Ở những vùng biển đảo như Phú Quý, Phú Quốc..., có một loại rau dại mọc bám trên đá, không cần gieo trồng hay chăm sóc mà vẫn sinh trưởng tốt vào khoảng tháng 4 đến tháng 7 âm lịch hàng năm. Người dân địa phương gọi đó là rau đá biển, hay còn được biết đến với cái tên dân dã hơn: rau câu chân vịt. Loài rau này được ví như “lộc trời ban” bởi vừa dễ kiếm, vừa mang lại nguồn thu nhập ổn định, lại còn có giá trị dinh dưỡng cao.
Rau đá biển mọc ở trên đá tại các vùng biển đảo, xưa gắn với người dân nghèo ở miền biển nay thành đặc sản nổi tiếng khắp nơi
Rau đá biển có thân nhỏ như sợi chỉ, màu nâu tím, thường mọc thành từng tảng bám chặt vào bề mặt đá hoặc rạn san hô. Nhìn từ xa, hình dáng của chúng khá giống chân vịt nên mới có tên gọi thú vị như vậy. Vào mùa, những người sành nghề sẽ mang muỗng chuyên dụng đi thu hái – công việc tuy tưởng nhẹ nhàng nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Đá trơn, nước chảy xiết, dễ trượt ngã khiến người hái dễ va đập, xây xát. Vậy nên, chỉ những ai “thuộc lòng từng bãi đá” mới có thể thu hoạch hiệu quả.
Trước đây, rau đá biển chủ yếu xuất hiện trong bữa ăn của người dân vùng biển với các món dân dã như canh, chè hay gỏi. Nhưng vài năm gần đây, loại rau này bất ngờ được “lên đời” thành đặc sản đắt giá. Rau đá biển khô hiện được bán phổ biến trên các chợ mạng và cửa hàng đặc sản với mức giá dao động từ 600.000–800.000 đồng/kg. Để có 1kg rau khô, người dân phải thu gom tới 4–5kg rau tươi, rửa sạch sạn đá rồi phơi nắng hoàn toàn tự nhiên, không tẩy trắng hay chất bảo quản.
Tháng 4 đến tháng 7 hàng năm là thời điểm rau đá biển vào mùa, người dân rủ nhau đi hái để phơi khô rồi bán ra thị trường
Không chỉ ngon lạ miệng, rau đá biển còn được đánh giá cao nhờ giá trị dinh dưỡng. Theo các nghiên cứu, rau có tác dụng bổ máu, chống thiếu sắt, ổn định hồng cầu, hỗ trợ tuyến giáp, tăng cường thần kinh và phục hồi sức khỏe. Ngoài ra, rau còn giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể nên rất được người tiêu dùng thành thị ưa chuộng.
Từ một loại rau dại bị bỏ quên, rau đá biển nay trở thành “đặc sản nhà giàu” với hàng loạt món hấp dẫn như chè rau đá biển, mứt, thạch, canh, gỏi tôm thịt… Vì ngon và lạ miệng nên thứ rau dại này được người thành phố tò mò mua về thưởng thức trong những năm gần đây dù giá cả khá đắt đỏ.
Khoảng 4–5kg rau tươi mới làm thành 1 kg rau khô
Rau đá biển làm thành nhiều món ngon hấp dẫn như chè rau đá biển, mứt, thạch, canh, gỏi tôm thịt…
Trung bình mỗi ngày, mỗi người dân có thể thu hái từ 0,2 đến 2 kg rau đá biển tươi. Sau khi được làm sạch và phơi khô trong nhiều ngày, rau được bán lại cho thương lái với mức giá dao động từ 600.000-800.000 đồng/kg. Phần lớn rau đá biển sau đó được các tiểu thương thu mua, chế biến thành các sản phẩm đóng gói để tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.