Mặc dù lợi nhuận sau thuế tăng mạnh so với cùng kỳ, việc giảm quy mô tài sản và dòng tiền âm từ hoạt động kinh doanh và đầu tư đang đặt ra câu hỏi về sức khỏe nội tại và chiến lược phát triển bền vững của Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra).

Lợi nhuận sau thuế tăng vọt, nhưng đến từ đâu?

Lợi nhuận sau thuế của Satra trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt gần 1.475 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với con số 792 tỷ đồng của 6 tháng đầu năm 2024.

Tuy nhiên, nếu phân tích sâu hơn, nguồn gốc của sự tăng trưởng lợi nhuận này không phải đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ trong kỳ là 3.995 tỷ đồng, giảm nhẹ so với 4.611 tỷ đồng cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, lợi nhuận gộp từ hoạt động kinh doanh chỉ tăng nhẹ, từ 582 tỷ đồng lên 592 tỷ đồng, tương ứng biên lợi nhuận gộp vẫn chỉ quanh mức 14,8%, chưa có sự bứt phá. Điều này đặt câu hỏi về khả năng tạo ra lợi nhuận bền vững trong bối cảnh sức mua còn yếu.

Sự khác biệt lớn nhất đến từ khoản lãi từ công ty liên doanh, liên kết, đạt 1.914 tỷ đồng, cao hơn đáng kể so với con số 1.470 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận khác cũng tăng mạnh, đạt 44 tỷ đồng so với mức âm 12 tỷ đồng cùng kỳ.

Điều này cho thấy lợi nhuận của Satra chủ yếu phụ thuộc vào lợi nhuận từ các công ty con và công ty liên kết thay vì sức mạnh từ hoạt động sản xuất kinh doanh trực tiếp.

Quy mô tài sản thu hẹp, dòng tiền kinh doanh liên tục âm

Tại ngày 30/6/2025, tổng tài sản của Satra là 20.850 tỷ đồng, giảm hơn 1.384 tỷ đồng so với đầu năm. Trong đó hơn 9.041 tỷ đồng nằm ở tiền và tương đương tiền. Việc duy trì lượng tiền mặt quá lớn có thể được xem là thận trọng, nhưng cũng đặt ra câu hỏi: Tại sao nguồn lực lớn như vậy không được khai thác để gia tăng đầu tư sinh lời hoặc mở rộng thị phần?

Bên cạnh đó, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh chính lại tiếp tục ở mức âm 694 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm 2024 cũng âm 427 tỷ đồng. Điều này cho thấy Satra không thể tạo ra tiền mặt từ hoạt động kinh doanh cốt lõi để duy trì hoạt động và đầu tư, mà phải dựa vào các khoản thu khác. Dòng tiền từ hoạt động đầu tư cũng âm 3.359 tỷ đồng, chủ yếu do chi tiền để mua sắm, xây dựng tài sản cố định, cho vay và đầu tư vào các đơn vị khác.

Đây không phải hiện tượng cá biệt, mà là tình trạng lặp lại nhiều kỳ liên tiếp. Việc phải bơm vốn lưu động cho các khoản phải thu và tồn kho lớn có thể khiến doanh nghiệp phụ thuộc nhiều hơn vào tiền nhàn rỗi hoặc nguồn vay để duy trì hoạt động.

Tỷ lệ nợ giảm mạnh

Tại thời điểm 30/6/2025, tổng nợ phải trả của Satra giảm mạnh từ 6.286 tỷ đồng đầu năm xuống còn 3.541 tỷ đồng tại thời điểm cuối kỳ. Điều này chủ yếu do giảm đáng kể thuế và các khoản phải nộp Nhà nước. Trong khi đó, vốn chủ sở hữu tăng từ 15.948 tỷ đồng lên 17.308 tỷ đồng, chủ yếu đến từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối tăng lên.

Việc nợ phải trả giảm gần 44% xuống khiến cơ cấu vốn của Satra an toàn hơn. Tuy nhiên, việc giảm vay nợ nếu đi kèm với cắt giảm đầu tư có thể khiến Satra bỏ lỡ cơ hội trong giai đoạn thị trường bán lẻ đang cạnh tranh khốc liệt.

Một doanh nghiệp bán lẻ đầu ngành, nắm giữ lượng tài sản lớn, nhưng dòng tiền kinh doanh liên tục âm và lợi nhuận chưa thực sự bứt phá mà phụ thuộc lớn vào các khoản đầu tư và hoạt động tài chính– đây là tín hiệu cảnh báo cho hiệu quả quản trị?