Hàng trăm nghìn binh sĩ Ukraine đào ngũ, trong bối cảnh Quân đội Nga đang tấn công mạnh trên chiến trường, buộc Tổng thống Ukraine ra sắc lệnh nhanh chóng huy động 160.000 quân lấp chỗ trống. Tuy nhiên những tân binh này được huấn luyện với thời gian rút ngắn kỷ lục và đưa ngay ra chiến trường. Kết quả là họ nhanh chóng bị tổn thất.
Đằng sau những vấn đề nghiêm trọng này là sự quản lý hỗn loạn, sự sụp đổ hoàn toàn về tinh thần chiến đấu của binh lính; những sai lầm lặp đi lặp lại trong chỉ huy và nỗi sợ hãi tột độ về cái chết... Tất cả những điều đó nói lên những khó khăn tột cùng của Quân đội Ukraine hiện nay.
Trong nội bộ Quân đội Ukraine, vấn đề đào ngũ giống như một đám cháy rừng đang hoành hành, ngày càng dữ dội. Ngay cả các chính trị gia Ukraine cũng phải thừa nhận rằng, Quân đội Ukraine đang mắc kẹt trong một tình thế tiến thoái lưỡng nan kép về đạo đức và tâm lý. Cuộc khủng hoảng này khiến nhiều binh sĩ phải bỏ trận địa, chạy trốn khỏi tiền tuyến để sinh tồn.
Bà Anna Skorokhod, thành viên Quốc hội Ukraine, thẳng thừng tuyên bố rằng, hơn 100.000 binh sĩ Quân đội Ukraine đã đào ngũ. Bà tiết lộ rằng, gốc rễ của những vấn đề này nằm ở việc quản lý kém. Nhiều sĩ quan đã đưa ra những quyết định chiến thuật sai lầm trên chiến trường, khiến tinh thần chiến đấu của các chiến sĩ bị suy giảm rất nhiều.
Phản ứng của binh sĩ Ukraine trước việc bị buộc phải huy động cũng được thảo luận. Nhiều binh sĩ vốn có kỹ năng chuyên môn không liên quan gì đến chiến đấu, họ thiếu huấn luyện quân sự, nhưng vẫn phải chiến đấu trong chiến hào. Tỷ lệ tử vong cực cao, khiến binh lính muốn rút lui; họ cảm thấy cuộc xung đột này chắc chắn sẽ thất bại và không còn chỗ để phục hồi.
Những người lính Ukraine nghi ngờ năng lực chỉ huy của cấp trên. Hiện nay, chỉ có khoảng 10-15% binh sĩ đang chiến đấu ở tiền tuyến là có tinh thần chiến đấu cao, điều này đủ cho thấy những người lính được đưa ra tiền tuyến chứa đầy sự tiêu cực và bất mãn. “Họ biết họ đang chiến đấu dưới quyền những chỉ huy hèn nhát và những chính trị gia tham nhũng”, bà Skorokhod bất lực nói.
Bà Skorokhod bức xúc cho biết: “Tôi không thể đưa ra con số chính xác về số người đào ngũ, nhưng tôi có thể nói với bạn rằng, có hơn 100.000 người đã đào ngũ. Con số này đặt ra những câu hỏi không thể trả lời được?”.
Bà Skorokhod tiếp tục, “Có người lính hỏi tôi, tại sao tôi đang làm thợ sửa xe một tháng trước và bây giờ tôi đã chiến đấu ở mặt trận? Trong chiến hào mà sĩ quan chỉ huy luôn ở cách xa quân Nga? Tại sao chỉ có 10-15% quân ta tham chiến…?”. Đặc biệt là việc 20 đến 30 binh sĩ thường xuyên biến mất cùng lúc, làm nổi bật mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Ngoài những yếu tố trên, thực tế xã hội ở Ukraine cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến vấn đề đào ngũ. Đất nước đang trong tình trạng khủng, không chỉ làm xói mòn cơ cấu quân sự, chính trị, mà còn ảnh hưởng rất lớn về mặt tinh thần và tâm lý đối với người lính.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc binh lính bỏ chạy, và những khó khăn gian khổ ở chiến trường. Đặc biệt là nỗi sợ chết, chắc chắn là một trong số đó; nhưng sẽ quá phiến diện nếu cho rằng, tất cả các số binh lính đào ngũ, đều là do sợ hãi.
Điều quan trọng hơn là sự thiếu “ý chí chiến đấu” của bộ đội. Người dân Ukraine bình thường đã mất niềm tin vào việc hy sinh mạng sống của mình cho đất nước. Họ tin rằng, việc chiến đấu cho chế độ tham nhũng mới là vô ích, vì hy vọng chiến thắng trước người Nga gần như mong manh.
Sự thiếu tin tưởng vào chiến thắng này không chỉ khiến người Ukraine bỏ chạy khỏi chiến trường, mà còn khiến nhiều người lựa chọn đầu hàng Quân đội Nga. Trước xu hướng này, Chính phủ Ukraine đã cố gắng ứng phó bằng cách tăng cường hơn nữa việc tuyển quân khi lên kế hoạch huy động hơn 160.000 người.
Tuy nhiên, nếu Quân đội Ukraine không có những thay đổi chiến thuật và chiến lược, ví dụ như ngừng chiến dịch phiêu lưu quân sự tại vũng lãnh thổ Kursk của Nga, rút quân về bảo vệ Donbass, nếu không sẽ chỉ đẩy nhanh sự sụp đổ. Sự khắc nghiệt của chiến trường tỷ lệ thuận với vấn đề đào ngũ và sự gia tăng xung đột trong quân đội.
Đây là điều mà nghị sĩ Anna Skorokhod nhấn mạnh khi nói về "những quyết định chiến thuật sai lầm" và những vấn đề với giới lãnh đạo chính trị và quân sự của Ukraine mắc phải trong thời gian qua.
Trong tương lai, cuộc khủng hoảng này chắc chắn sẽ leo thang và gây ra phản ứng dữ dội, khi 100.000 binh sĩ sợ hãi bỏ chạy. Và Kiev tiếp tục huy động 160.000 người để lấp chỗ trống, lực lượng này sẽ bị đánh bại ngay ngày đầu tiên; đây thực sự là một vòng luẩn quẩn. (Nguồn ảnh: Topwar, Ukrinform, CNN).
