ảo".

Các ứng dụng tiềm năng bao gồm từ việc phân tích các thí nghiệm tâm lý cổ điển đến mô phỏng quá trình ra quyết định của cá nhân trong bối cảnh lâm sàng - ví dụ, trong các trường hợp trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.

Mô hình này mở ra những góc nhìn mới trong nghiên cứu sức khỏe nói riêng - ví dụ, bằng cách giúp chúng tôi hiểu cách những người mắc các tình trạng tâm lý khác nhau đưa ra quyết định. Bộ dữ liệu sẽ được mở rộng để bao gồm các đặc điểm nhân khẩu học và tâm lý.

Cầu nối giữa Lý thuyết và Dự đoán

Centaur kết nối hai lĩnh vực trước đây tách biệt: lý thuyết có thể diễn giải và khả năng dự đoán. Nó có thể chỉ ra những điểm yếu của các mô hình cổ điển – và cung cấp những hiểu biết sâu sắc về cách chúng có thể được cải thiện. Điều này mở ra những khả năng mới cho nghiên cứu và ứng dụng thực tế, từ y học đến khoa học môi trường và khoa học xã hội.

"Chúng tôi chỉ mới bắt đầu và đã nhìn thấy tiềm năng to lớn", giám đốc viện Eric Schulz cho biết. Đảm bảo các hệ thống như vậy luôn minh bạch và có thể kiểm soát được là chìa khóa, Binz nói thêm - ví dụ, bằng cách sử dụng các mô hình mở, được lưu trữ cục bộ để bảo vệ toàn bộ chủ quyền dữ liệu.

Tiếp theo, các nhà nghiên cứu muốn xem xét kỹ hơn bên trong Centaur: Những mô hình tính toán nào tương ứng với các quy trình ra quyết định cụ thể? Liệu chúng có thể được sử dụng để suy ra cách con người xử lý thông tin - hay sự khác biệt giữa các chiến lược ra quyết định giữa người khỏe mạnh và người mắc bệnh tâm thần?

Các nhà nghiên cứu tin rằng những mô hình này có tiềm năng làm sâu sắc thêm hiểu biết của chúng ta về nhận thức con người - miễn là chúng ta sử dụng chúng một cách có trách nhiệm.

Việc nghiên cứu này được thực hiện tại Helmholtz Munich chứ không phải tại các bộ phận phát triển của các công ty công nghệ lớn không phải là ngẫu nhiên.

"Chúng tôi kết hợp nghiên cứu AI với lý thuyết tâm lý - và với cam kết đạo đức rõ ràng", Binz nói. "Trong môi trường nghiên cứu công, chúng tôi có quyền tự do theo đuổi những câu hỏi nhận thức cơ bản mà thường không được các ngành công nghiệp tập trung."