Mít là loại quả mùa hè được nhiều người ưa chuộng. Bên cạnh các loại mít truyền thống, mấy năm gần đây trên thị trường xuất hiện một giống mít lạ có kích thước rất bé, vị chua xen lẫn vị ngọt, đó là quả mít nài.
Theo tìm hiểu, mít nài còn có tên gọi khác là mít rừng, nguồn gốc hoàn toàn tự nhiên, mọc hoang trong các cánh rừng thuộc vùng Tây Nguyên như Đắk Nông, Đắk Lắk và một số tỉnh miền Trung, miền Nam như Bình Phước. Không ai trồng, không cần chăm bón, mỗi năm cứ từ tháng 4 đến khoảng tháng 6 cây sẽ tự trổ hoa, đậu quả và khi chín thì rụng lả tả dưới gốc.
Khác với các loại mít trồng phổ biến như mít dai, mít mật, mít na, mít Thái, mít Tố Nữ..., quả mít nài nhỏ xíu, nặng chỉ từ 300 – 700g, vỏ mềm, có thể lột bằng tay dễ dàng mà không bị dính nhựa. Mỗi quả chỉ to bằng nắm tay người lớn nhưng bên trong lại chứa rất nhiều múi màu vàng óng ả, dày cơm và thơm nức mũi. Điều làm nên sức hấp dẫn của mít nài chính là vị chua ngọt chứ không ngọt gắt như mít thường. Những người từng thưởng thức mít nài cho biết chúng có vị chua thanh nhẹ như sự pha trộn giữa xoài non, cóc và chanh leo.
Ngày trước, người dân đi rừng chỉ hái mít nài về ăn chơi. Nhưng vài năm trở lại đây, mít nài bất ngờ trở thành đặc sản mùa hè được người thành phố yêu thích. Vì thế, các tiểu thương bắt đầu gom hàng từ bà con quanh rừng, rồi vận chuyển về thành phố tiêu thụ. Có thời điểm mít nài có giá lên tới gần 100 nghìn đồng/kg nhưng vẫn luôn "cháy hàng" do nhiều người tò mò tìm mua về thưởng thức.
Để có được những trái mít nài mang ra thành phố bán, người đi rừng phải trải qua quá trình thu hái đầy công phu. Do cây mít rừng thường mọc cao, người hái phải trèo lên những cành cao nhất hoặc dùng thang, căng bạt phía dưới để đón quả rơi. Có khi đi bộ hàng giờ trong rừng, leo dốc, lội suối chỉ để hái được vài chục cân mít nài mang về bản bán cho thương lái.
Chị Hoa (người bán hoa quả đặc sản trên chợ mạng) chia sẻ: “Tôi nhập mít nài từ huyện Bù Gia Mập (Bình Phước), bán theo mùa với giá dao động từ 40.000-90.000 đồng/kg tùy thời điểm. Thời điểm mít nài đang gây sốt, mỗi chuyến hàng mang về đều hết veo chỉ sau vài ngày. Mít nài không chỉ lạ mà còn đẹp mắt, nhỏ nhắn, dễ ăn nên khách rất thích”.
Theo chị, dù quả nhỏ nhưng mít nài lại có nhiều múi, thịt dày, thơm đậm. Vỏ mềm, không có nhựa nên rất tiện để bóc. Có người ăn nguyên múi, có người đem trộn với chút đường, muối ớt để làm món “mít dầm”, rất hợp với các chị em văn phòng thích ăn vặt.
Từng được thưởng thức mít nài, chị Lan (ở Hà Nội) chia sẻ: “Mình thích các loại hoa quả có vị chua ngọt nên khi nghe giới thiệu về mít nào, mình đã đặt mua ngay để ăn thử. Lúc bóc ra, mùi thơm của mít nài rất dễ chịu, nhưng nếm thử thì vị chua hơn tôi tưởng, đem trộn thêm tí muối ớt và đường, để lạnh rồi ăn là ngon tuyệt vời".
Trong bối cảnh người tiêu dùng thành thị ngày càng ưa chuộng thực phẩm sạch, nguồn gốc tự nhiên, những loại quả rừng như mít nài, chôm chôm rừng, măng cụt rừng... đang dần trở thành mặt hàng đặc sản có giá trị cao.