Chị Dạ Hương kính!

Mới về hưu, tôi có nhận một chân tổ trưởng dân phố, cũng rỗi nên lang thang trên mạng và dừng sự thích ở chỗ chị phụ trách. Cảm ơn chị đã cho những độc giả như chúng tôi những sự đời, sự ứng xử với hoàn cảnh của mình và cả sự thông cảm người khác nữa.

Chồng tôi nghỉ hưu trước tôi, hiện chúng tôi sống cùng với con trai út. Tôi có hai con chị ạ, con gái lớn ở riêng, khá gần nên cũng tiện đi lại. Vợ chồng cậu con trai này cũng đủ hai con cả rồi, chúng lớn lên trong vòng tay của vợ chồng tôi chứ đâu. Nhưng mà chị ơi, tôi nghiệm ra, con cái càng lớn, cha mẹ cũng càng già nhưng chính vì vậy mà mình thất thế với con đúng không chị?

Mẹ tôi khi còn sống vẫn thường nhắc tôi: Đừng chiến tranh với dâu kẻo tội con trai mình. Bà nghiệm ra từ chính bà ngoại tôi, khi xưa, thời chưa có nam nữ bình quyền, bà ngoại tôi bị mẹ chồng hành dữ. Bà ngoại tôi có học nên chống đối ra mặt và người tổn thương chính là ông ngoại tôi. Đến mức ngày mẹ chồng mất, bà ngoại tôi chỉ về qua chứ không ở chịu tang gì cả, chị thấy có đau lòng không chứ.

Nghe lời mẹ, tôi không bắt bẻ con dâu chuyện gì, cái gì bao được thì bao, còn công xá thì không tiếc. Nhưng hình như làm thế là không phải chị ạ. Dâu tôi nó làm việc ở phường nhà, thu nhập không cao nhưng con trai tôi thì lương rất tốt. Chúng tôi ít con nên cũng dư sức bù chì cho con mà. Thế nhưng, tiền bạc, công sức của tôi không khiến dâu mình cảm động hay sao ấy.

Có nhiều chi tiết để dẫn chứng nhưng tôi không muốn kể ra. Có điều, khi con cái của chúng còn nhỏ thì “bà nội tuyệt vời”, nay chúng đã rõ hình rõ vóc thì chúng một tầng vợ chồng tôi một tầng, không ấm cúng như trước nữa. Có phải con dâu tôi xem chúng tôi như giúp việc, giờ thì chúng nó giỏi lên rồi, con cái cũng cấp I cấp II cả rồi, ông bà đừng có tham gia vào việc dạy dỗ hai đứa nhỏ, nhá.

Tôi làm công tác phụ vận lâu năm, hay giải thích, nhỏ to, quen rồi. Con dâu tôi thì gì cũng sa sả, nói năng ào ào như mưa vuốt mặt. Tôi hướng các cháu quen đối thoại, dâu mình xử lý tình huống theo kiểu bạo lực, đánh nhanh rút nhanh. Ban đầu con trai tôi cũng khó chịu vì cái kiểu ấy nhưng nó hay đi công tác, lâu ngày cũng không kêu ca vợ nữa, giờ thì chịu phép rồi.

Đất của nhà chúng tôi mua, vợ chồng chúng bỏ tiền ra xây dựng. Nhà 3 tầng, sinh hoạt ở dưới, tầng giữa thuộc chúng tôi, trên cùng là chúng nó. Giờ chồng tôi tiếc, giá như chúng nó ở riêng. Tôi chỉ khuyên, nhịn ai chứ nhịn con thì đâu có thiệt, mình sẽ già, phải cậy vào con.

Nhưng sống thế này cũng quá khổ chị ạ. Từ khi tôi về hưu thì chuyện nhà đến tay hết, tôi rỗi mà. Vậy mà khi nhận chân tổ trưởng, con dâu lại bóng gió bà già ôm rơm, ăn cơm nhà vác tù và…Tôi muốn có một chỗ thoát để ít khi phải ở nhà, làm chí chết mà dâu con nó có cảm động đâu.

Không biết nói thế nào, chỉ chia sẻ với chị cho vơi. Vẫn mong chị có mấy lời hồi âm giúp tôi sống yên ổn với con cháu của mình.

Ảnh minh họa.

Đúng là mỗi thời mỗi khác, chúng ta có nhích đi về chuyện giải phóng phụ nữ nhưng đi chưa dài. Cảnh bà ngoại chị mâu thuẫn với mẹ chồng, tôi cũng hình dung được vì má tôi đây thôi, làm dâu thời trước và sau Cách mạng tháng Tám mà cũng đâu đã thôi bị nếp phong kiến khắc nghiệt của nhà chồng hành.

Ba tôi đi Việt Minh mà khi vợ sinh còn không được vào nằm chung, nói gì đến giặt giũ, bồng bế con giúp vợ. Đến thời chúng ta, bạn chắc ít hơn tôi một thập kỷ, cách mạng thành công rồi đấy nhưng chồng vẫn gia trưởng. Nói như thế để biết với chồng mà mình vẫn có mâu thuẫn, nói gì đến con dâu.

Chuyện mẹ chồng nàng dâu thật là muôn đời, một phần vì thời thế tự do hơn, chính mình cũng ít khắt khe hơn. Nhưng sao như vậy mà tình hình ít cải thiện? Là vì có một nghịch lý, mẹ chồng khó thì dâu hoặc nó bung hẳn, hoặc nó sợ, nó biết kiềm chế.

Với những người mẹ chồng như bạn thì dâu trẻ nó sẽ lấn tới, kỳ vậy đó, nói theo ông bà là được đằng chân lân đằng đầu. Nghiêm quá cũng hỏng mà bao dung quá cũng hỏng. Ở đây bạn là bao dung hay bao biện đấy?

Đúng, khi con của chúng nó còn đỏ hỏn thì “một mẹ già bằng ba con ở”. Khi ấy mẹ dù đi làm nhưng mẹ còn trẻ, còn nhanh, còn sức. Đến khi các cháu lớn lên cấp I cấp II thì bà đúng là làm cho rối, nó nghĩ vậy.

Con cái là của chúng nó, mình chỉ là kẻ gián tiếp, mình mà chỉ đạo như xưa thì chúng thấy bị mất quyền, rát mặt. Ấy là chưa nói đến văn hóa của cô dâu, tính khí của cô dâu và tổng hòa của các mối quan hệ của nhà bạn nữa.

Đúng, đáng lẽ phải cho con trai ra riêng, đó là công thức chung của ngày nay, bạn biết, đúng không? Đất mình, con xây thì nhà của nó chứ còn gì của mình, vì nó đứng ra xin phép xây kia mà. Thế là mất nhà, dù mình vẫn ở đó, vì đất mới nhiều tiền chứ nhà thì có tiền mới xây nhiều tầng, không thì nhà ống cũng có chết ai. Tôi quan sát thấy nhiều gia đình sa lầy như vậy đó. Mâu thuẫn mãi, nhất là khi con dâu muốn tiếm quyền.

Chắc phải chung sống với bi kịch chứ làm gì thoát được. Rất nhiều nhà sử dụng hai bếp một chỗ đó bạn ơi. Thôi, con cái là của chúng nó, mình đừng phủ bóng lên cách giáo dục của nó mà rối. Đừng khiến con trai mình đau khổ, mọi thứ nên vừa phải, đừng quá cầu toàn mà cực thân, cực cho chồng cái không khí chiến tranh.

Dân phố là công sở của bạn, lo cho địa phương cũng là công ích, nên tận tâm với việc đó cho khuây khỏa, có quan hệ vui và kéo xa khoảng cách với dâu ra, dễ an toàn.

Chị là một giáo viên cấp 1 tại TP.HCM. Chị gọi đến đường dây tư vấn của chúng tôi trong một trạng thái căng thẳng, hay nói đúng hơn là gay gắt, để kể về mối oán hận của mình, và mong tìm được cách để hả giận.

Đối tượng bị chị giận giữ đến vậy chính là người chồng đầu ấp tay gối của chị và nhân tình của anh ta. Chị kể, ngày xưa, chị đến với anh ta khi anh ta còn hai bàn tay trắng. Lúc đó chị con nhà khá giả, lại xinh đẹp, nhiều người theo đuổi nhưng không hiểu sao gặp anh ta là yêu sống yêu chết, bất chấp mọi ngăn cản của gia đình đến với anh ta. Rồi cha mẹ chị cũng đồng ý.

Thấy con gái lấy chồng nghèo khổ quá, ông bà cắt cho con mảnh đất để có chỗ cất nhà sinh sống. Miếng đất cha mẹ cho, nghe lời chồng, chị cũng bán đi để anh ta có vốn làm ăn, và sau đợt đó thì mất sạch vì chồng bị bạn lừa. Vậy là hai vợ chồng đi ở trọ. Sau đó, mẹ thương con gái lại lén lút cho tiền, chị lại tiếp tục đưa cho chồng để anh có cơ hội thử mình trong lĩnh vực kinh doanh lần nữa.

Ảnh minh họa.

Lần này thì may mắn đã mỉm cười với vợ chồng chị. Chồng làm ăn ngày một phất, có tiền mua nhà cửa, đời sống ổn định, hai đứa con lần lượt ra đời. Tuy là giáo viên, nhưng chị là người không thể thiếu trong việc làm ăn của chồng, từ việc đứng ra lo toan mọi việc trong nhà, huy động, mượn vốn khi anh cần và đưa ra cho anh những lời khuyên tỉnh táo lúc anh cần.

Nhất nhất, cuộc sống của chị là vì chồng, vì con. Lòng chị dành cho chồng đến như vậy, ai cũng bảo anh có phúc mới được người vợ như chị, thế mà anh nỡ lòng nào phản bội, phụ bạc chị.

Đáng ra chị chẳng nghi nhờ gì anh cả. Người đàn bà đó cũng đã có chồng, con, gia đình rất êm ấm, hạnh phúc, chồng là đối tác làm ăn với chồng chị. Chị đã gặp hai vợ chồng mấy lần, từng ngưỡng mộ họ là một cặp đẹp đôi. Thế mà một người bạn, khi gặp người phụ nữ này đã rỉ tai là lần trước thấy người này đi riêng cùng chồng chị vào một quán café ở ngoại thành. Chị chưa tin.

Một lần, chồng để quên điện thoại ở nhà vì có cuộc họp gấp, chị mở tin nhắn ra đọc, choáng với bởi những tin nhắn hẹn hò, thương yêu của chồng chị và người phụ nữ khác, mà chị đoán là người vợ đối tác qua nhiều câu nói và tên viết tắt.

Ngay trưa hôm ấy, chồng chị họp xong là chạy vội về nhà tìm điện thoại, nhìn mặt vợ và biết chắc vợ đã đọc được. Chồng chị đã khóc, xin lỗi và bảo đó chỉ là phút đẩy đưa của người đàn ông khi phụ nữ tấn công mình, giữa họ chưa có gì, anh vẫn chỉ yêu và có mình chị.

Đau đớn, nhưng chị đành phải tin. Tin, nhưng vẫn quan sát, theo dõi và khổ sở thấy chồng vẫn có những biểu hiện rất bất minh. Gần hai tháng trời chị sống trong nỗi dày vò, ghen tuông đến tan nát như vậy. Bạn bè xúi, chị quyết định thuê thám tử tư để một lần có kết quả đến tận cùng sự việc, chứ không phải sống trong cảnh dằn vặt, nghi ngờ nữa.

Một tháng thuê thám tử đã cho chị những bằng chứng tan nát cõi lòng: Những lần họ hẹn hò, những lần vào khách sạn với nhau, tình tứ tay trong tay ở một resort ngoại thành… Gọi cho người phụ nữ kia để cảnh cáo, ai dè chị bị chửi như tát nước vào mặt, sau đó còn nhận hàng loạt tin nhắn khủng bố tinh thần bằng điện thoại nặc danh.

Có trong tay mọi bằng chứng, giờ đây chị muốn trả thù. Chị hỏi tôi, liệu chị có thể kiện họ tội ngoại tình, cho họ mất trắng tay?

Tôi đã giải thích cho chị, tội ngoại tình được quy định trong Điều 147 - Bộ luật Hình sự quy định về tội vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng như sau: "Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ, chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến một năm”.

Tuy nhiên, trên thực tế, để xử lý về tội này không hề dễ dàng gì. Để xử lý về hình sự đối với hành vi này luật quy định phải gây hậu quả nghiêm trọng (có con chung; người phụ nữ có hành vi tranh cướp chồng; người chồng đánh đập, ngược đãi vợ con mình; lấy tài sản chung của gia đình để mua sắm, chu cấp cho tình nhân; nghe theo lời người tình gây chia rẽ hạnh phúc, về thúc ép xin ly hôn vợ...) hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn tái phạm…

Nếu chồng chị chỉ “vụng trộm” như lời chị kể trên thì chưa thể có căn cứ để chị khởi kiện chồng chị. Về khía cạnh một người bạn, tôi cũng khuyên chị, theo hầu hết những vụ tôi từng chứng kiến, cách làm rùng beng như thế thì chắc chắn, chị chưa hả được giận thì đã mất tất cả, đẩy người bạn đời về phía đối kháng, thù hận với mình, không nên một chút nào.

Giờ đây, chị nên để lòng bình tĩnh lại, xem mình còn yêu chồng không, có thể tha thứ cho chồng không, chồng chị có thể hồi tâm chuyển ý không và có thể cùng nhau làm lại hay không? Rồi nói chuyện với nhau một phen cho đến cùng xem giải quyết thế nào.

Chị nghe tôi, nhưng cũng nói là không hứa, vì nếu bỏ qua thì chị hận lắm lắm. Rồi thời gian sau, chị lại gọi bảo, chuyện coi như cũng xong. Chị không kiện, không làm rùm beng, nhưng chị đã gửi hết bằng chứng chị có cho chồng người đàn bà kia. Gia đình họ đã tan vỡ.

Chồng chị mất một đối tác lớn. Gia đình chị cũng đang bấp bênh. Chồng chị có xin chị cơ hội làm lại, nhưng chị yêu cầu thời gian này ly thân để xem lại tình cảm của đôi bên đã.

Vậy là chị đã chọn một cách lưng chừng, vừa trả đũa cho hả lòng, vừa “quậy” ở mức độ vừa phải để chồng chị biết sợ mà quay đầu. Âu đó cũng là một cách làm, và hậu quả người phụ nữ kia và chồng chị gánh chịu cũng là một cái giá phải trả khi chấp nhận đánh đổi hạnh phúc cho những dục vọng tầm thường…

Tôi có hai người con, một trai và gái. Trên chồng cháu có chị chồng. So sánh về hoàn cảnh, kinh tế của gia đình chị chồng cháu có phần khá giả hơn, vững vàng hơn một chút. Chị chồng cháu không phải là người hẹp hòi, ích kỷ, chỉ biết bo bo cho bản thân. Vì thế, mỗi khi có dịp chị cháu thường mua tặng các em đồ này thức nọ, khi thì chiếc áo cho mẹ, lúc là cặp sách, đồ chơi cho các con. Tôi nghĩ, chị cho em, bác cho cháu quà cũng là bình thường. Có quan tâm, yêu mến nhau thì người ta mới làm vậy.

Không ngờ, chính những món quà đó lại khiến con dâu tôi phải khổ sở. Cháu cũng ra sức mua quà để… tặng lại, coi như một cách “trả nợ” nhà chị chồng. Nhưng, như thế chưa đủ. Cháu còn để tâm xem món quà đó trị giá bao nhiêu thì khi trả lại cũng phải tương ứng. Có một lần, chị chồng mua tặng em dâu chiếc áo sơ mi. Về nhà, con dâu tôi cũng nhận áo nhưng sau đó thì phải hỏi bằng được… giá tiền chiếc áo thế nào. Ngày hôm sau, cháu đi tìm mua ngay cho chị một thỏi son môi và để cả cái hóa đơn tính tiền xêm xêm trị giá cái áo mang đến tặng chị chồng.

Ban đầu, tôi chỉ nghĩ đó là sự tình cờ. Về sau, sự việc lặp đi lặp lại rất nhiều lần, thì tôi mới biết hóa ra con dâu không muốn nợ nần ai. Sinh nhật con mình, anh chị em tặng quà cho cháu đồ gì, giá bao nhiêu cháu đều ghi nhớ để rồi sinh nhật các cháu, con dâu kiểu gì cũng… tìm cách “trả lại” y chang Nếu ai không tặng thì… đến lượt cháu cũng… sẽ quên để đáp trả. Dần dà, chị chồng cháu ngại, không dám tặng gì cho nhà em trai nữa vì sợ… lại phải nhận quà.

Ảnh minh họa.

Với bố mẹ chồng cũng vậy. Chúng tôi là ông bà nội lẽ nào không thể bỏ tiền mua cho các con đồ này thức nọ. Nhưng, ông bà tặng rồi thì con dâu lại… tặng lại ông bà khiến chúng tôi chẳng biết nên đối xử với con dâu thế nào. Một lần, tôi bị ốm, phải nằm bệnh viện. Con dâu cũng vào thăm nuôi, mua cho mẹ chồng hộp sữa cân cam. Con dâu về rồi hai vợ chồng tôi nhìn nhau tự hỏi, với quan điểm sống có đi có lại của con, thì ông bà có nên… mua đồ trả lại con không. Bởi biết đâu, con dâu sẽ ‘ghi sổ’ ngày này tặng ông bà thứ này mà sau khi ra viện, chưa thấy ông bà mua lại cho mình thứ gì.

Sau cưới con dâu và con trai sống chung với vợ chồng tôi. Chúng tôi đều đã về hưu, vẫn còn sức khỏe nên cứ hy vọng có thể đỡ đần các con ít nhiều, nhất là trong việc chăm sóc các cháu nội. Nhưng, phải thú thật, từ lúc cháu ra đời đến nay đã 5 tuổi, chúng tôi chưa từng có cơ hội nào để chăm cháu đúng nghĩa. Đơn giản bởi con dâu tôi rất khách sáo, cháu không bao giờ nhờ ông bà nội giúp đỡ cho. Sau khi sinh con phải đi làm, cháu mới 5 tháng đã bị mẹ đem gửi một bác hàng xóm già cạnh nhà. Ai đời chỉ cách nhau có một bức tường, bên này thì bà nội ngồi chơi xơi nước, bên kia thì cháu nội phải đi gửi người ngoài.

Tôi thương cháu mà nói kiểu gì con dâu cũng không chịu để cháu lại cho bà trông. Cháu một mực bảo: “Thôi bà ạ, con chẳng giúp gì cho bà thì thôi, còn bắt bà trông con cho con. Bây giờ, bà và ông cứ an tâm vui tuổi già, thích làm gì thì làm, xem phim thì xem. Con nhờ người ngoài cho tiện”. Đến lúc cháu nội đủ tuổi đi học mẫu giáo con dâu lại nhất quyết gửi con vào trường tư thay vì trường công chỉ bởi một lý do duy nhất: ở trường tư có dịch vụ trông trẻ ngoài giờ.

Con dâu con trai tôi đều bận rộn, nhiều hôm tối xẩm mới tan làm, nếu gửi ở trường công phải đón lúc 4h 30 là không thể. Nhưng, khó gì đâu, tôi và ông cháu đều có thể đưa đón cháu thay mẹ nó được mà. Một lần nữa, con dâu tôi lại không chịu. Cháu thà đóng thêm tiền ở trường tư để họ trông thêm con cho tới khi cháu về tới nơi.

Cứ như vậy cái gì làm được là con dâu kiên quyết tự làm. Sống cùng một nhà mà chưa bao giờ con mở lời mẹ ơi giúp con cái này, hộ con cái kia. Thương con, tôi toàn phải là người “xin việc” trước nhưng phần lớn đều nhận ở con cái khoát tay, lắc đầu “con không phiền ông bà”. Chồng tôi nhiều lúc bực bội, chẳng biết nói với ai bèn quay sang mắng tôi: “Thôi, ăn có mời, làm có khiến, nó cần phải nhờ bà. Đằng này, bà xin mà nó còn mắng cho. Thôi thì kệ, xem nhà nó tự lập được tới mức nào”.

Quả đúng, con dâu tôi quyết tâm “tự lập” trong mọi việc thật. Thường ngày, chúng tôi chỉ giao tiếp mỗi lúc ăn cơm tối, còn sau đó, con dâu tôi lên phòng, đóng cửa lại. Nhiều hôm cháu nội ốm, khóc cả đêm, tôi chạy lên xem cháu thế nào thì con dâu chỉ bảo: “Bà cứ nghỉ, con tự lo được”. Thậm chí kể cả khi đã mệt rũ, cháu cũng không nhờ vả bà thay phiên cho. Lại có lần, tôi thấy cháu nội về nhà phàn nàn cô giáo nhắc mẹ đóng tiền học mà mãi mẹ không đến đóng. Tôi hỏi thì con dâu mới thú nhận hóa ra mấy tháng qua con dâu bị chậm lương, chồng cũng đang gặp khó khăn nên hiện chưa có tiền. Không chỉ cháu nội bị thiếu tiền học mà các khoản khác của con cũng đều bị cắt giảm.

Tôi sửng sốt, trách con sao không nói với bố mẹ một tiếng. Chúng tôi già nhưng vẫn có lương hưu, có chút tiền tiết kiệm, lẽ nào không thể đưa cho con hay sao. Con dâu tôi giải thích: “Không, con tự lo được. Bố mẹ cứ an tâm”. Quả nhiên sau đó, tôi thấy con gọi điện tứ tán để vay tiền. (chắc là con ngại khi bố mẹ biết chuyện kinh tế gia đình con đang gặp khó). Mọi việc rồi cũng xong nhưng sao tôi thấy xót xa vô cùng. Chẳng lẽ, con dâu thà vay người ngoài chứ không chịu làm phiền người thân.

Tôi cứ giữ mãi tâm tư trong lòng, mới rồi định bụng đợi con dâu về thì nói thẳng hết cho con nghe. Tối đó, cơm nước xong xuôi, tôi mới nhẹ nhàng lên phòng con, nhưng vừa tới cửa thì nghe tiếng con dâu đang nói chuyện với ai đó. Đầu dây bên kia chắc là của một cháu nào đó mới lập gia đình. Con dâu tôi nói: “Em nhé, có một bí quyết là ngay từ đầu phải rành mạch với nhà chồng. Tuyệt đối không nhờ vả, không xin xỏ bởi mình nhờ họ một chút là sau rách việc lắm. Có khi nhờ đón con một buổi mà sau này về già, ông bà cứ kể hoài là nhờ có ông bà cháu mới được thế này. Lúc đó, mình há miệng mắc quai. Chi bằng tự thân vận động. Đố ông bà nào dám kể công. Nợ tiền thì dễ chứ nợ tình thì khó trả lắm em ạ”…

Im lặng một lát, chắc là nghe cô bạn tâm sự gì đó, con dâu tôi lại nói tiếp: “Chủ trương của chị là sống biết điều, không lạnh lùng nhưng cũng không quá vồ vập. Ai cho sao thì mình trả lại vậy”.

Tôi nghe đến đây thì chẳng còn biết nói gì với con dâu được nữa. Con dâu ơi, liệu con có thể nghĩ rằng, sống rành mạch là có thể trả hết nợ ân tình của bố mẹ?