Những gì phương Tây đã làm là chưa đủ. Sau khi kéo dài cuộc chiến tại Afghanistan dài đến 20 năm và cướp đi sinh mạng của 3.500 binh lính NATO và khoảng 200.000 người Afghanistan, nhưng lực lượng Taliban vẫn chưa bị đánh bại.
Lý do có thể là Mỹ đã bị phân tâm bởi cuộc chiến ở Iraq. Ở một mức độ nào đó, điều này là chính xác; nhưng nó không giải thích được tại sao, Afghanistan vẫn chưa ổn định, ngay cả khi có nhiều nguồn lực hơn.
Ban lãnh đạo phương Tây thiếu chiến lược và sự kiên nhẫn cần thiết, để tiến hành một cuộc chiến tranh lâu dài. Thời gian 20 năm, nhưng các nước phương Tây không có bất kỳ kế hoạch cụ thể nào; kế hoạch của họ thay đổi liên tục và phụ thuộc vào tính cách của các chỉ huy và chính trị gia.
Đáng ngạc nhiên là sự chuyển đổi và xây dựng chính quyền mới của Afghanistan là một sự thất bại lớn; khi các lực lượng chính quyền địa phương, do phương Tây dựng lên, đã trở thành một lãnh chúa địa phương khác.
Trong 20 năm qua, người Afghanistan đã liên tiếp thất bại trong các chính sách quốc tế và trong nước. Đặc biệt, không có nhiều sáng kiến hay chiến lược được đầu tư, để đạt được hòa bình trong khu vực, hay hòa bình với chính phiến quân Taliban.
Các giải pháp chính trị cho vấn đề Afghanistan đều đi chệch hướng. Các nước phương Tây không chỉ đánh giá quá cao vai trò của họ ở Afghanistan, mà bộ máy hành chính mà NATO giúp xây dựng, còn góp phần khiến lực lượng ly khai và các nhóm vũ trang khác ở Afghanistan thu lợi riêng.
Yếu tố địa lý cũng là lý do khiến NATO thất bại. Taliban không chỉ tỏ ra là một kẻ thù hùng mạnh và tháo vát, mà còn nhận được sự trợ giúp từ bên ngoài. Hầu hết các nước láng giềng của Afghanistan, có lý do để phẫn nộ và cuối cùng từ chối sự hiện diện của phương Tây trong khu vực.
Iran và một số quốc gia Trung Á ban đầu hy vọng chấm dứt sự hỗn loạn và duy trì lợi ích của riêng họ ở Afghanistan; tuy nhiên, tình hình này đã thay đổi khi mối quan hệ giữa Mỹ với Iran và giữa Mỹ và Nga tiếp tục xấu đi.
Các cuộc tấn công hiện tại của Taliban, dường như nhằm gây áp lực lên chính phủ Afghanistan, bằng cách phong tỏa các “cảng” thương mại từ bắc Kabul đến khu vực Trung Á.
Cùng với đó là sự thất bại của các quốc gia phương Tây, trong hỗ trợ phát triển chính quyền Afghanistan. Số tiền viện trợ cho Afghanistan không hiệu quả và chắc chắn đã góp phần gây ra tham nhũng lớn.
Như Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã thừa nhận, sự thất bại của các dự án tài trợ phát triển Afghanistan từ phương Tây, sẽ làm ảnh hưởng đến số phận sáu thế hệ tiếp theo của người Afghanistan; trong đó, nhiều khoản tài trợ là đi vay.
Một điều thực tế là Phương Tây không nên tự lừa dối mình nữa. Nếu Taliban nắm quyền, sự cai trị của họ ở Afghanistan sẽ không khác gì 20 năm trước, và quan hệ của họ với các nước khác sẽ không được cải thiện.
Ngoài ra, điều này không giống như năm 1996, khi phiến quân Taliban được nhiều người dân Afghanistan chào đón như một lực lượng ổn định đất nước, khi họ đã giải phóng Afghanistan khỏi tình trạng vô chính phủ.
Chính quyền Afghanistan giờ phải tích cực tìm ra hướng đi riêng của mình, từ việc trang bị vũ khí cho lực lượng dân quân, để đạt được các thỏa thuận với các trưởng lão bộ tộc; một số giải pháp của chính quyền Afghanistan, có thể gây xáo trộn cho phương Tây.
Nhiều quốc gia đã đầu tư rất nhiều tiền vào Afghanistan. Mặc dù một số khoản đầu tư này có thể đã chảy ra nước ngoài, nhưng nó sẽ khiến chúng phải trả một cái giá rất lớn, nếu chính phủ Afghanistan sụp đổ.
Việc phương Tây rút khỏi Afghanistan đi kèm với tuyên bố thất bại, điều này cũng làm tổn hại đến uy tín của phương Tây và sức mạnh của NATO và Afghanistan cần một hướng đi mới. Nếu ba biện pháp sau được thực hiện, tình hình có thể được cải thiện và có thể đạt được mục tiêu mà NATO không thể đạt được.
Trước hết, cung cấp kinh phí đầy đủ cho quân đội Afghanistan, cũng như các hỗ trợ khác, bao gồm cả chia sẻ thông tin tình báo và sửa chữa vũ khí. Quân đội Quốc gia Afghanistan hiện là “xương sống” của Afghanistan và là “thành tựu lớn nhất” của phương Tây để lại cho Afghanistan.
Thứ hai, ủng hộ một giải pháp ngoại giao và khuyến khích tất cả các bên ở Afghanistan đoàn kết chống lại Taliban và thứ ba, tiếp tục cung cấp hỗ trợ trong một số lĩnh vực chính ở Afghanistan, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trước khi có hòa bình, chiến tranh là điều cần thiết, bởi nếu không có chiến tranh thì Taliban sẽ không có động lực ngừng chiến; nhưng phương Tây đã không mang lại chiến thắng ở Afghanistan. Câu hỏi bây giờ là tình hình tương lai ở Afghanistan sẽ phát triển như thế nào, sau khi phương Tây rời đi? Nguồn ảnh: Pinterest.
