Mặt trận Ugledar ở phía nam Donetsk là nơi Quân đội Nga phải hứng chịu nhiều thất bại trong nhiều cuộc tấn công bằng những cụm cơ giới trong hai năm qua. Nhưng đến giai đoạn hiện tại, pháo đài này đang trong giai đoạn đếm ngược.
Sau khi quân Ukraine mở mặt trận Kursk, các đơn vị tinh nhuệ bảo vệ Ugledar như Lữ đoàn bộ binh cơ giới 72 đã được tăng viện cho mặt trận Pokrovsk. Lực lượng còn lại bảo vệ Ugledar chỉ là lực lượng phòng thủ nội địa, thuộc quân tuyến hai của Quân đội Ukraine.
Tình báo Nga đã phát hiện ra rằng, các đơn vị tinh nhuệ bảo vệ Ugledar đã được rút đi và tranh thủ khi quân Ukraine đang bị “chôn chân” ở Kursk, bắc Kharkov và Pokrovsk, một cụm quân của Quân khu miền Đông nhanh chóng tiến vào bao vây Ugledar.
Quân Ukraine lúc này bị cầm chân ở các chiến trường, nên không còn lực lượng dự bị cơ động để tiếp viện cho Ugledar. Do vậy Quân đội Nga đã đã tăng tốc hành động, để “mở toang cánh cửa” vào phía nam Donetsk, bắc Zaporozhye.
Vào ngày 3/9, quân Nga đã tiến công mỏ Yuzhnodonbasskaya số 1, những trận đánh sau đó diễn ra rất ác liệt. Nhưng lúc này phòng thủ tại, số pháo tự hành 155mm của quân đội Ukraine đã được huy động để chi viện cho hướng Pokrovsk, chỉ còn lại súng cối 120mm; nên không thể ngăn chặn cuộc tấn công đa kênh của quân Nga.
Lúc này Quân đội Ukraine chỉ có thể sử dụng máy bay không người lái để mang cả mìn chống tăng hoạt động như máy bay cường kích tấn công mặt đất, tuyệt vọng ngăn chặn bước tiến của nhóm cơ giới và bộ binh xung kích của Nga.
Đến ngày 14/9, Quân đội Nga đã chiếm được khoảng một nửa mỏ Yuzhnodonbasskaya số 3 ở phía tây bắc làng Vodyane. Quân đội Ukraine đã rải một số lượng lớn mìn ở các vị trí tiền phương và triển khai máy bay không người lái và súng cối để đánh chặn lính biệt kích Nga.
Đến ngày 16/9, Quân đội Nga đã chiếm được làng Vodyane và kiểm soát khu dân cư khu vực khai thác mỏ. Những người lính phòng thủ Ukraine đã rút lui về khu vực lân cận mỏ Yuzhnodonbasskaya số 3 và triển khai các vị trí kháng cự.
Quân đội Ukraine đã thiết lập nhiều hỏa điểm súng máy và bãi mìn xung quanh mỏ, đồng thời bố trí súng phóng lựu tự động ở khu vực phía sau để tạo thành mạng lưới hỏa lực tầm gần chống bộ binh. Sau hai ngày giao tranh ác liệt, quân Ukraine không chịu đầu hàng và chống cự một cách tuyệt vọng. Biệt kích Nga đã không thể thành công và không thể chọc thủng các thành trì phòng thủ của Quân đội Ukraine.
Khi Quân đội Nga chiếm được Mirny Pond ở phía nam mỏ Yuzhnodonbasskaya số 3, như vậy họ đã cắt đứt được đường rút lui của quân Ukraine ở mỏ số 3, tốc độ trận đánh được đẩy cao. Lúc này Quân đội Ukraine phải rút vào đường hầm mỏ, nơi được bao quanh bởi các bãi mìn dày đặc và các chốt chặn hỏa lực.
Quân đội Nga nhận thấy, họ không thể dọn sạch toàn bộ quân Ukraine trong thời gian ngắn và cũng không thể dọn sạch khu vực có mìn, cũng như tiếp cận được đường hầm chính. Họ dùng xe tải chở đầy thuốc nổ, nhanh chóng lao tới phía trước, trong xe chứa đầy thuốc nổ mạnh đã được đổ vào mỏ số 3. Trong vụ nổ dữ dội, những quả mìn và quân phòng thủ Ukraine đều bị nổ tung thành từng mảnh.
Các binh sĩ của Quân khu miền Đông tham gia trận đánh vào mỏ Yuzhnodonbasskaya số 3 sau đó thông báo rằng, khu mỏ này đã bị quân Nga tràn ngập. Như vậy, điểm cao nhất trong khu vực Ugledar đã bị Quân đội Nga chiếm giữ. Giờ đây, thị trấn Ugledar đã trở thành vùng trũng và không còn quá nhiều mối đe dọa.
Như vậy sau hơn hai tháng chiến đấu, Quân đội Nga đã hình thành vòng vây ba mặt với Ugledar và bắt đầu ném bom hạng nặng vào thành phố. Dưới sự giám sát của máy bay không người lái, pháo binh tầm xa của Nga đã tiến hành cuộc tấn công bóp nghẹt Ugledar với tuyến liên lạc phía tây.
Vào năm 2023, Quân khu phía Đông của Nga đã tổ chức tấn công Ugledar nhiều lần, nhưng do chiến thuật sai lầm, họ đều thất bại nặng nề. Ở khu vực này, phần lớn không có người ở, khắp nơi đều có mìn, tên lửa chống tăng, UAV FPV. Hơn 200 xe tăng và xe bọc thép của Nga bị tổn thất ở Ugledar.
Sau nhiều cuộc tấn công thất bại, đến năm 2023, Ugledar đã “bình yên trở lại” vào nửa đầu năm 2024. Đặc biệt là ở khu vực phía bắc Ugledar, lực lượng phòng thủ của quân Ukraine rất kiên cố, quân Nga sẽ không thể đánh bại được trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên điều này đã khiến chỉ huy Ukraine chủ quan, điều Lữ đoàn 72 khỏi Ugledar chỉ để quân tuyến hai ở lại.
Điều chỉ huy Quân đội Ukraine không ngờ rằng, ngay sau khi Lữ đoàn 72 rút khỏi Ugledar, quân Nga đã trực tiếp tấn công và làm rung chuyển toàn bộ tuyến phòng thủ Ugledar. Lúc này phía Ukraine đã không có quân tiếp viện, vì lực lượng cơ động đều bị cầm chân ở Kharkov, Kursk và Pokrovsk.
Một khi Ugledar thất thủ, Quân đội Nga có thể hình thành một cuộc tấn công chung hai chiều vào thành phố Pokrovsk; khi đó, một cảnh tượng thảm khốc sẽ thực sự xảy ra. Ở vùng Donbass, nhiều đơn vị Ukraine đã bị đánh bại, do họ không được chi viện hỏa lực và quân số; họ vẫn chiến đấu chủ yếu dựa vào sức mạnh tinh thần.
Sự thành công của quân Nga ở Ugledar sau hai năm, ngoài yếu tố chủ quan của chỉ huy Quân đội Ukraine, quan trọng nhất là quân Nga đã tạo được ưu thế vượt trội trên chiến trường. Bên cạnh đó, quân Nga cũng thay đổi phương án tấn công Ugledar, thay vì tấn công trực diện vào Ugledar, họ tấn công vào hai bên cánh, tạo thế bao vây ba mặt với Ugledar. Pháo đài Ugledar đang đếm ngược bằng giờ sau hai năm kiên cường trụ vững. (Nguồn ảnh: Topwar, Ukrinform, CNN).
