Trong giới khoa học y sinh quốc tế, GS Nguyễn Văn Tuấn là một trong những gương mặt gốc Việt gây tiếng vang. Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y khoa và khoa học y sinh. Ông hiện là giáo sư của Đại học New South Wales (Úc) và là giám đốc Viện Nghiên cứu loãng xương Garvan - một trong những viện nghiên cứu y sinh hàng đầu tại Sydney.

Hơn 40 năm kể từ ngày rời quê hương, ông đã viết nên hành trình đầy nghị lực, từ một người tị nạn khởi đầu với công việc lao động phổ thông, trở thành chuyên gia hàng đầu về loãng xương và dịch tễ học, được bầu làm viện sĩ của nhiều viện hàn lâm danh giá. Cuộc đời ông không chỉ là câu chuyện khoa học mà còn là nguồn cảm hứng lớn về ý chí vươn lên.

Người Việt Nam đầu tiên được bầu làm viện sĩ của Viện Hàn lâm Y học Úc

Với hơn 300 công trình nghiên cứu được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế, GS Nguyễn Văn Tuấn được coi là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về bệnh loãng xương. Ông có đóng góp quan trọng trong việc xây dựng các mô hình dự báo nguy cơ gãy xương, giúp cải thiện phương pháp chẩn đoán và phòng ngừa bệnh cho hàng triệu bệnh nhân.

GS Tuấn chứng minh rằng sự mất xương ở người cao tuổi không hề dừng lại như kiến thức y khoa trước đây ghi nhận, mà gia tăng theo thời gian. Khám phá này buộc giới chuyên môn phải điều chỉnh nhiều nội dung trong sách giáo khoa về loãng xương và nội tiết học.

Đặc biệt, đóng góp mà GS Nguyễn Văn Tuấn xem là tâm đắc nhất chính là việc phát triển mô hình tiên lượng gãy xương. Mô hình này nhanh chóng trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhóm nghiên cứu quốc tế, thậm chí được đồng nghiệp trìu mến gọi là “Nguyen’s Model”, một dấu ấn để đời gắn liền với tên tuổi ông.

Không chỉ dừng lại ở y học, ông còn là nhà thống kê y sinh xuất sắc, tiên phong trong ứng dụng phân tích dữ liệu lớn để giải quyết các vấn đề sức khỏe cộng đồng. Nhiều nghiên cứu của ông được xem là nền tảng để xây dựng chính sách y tế tại Úc và nhiều quốc gia khác.

Ông là người đầu tiên xác lập mối liên hệ chặt chẽ giữa mật độ xương và nguy cơ gãy xương, phát hiện quan trọng này đã trở thành cơ sở để Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ban hành tiêu chuẩn chẩn đoán loãng xương áp dụng trên toàn cầu.

Thành tựu của GS Tuấn đã đưa ông trở thành người Việt Nam đầu tiên được bầu làm viện sĩ của Viện Hàn lâm Y học Úc (Australian Academy of Health and Medical Sciences). Ngoài ra, ông còn là viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Y học quốc tế (International Academy of Health Sciences) và thành viên Hiệp hội Loãng xương Hoa Kỳ (American Society for Bone and Mineral Research).

Năm 2022, ông được nữ hoàng Elizabeth Đệ Nhị trao tặng Huân chương Australia vì những đóng góp quan trọng cho nghiên cứu y khoa, phòng chống loãng xương và giáo dục đại học.

Hành trình vượt khó phi thường từ những thất bại

Ít ai hình dung, trước khi trở thành một nhà khoa học danh tiếng quốc tế, GS Nguyễn Văn Tuấn từng trải qua một tuổi trẻ đầy gian nan.

GS Nguyễn Văn Tuấn sinh ra và lớn lên tại Kiên Giang. Những ngày đầu đặt chân đến Australia, ông phải đối mặt với vô vàn khó khăn, đặc biệt là rào cản ngôn ngữ. Với vốn tiếng Anh ít ỏi, ông chấp nhận làm đủ nghề để mưu sinh: từ phụ bếp, công việc trong xưởng cho đến phụ tá trong phòng thí nghiệm sinh học.

Ban ngày làm việc quần quật, ban đêm ông theo học các lớp bán thời gian. Suốt 5 năm liền, đêm nào ông cũng trở về nhà trong tình trạng mệt nhoài, khi đồng hồ đã chỉ 10, thậm chí 11 giờ khuya.

Thế nhưng, trong ông luôn cháy bỏng một khát vọng: phải học để thay đổi cuộc đời, thoát khỏi kiếp lao động phổ thông. Vừa học tiếng Anh, vừa học văn hóa, vừa lao động để tồn tại, đó là hành trình đầy gian nan.

Ông hiểu rằng, để có thể sánh bằng, thậm chí vượt người bản xứ, mình phải nỗ lực gấp đôi. Chính vì vậy, ông luôn tự nhắc bản thân phải kiên trì, phải gắng hết sức, bởi chỉ có tri thức mới mở ra một tương lai khác.

Dù có trở ngại, khó khăn, ông không nản lòng, bỏ cuộc. Bài báo khoa học đầu tiên, ông viết suốt 8 tuần nhưng bị giáo sư hướng dẫn ném vào sọt rác. Sau gần một năm chỉnh sửa, tác phẩm mới được đăng. Những bài tiếp theo cũng liên tục bị sửa đến mức ông không nhận ra bản gốc, nhưng ông vẫn kiên trì. Đến bài thứ 10, sau bốn năm, ông mới thật sự tự tin.

Theo ông, mỗi người đều mang trong mình một “lý lịch thất bại”, và chính những vấp ngã ấy giúp ta hiểu rõ hơn ý nghĩa của thành công. Thành công không chỉ là đích đến, mà còn là hành trình tiến bộ và nỗ lực bền bỉ.

“Vì vậy “thất bại thường là động lực để chúng ta thay đổi. Thay đổi bản thân và thay đổi nhận thức”, ông cho hay.

"Đóng góp cho Việt Nam lại là nghĩa vụ thiêng liêng"

Dù đã nhận nhiều giải thưởng và sự vinh danh quốc tế, nhưng với GS Nguyễn Văn Tuấn, điều khiến ông tự hào nhất lại chính là những ghi nhận tại quê hương. Ông chia sẻ, ở nước ngoài, việc xét chọn giải thưởng thường theo quy trình, còn ở Việt Nam, đó là sự trân trọng dành cho những nỗ lực và cống hiến thực sự.

Giải thưởng đầu tiên ông nhận được tại quê nhà là “Vinh danh đất Việt”, dành cho kiều bào có đóng góp quan trọng cho đất nước. Tiếp đó, ông được Bộ Ngoại giao và UBND TP.HCM ghi nhận. Tuy nhiên, phần thưởng ý nghĩa nhất với ông chính là Huy chương thành tựu trọn đời do Hiệp hội Y học TP.HCM và Hội Loãng xương TP.HCM trao tặng, ghi dấu những đóng góp to lớn của ông trong việc xây dựng và phát triển ngành loãng xương Việt Nam.

“Đóng góp cho nước Úc là bổn phận của một công dân, một lời cam kết mà tôi trân trọng bằng tất cả niềm tự hào và sự tận tâm. Nhưng đóng góp cho Việt Nam lại là nghĩa vụ thiêng liêng của một người con đối với quê hương. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là một sự tri ân, một sợi dây kết nối tôi với quá khứ và cả tương lai. Tôi tin rằng khi một người con trở về để góp sức cho nơi mình sinh ra, đó cũng là một cách để tôn vinh lịch sử và vun đắp hy vọng cho thế hệ mai sau”, Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn chia sẻ.

Giáo sư John Eisman, đồng nghiệp quốc tế, đánh giá cao sự dấn thân của Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn: “Nhiều dự án nghiên cứu y khoa do ông thành lập đã góp phần nâng cao năng lực cho đồng nghiệp ở Việt Nam và rất ít người thể hiện sự tận tâm đối với việc học và sự nghiệp đào tạo như ông”.