Máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong công việc và học tập hiện nay. Tuy nhiên, việc ngồi lâu trước màn hình có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nếu không biết cách bảo vệ cơ thể. Từ mỏi mắt, đau lưng đến rối loạn giấc ngủ, những căn bệnh thời công nghệ ngày càng phổ biến ở dân văn phòng. Nhận biết sớm và thay đổi thói quen sẽ giúp giảm thiểu những nguy cơ này.
Hội chứng mỏi mắt và khô mắt
Làm việc liên tục nhiều giờ trước màn hình khiến mắt phải điều tiết liên tục, dẫn đến tình trạng mỏi mắt, khô rát, mờ tạm thời hoặc nhức đầu. Ánh sáng xanh từ màn hình cũng có thể ảnh hưởng đến võng mạc và gây rối loạn giấc ngủ.
Cách phòng tránh: Áp dụng quy tắc 20-20-20 (sau 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn vật ở xa 20 feet – khoảng 6m – trong 20 giây), chớp mắt thường xuyên, dùng nước nhỏ mắt hoặc máy tạo ẩm để giảm khô mắt.
Đau lưng và thoái hóa cột sống
Ngồi sai tư thế, ít vận động là nguyên nhân chính dẫn đến đau lưng, đau vai gáy và nguy cơ thoái hóa cột sống sớm. Nhiều nhân viên văn phòng mắc hội chứng “lưng văn phòng” do ngồi quá lâu mà không thay đổi tư thế.
Cách phòng tránh: Sử dụng ghế ngồi có tựa lưng phù hợp, đặt màn hình ngang tầm mắt, thường xuyên đứng lên đi lại và thực hiện các bài tập giãn cơ trong giờ nghỉ.
Hội chứng ống cổ tay
Sử dụng bàn phím, chuột máy tính trong thời gian dài có thể chèn ép dây thần kinh ở cổ tay, gây tê bì, đau nhức và yếu cơ. Đây là bệnh lý khá phổ biến ở những người làm công việc văn phòng hoặc lập trình.
Cách phòng tránh: Đặt bàn phím, chuột ngang tầm tay, không để cổ tay gập quá mức; nghỉ ngơi ngắn trong lúc làm việc; tập các động tác xoay cổ tay, co duỗi ngón tay.
Rối loạn giấc ngủ
Lạm dụng máy tính, đặc biệt vào buổi tối, làm cơ thể tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh, ảnh hưởng đến quá trình sản sinh melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ. Điều này khiến nhiều người khó ngủ, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
Cách phòng tránh: Hạn chế sử dụng máy tính ít nhất 1 giờ trước khi ngủ, dùng chế độ lọc ánh sáng xanh hoặc kính chống ánh sáng xanh, kết hợp thói quen sinh hoạt điều độ.
Stress và các vấn đề tâm lý
Áp lực công việc cùng việc ngồi lâu trước màn hình khiến não bộ luôn căng thẳng, dễ dẫn đến stress, lo âu và thậm chí trầm cảm. Ngoài ra, sự thiếu giao tiếp trực tiếp cũng làm giảm sự gắn kết xã hội.
Cách phòng tránh: Duy trì thời gian nghỉ ngơi hợp lý, rèn luyện thể dục thể thao, cân bằng công việc – cuộc sống, và chủ động giao tiếp trực tiếp với người thân, bạn bè.
Béo phì và các bệnh chuyển hóa
Thói quen ngồi lâu trước máy tính, ít vận động khiến cơ thể tiêu hao ít năng lượng, dễ dẫn đến tăng cân mất kiểm soát. Lâu dài, điều này có thể kéo theo nguy cơ tiểu đường type 2, mỡ máu cao và tim mạch.
Cách phòng tránh: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ăn nhanh, tăng cường vận động, dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho thể dục.
Hội chứng cổ rùa (text neck)
Ngồi làm việc sai tư thế, cúi đầu về phía màn hình quá lâu gây áp lực lên cột sống cổ, dẫn đến cứng cổ, đau vai gáy, thậm chí thoát vị đĩa đệm cổ. Tình trạng này thường được gọi là “cổ rùa” vì tư thế đầu gập ra trước.
Cách phòng tránh: Đặt màn hình ngang tầm mắt, giữ lưng và cổ thẳng khi làm việc, thường xuyên tập các động tác xoay cổ, vươn vai, thư giãn cơ bắp.
Máy tính giúp công việc thuận tiện hơn, nhưng việc lạm dụng mà không chú ý đến sức khỏe sẽ mang lại nhiều hệ lụy. Bảo vệ mắt, duy trì tư thế đúng, nghỉ ngơi hợp lý, vận động thường xuyên và chăm sóc tinh thần là những cách đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa các bệnh thường gặp do làm việc nhiều với máy tính.
