Trong bối cảnh quân đội Nga đang tiến hành chiến dịch quân sự trên lãnh thổ Ukraine, trận không chiến lớn nhất trong cuộc xung đột đã được ghi nhận vào hôm 5/3. Theo nguồn tin từ Nga, 4 máy bay chiến đấu Su-27 Flanker của Ukraine bị bắn hạ trong một trận không chiến xung quanh thành phố Zhytomir, miền Tây Ukraine.
Một số nguồn tin cho rằng các hệ thống phòng không của Nga đã bắn hạ một máy bay trực thăng Mi-8, máy bay cường kích Su-25 và máy bay không người lái Bayraktar của Ukraine. Còn những chiếc máy bay Su-27 được cho là đã bị bắn hạ do không chiến với máy bay Nga.
Đây là lần đầu tiên Su-27 được xác nhận bị bắn rơi trong không chiến, lần không chiến duy nhất của chiếc máy bay này là trong cuộc chiến tranh giữa Eritrean và Ethiopia 1997-1998. Trong cuộc chiến đó, Su-27 Ethiopia đã bắn hạ 4 tiêm kích MiG-29 hạng nhẹ của Eritrean mà không bị thiệt hại.
Su-27 cho đến nay vẫn được đánh giá là tài sản tác chiến trên không đáng gờm nhất trong biên chế Ukraine và ước tính nước này có khoảng 35 chiếc đang hoạt động trước khi Nga bắt đầu các chiến dịch quân sự vào ngày 24/2.
Tuy nhiên trong ngày đầu tiên của cuộc xung đột, những chiếc Su-27 Ukraine đã gây thất vọng khi một chiếc thì bị bắn nhầm, còn một chiếc thì bỏ trốn đến Romania. Nhiều chiếc Su-27 khác được cho là đã bị phá hủy trong các cuộc không kích của Nga vào các căn cứ không quân của Ukraine.
Su-27 được đưa vào trang bị lần đầu tiên là năm 1985 và được nhiều người đánh giá là máy bay chiến đấu có khả năng nhất được sử dụng trong Chiến tranh Lạnh. Su-27 được thiết kế để có thể đối đầu với máy bay chiến đấu F-15 Eagle của Mỹ và đã chứng minh sự vượt trội trong nhiều cuộc tập trận và mô phỏng trong những năm 1990.
Ukraine được kế thừa những chiếc Su-27 cùng với những chiếc MiG-29 và hơn 1.000 máy bay chiến đấu khác khi Liên Xô sụp đổ. Khi đó quy mô lực lượng không quân của Ukraine được đánh giá là xếp thứ tư của thế giới về số lượng máy bay chiến đấu.
Mặc dù được thừa hưởng những chiếc máy hiện đại nhưng số giờ đào tạo phi công rất hạn chế của Ukraine, kết hợp với việc thiếu đầu tư nâng cấp các khung máy bay Su-27 đã khiến chúng trở nên lỗi thời về hiệu quả không chiến. Các chuyên gia đã dự đoán từ lâu rằng các máy bay chiến đấu này sẽ gặp bất lợi rất lớn nếu giao chiến với các máy bay chiến đấu hiện đại của Nga.
Nga cũng được kế thừa những chiếc Su-27 từ Liên Xô nhưng chỉ triển khai với số lượng hạn chế. Nga không sử dụng Su-27 ở các khu vực ưu tiên hoặc vị trí tiền tuyến, nước này sau đó đã loại bỏ những chiếc Su-27 vào những năm 2010 và được thay thế bằng các máy bay Su-30SM, Su-35 hiện đại hơn.
Mặc dù vẫn chưa chắc máy bay chiến đấu nào của Nga đã vô hiệu hóa Su-27 trong trận chiến gần thành phố Zhytomir vừa qua, nhưng nhiều chuyên gia đoán rằng lực lượng không quân Nga có thể đã triển khai những chiếc máy bay tốt nhất của mình, cụ thể là những chiếc Su-35.
Su-35 được nâng cấp từ khung máy bay của Su-27, nhưng vượt trội hơn hẳn về mọi thông số với tiết diện radar nhỏ hơn 1/3, radar mạnh gấp 5 lần, cảm biến hồng ngoại mạnh hơn 80%, động cơ mạnh hơn 17% và phạm vi tác chiến lên đến 400 km so với chỉ 130 km của Su-27.
Ngoài ra, Su-27 còn bị đánh giá yếu hơn do thiếu tên lửa dẫn đường bằng radar chủ động, màn hình buồng lái hiện đại, hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến hoặc liên kết dữ liệu mới so với Su-35.
Với những tổn thất nghiêm trọng như vậy, liệu không quân Ukraine có thể tiếp tục các trận không chiến với không quân Nga được hay không? Nhưng chắc chắn rằng Ukraine sẽ phải tìm phương án khác để hạn chế ưu thế trên không của quân đội Nga. Nguồn ảnh: Pinterest.
