Con cà xỉu là một đặc sản độc đáo ở Hà Tiên (Kiên Giang) khiến người ta tò mò ngay từ khi nghe đến tên. Bất kỳ ai khi nhìn thấy con cà xỉu đều có cảm giác sờ sợ, chẳng dám đụng đũa.
Vẻ bề ngoài của cà xỉu khá giống những loài hải sản hai mảnh vỏ, nhưng cũng giống cả loài côn trùng với cái râu thật dài và to. Nếu không phải do người địa phương giới thiệu, chắc chẳng thực khách nào có “gan” tự mình thưởng thức món ăn kỳ lạ này.
Cà xỉu sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ, có nhiều ở vùng đầm Đông Hồ, thị xã Hà Tiên. Giống như sò, cà xỉu sống dưới tầng nước bùn, vì thế chúng có râu dài để cắm xuống đất, phục vụ cho mục đích tìm kiếm thức ăn.
Mùa cà xỉu rộ lên nhiều từ khoảng tháng 6 đến tháng 8 hàng năm. Dù có vẻ ngoài khá kỳ dị nhưng một khi thử rồi mới thấy hương vị của cà xỉu vô cùng hấp dẫn.
Khi bắt được cà xỉu, người ta đem muối tương tự như muối ba khía. Từ đó, các hàng quán mua cà xỉu muối về chế biến lại, tạo thành những món “độc” cho ẩm thực Hà Tiên.
Đặc biệt, cà xỉu ngon, bổ nhất là phần râu (tốt cho sinh lực nam giới), nhai giòn giòn nên được các đấng mày râu rất ưa chuộng.
Ngư dân sau khi đánh bắt cà xỉu về thì rửa sạch bùn đất, giữ lại phần đuôi rồi làm mắm. Cứ một lớp cà xỉu rắc một lớp muối lên. Tùy sở thích mà người ta có thể muối bằng nước muối hoặc muối hạt, thêm đường để mắm nhanh chua.
Công đoạn đòi hỏi người làm phải có kỹ thuật, kinh nghiệm và sự khéo léo. Chất lượng của mắm cà xỉu ngon hay không cũng nhờ vào cách muối này. Nếu cho ít nguyên liệu, cà xỉu sẽ bị hỏng. Còn nếu muối mặn quá, cà xỉu sẽ bị đen.
Từ cà xỉu muối, người dân đã tạo ra nhiều món ăn thơm ngon hấp dẫn. Quen thuộc nhất là gỏi cà xỉu với cái mằn mặn, giòn tươi hấp dẫn. Người ta sẽ chần sơ cà xỉu muối qua nước để giảm độ mặn.
Xoài bào sợi trộn với giấm, đường, nước mắm rồi trộn cà xỉu vào cùng. Rắc đậu phộng rang, rau răm, hành phi lên trên hỗn hợp thế là đã hoàn thành một đĩa gỏi khai vị đặc sắc. Thịt cà xỉu giòn giòn và có độ ngọt tươi đặc trưng khiến người ta dai mãi vẫn ghiền. Ảnh: IT.
