Nằm trên một đỉnh đồi xa xôi tại miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ, gần biên giới giáp ranh Syria, Göbekli Tepe được các chuyên gia đánh giá là khu đền cổ xưa nhất của nhân loại.
Khi đến khu đền Göbekli Tepe, nhiều người liên tưởng đến bãi đá cổ Stonehenge nổi tiếng của Anh nhưng lại có nhiều điểm khác biệt.
Tuy nhiên, Göbekli Tepe được xây dựng sớm hơn so với bãi đá cổ Stonehenge.
Khu đền nổi tiếng này được hình thành khoảng 11.600 năm trước, tức là 7.000 năm trước khi kim tự tháp Giza xuất hiện.
Göbekli Tepe bao gồm những cột đá vôi khắc phù điêu động vật như linh dương, rắn, cáo, bò cạp, lợn rừng cũng như những biểu tượng trừu tượng.
Vào thời điểm khu đền Göbekli Tepe được xây dựng, phần lớn nhân loại vẫn sống theo từng nhóm du cư nhỏ, sinh sống chủ yếu nhờ vào việc săn bắn và hái lượm.
Do vậy, khu đền Göbekli Tepe được xem chính là công trình lớn và phức tạp đầu tiên do con người xây dựng.
Để xây dựng nên công trình khổng lồ này, người xưa đã cần đến rất nhiều nhân công để thực hiện việc cắt, đẽo và vận chuyển 16 tấn đá với chiều cao mỗi tấm lên đến vài mét mà không cần đến bánh lăn hoặc động vật kéo.
Theo các chuyên gia, người xưa thực hiện các cuộc hành hương đến khu đền này. Họ tiếp cận ngôi đền từ phía dưới khiến những cây cột cao vài mét giống như những gã khổng lồ.
Đặc biệt, khi đốt lửa lên, những hình thú khắc trên những cột đá giống như đang chuyển động, sống động như thật.
