Sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, với lý do là Taliban đã “dung dưỡng” cho trùm khủng bố Osama bin Laden; một cuộc chiến tranh tổng lực do Mỹ đứng đầu, nhằm lật đổ đổ chính quyền Taliban và xóa bỏ mối đe dọa do Al-Qaeda gây ra đã được tiến hành.
Cuộc chiến tại Afghanistan, bắt đầu vào ngày 7/10/2001 với Chiến dịch “Tự do Bền vững”; với sức tiến công như “chẻ tre” của Quân đội Mỹ, chính quyền Taliban nhanh chóng sụp đổ và tan rã.
Sau khi bại trận và mất kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afganistan, Taliban được tổ chức lại dưới sự lãnh đạo của lãnh tụ Hồi giáo cực đoan Mullah Omar, thực hiện chiến tranh du kích chống lại chính phủ Afghanistan và Quân đội Mỹ.
Tháng 12/2001, Liên Hiệp Quốc thành lập Lực lượng Hỗ trợ An ninh Quốc tế (ISAF), để hỗ trợ chính quyền lâm thời tại Afghanistan. NATO tham gia vào ISAF vào tháng 8/2003, và cuối năm đó trở thành lãnh đạo của ISAF.
Tính đến nay, ISAF có quân đội của 43 quốc gia với các thành viên NATO cung cấp phần lớn lực lượng. Một phần lực lượng Quân đội Mỹ ở Afghanistan hoạt động dưới sự chỉ huy của NATO; phần còn lại nằm dưới sự chỉ huy trực tiếp của Mỹ.
Vào ngày 1/5/2011, lực lượng đặc nhiệm Hải quân Mỹ SEAL, đã tiêu diệt Osama bin Laden ở Abbotabad, Pakistan; nước Mỹ “thở phào”, vì mối đe dọa nguy hiểm nhất bị loại bỏ sau 10 năm săn lùng ráo riết. Tuy nhiên trên chiến trường Afghanistan, Mỹ vẫn chưa “bình định” được lực lượng Taliban.
Số lượng quân đội Mỹ tại Afghanistan lúc đông nhất là 100,000 quân (năm 2011). Và gần 20 năm sau ngày Mỹ tiến quân vào Afghanistan, hiện vẫn còn khoảng 13.000 lính Mỹ đóng quân ở Afghanistan và mối đe dọa của khủng bố Taliban đối với chính phủ Afghanistan vẫn còn đó.
Theo phân tích của Viện Watson, thuộc đại học Brown's, ngay cả sau khi người lính cuối cùng của quân đội Mỹ rời Afghanistan vào cuối năm nay, như chính quyền Biden đã cam kết, chi phí quân sự của Mỹ tại đây vẫn sẽ tiếp tục tăng.
Trong báo cáo Chi phí Chiến tranh được công bố hôm 16/4, Viện Watson đã thống kê chi phí đáng kinh ngạc, về cuộc chiến dài nhất của Mỹ, trước khi chính quyền Biden chuẩn bị rút vài nghìn quân cuối cùng khỏi Afghanistan, không muộn hơn ngày 11/9/2021.
Báo cáo nêu rõ khoản chi lớn nhất trong cuộc chiến tại Afghanistan là 933 tỷ USD (chiếm 41% tổng chi phí của cuộc chiến), nằm trong chi tiêu cho Hoạt động Dự phòng ở nước ngoài của Bộ Quốc phòng Mỹ (OCO). Nguồn ngân sách này luôn gây tranh cãi, được sử dụng để chi trả cho các chi phí của cuộc chiến và tăng đáng kể trong những năm qua.
Ngoài ngân sách OCO và chi phí thực sự cho cuộc chiến tranh ở Afghanistan, Viện Watson cho biết, chi phí phát sinh của Quân đội Mỹ tại Afghanistan, đã tăng thêm 443 tỷ USD, khiến nó trở thành chi phí lớn thứ ba trong cuộc chiến.
Chi phí lãi vay, tổng cộng là 530 tỷ USD, từ việc vay mượn tiền để chi trả cho chiến tranh tại Afghanistan, tạo nên khoản chi phí lớn thứ hai; góp phần vào những khoản chi khổng lồ của cuộc chiến.
Nghiên cứu cho biết, Mỹ cũng đã chi 296 tỷ USD để chăm sóc các cựu chiến binh trong cuộc chiến Afghanistan. Ngoài ra, ngân sách chiến tranh OCO của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng ngốn hết 59 tỷ USD.
Viện Watson cho biết, phân tích của họ không bao gồm chi phí chăm sóc suốt đời cho các cựu chiến binh, hoặc các khoản thanh toán lãi suất trong tương lai, đối với số tiền mà Mỹ đã vay cho chiến tranh. Hiện nay, tính trung bình mỗi tháng, Mỹ tiêu tốn 3 tỉ USD tại chiến trường Afghanistan.
Báo cáo của Viện Watson ước tính, có tới 241.000 người chết ở Afghanistan và Pakistan do hậu quả trực tiếp của chiến tranh, trong đó có 2.442 lính Mỹ, 3.936 nhà thầu Mỹ và 1.144 lính đồng minh. Từ 66.000 đến 69.000 quân nhân và cảnh sát quốc gia Afghanistan, 9.314 quân nhân Pakistan.
Trong 20 năm tiến hành cuộc chiến của Mỹ tại Afghanistan, đã có hơn 71.000 dân thường (47.000 người ở Afghanistan và 24.000 người ở Pakistan), đã chết trong cuộc chiến. Hơn 51.000 chiến binh đối lập đã chết ở Afghanistan, cũng như khoảng 33.000 người khác ở Pakistan.
Trong suốt 20 năm, đã có những vụ việc gây thương vong nặng nề ho Quân đội Mỹ tại đây; bao gồm các cuộc tấn công của Taliban, vụ rơi máy bay và các cuộc tấn công do chính lính của Quân đội Afghanistan thực hiện, nhằm chống lại quân đội Mỹ đang huấn luyện họ. Nguồn: USAM.
