Năm 2023 là năm Quý Mão, người Việt gọi là năm Mèo nhưng người Trung Quốc và Hàn Quốc lại gọi đây là năm Thỏ. Tại sao lại có sự khác biệt này?
Ông Sim Sang - Joon, nguyên Giám đốc Trung tâm Giao lưu văn hoá Việt - Hàn, giải thích rằng, Trong Thập nhi chi (12 con giáp) của Trung Quốc, con thỏ là chi thứ tư. Con mèo được ghi âm chữ Hán giống với con thỏ (máo - âm Hán-Việt là “miêu”).
Trong tiếng Trung Quốc, hai từ này khác nhau về dấu song về âm thì thỏ (măo) và mèo (máo) đều là mao. Điều thú vị nữa là trong Việt Nam tự điển, thì chữ Mão - nghĩa là con thỏ - lại được dùng để chỉ con mèo.
Vậy tại sao người Việt lại "biến thỏ thành mèo"? Theo quan điểm cá nhân của ông Sim Sang - Joon, trước hết, Việt Nam không có điều kiện môi trường để loài thỏ phát triển sinh sôi. Vì Việt Nam là văn hoá thảo mộc chứ không phải văn hoá thảo nguyên.
Mặc dù đã tiếp thu, song có lẽ do yếu tố môi trường tự nhiên này nên người Việt đã không tiếp thu y nguyên mô hình của người Hán mà biến cải cho phù hợp với môi trường sống của mình.
Trong quá trình giao lưu văn hoá với Trung Hoa, ở Việt Nam hình ảnh con mèo thân thuộc đã thay thế cho con thỏ bởi điều kiện tiếp thu có biến động từ ngôn ngữ đến hình ảnh trong 12 con giáp.
Ở đây, chúng ta cũng cần xem xét vấn đề qua việc lựa chọn âm tiếng Hán con mèo do có cùng âm tiếng Hán với con thỏ. Cách nhìn nhận này là vẹn cả đôi đường.
Ông Sim Sang - Joon nhận định, việc thay đổi tinh tế chữ Máo - chỉ con thỏ - sang con mèo đã cho thấy tài trí của người Việt Nam trong tiếp biến văn hoá.
Mời quý độc giả xem video: Ý nghĩa những phong tục ngày Tết Việt | VTC1.
Mời quý độc giả xem video: Ý nghĩa những phong tục ngày Tết Việt | VTC1.
