Độc Cô Cầu Bại là một nhân vật được nhà văn Kim Dung nhắc tới trong nhiều bộ tiểu thuyết như Thần điêu hiệp lữ, Tiếu ngạo giang hồ và Lộc đỉnh ký. Độc Cô Cầu Bại được coi là cao thủ bất bại trên giang hồ.
Trước khi bước qua tuổi 20, Độc Cô Cầu Bại vang danh khu vực phía Bắc với một thanh kiếm sắc bén. Khi chưa đầy 30 tuổi, cao thủ này chuyển sang sử dụng thanh Tử Vi nhuyễn kiếm đến Trung Nguyên tìm kiếm đối thủ tỉ thí.
Năm 40 tuổi, Độc Cô Cầu Bại đánh bại nhiều đại cao thủ chỉ với một thanh kiếm không hề sắc bén. Khi ấy, ông đã đạt tới cảnh giới không cần nhờ tới sự sắc bén của vũ khí hay chiêu thức để đánh bại đối thủ.
Khi ngoài 40 tuổi, Độc Cô Cầu Bại có võ nghệ cao cường tới mức không cần dùng binh khí sắc bén mà chỉ cần một cây gậy gỗ đã có thể dùng làm kiếm để hạ gục đối thủ.
Độc Cô Cầu Bại đạt tới cảnh giới cao như vậy là nhờ sở hữu bộ kiếm pháp tuyệt học "Độc cô cửu kiếm" - kỹ thuật phá giải hết tất cả võ học trong thiên hạ.
Khi luyện thành công cảnh giới cuối cùng, Độc Cô Cầu Bại có thể sử dụng bất cứ thứ gì làm binh khí và có thể đánh bại nhiều cao thủ nhờ "vô chiêu thắng hữu chiêu".
Liên quan đến Độc Cô Cầu Bại, nhiều người không khỏi bất ngờ khi biết được ông có ngoại hiệu là Kiếm Ma. Thoạt nghe, tên liệu này có nghĩa ông đã luyện kiếm thành "ma". Một khi đã thành "ma" thì thường bị xem là kẻ xấu xa, gian ác.
Thế nhưng, Độc Cô Cầu Bại lại là một đại hiệp, đánh bại nhiều cao thủ, giết chết không ít kẻ gian tà.
Theo đó, trên bia mộ của Độc Cô Cầu Bại có ghi: "Tung hoành giang hồ ba mươi năm, giết hết kẻ gian ác, đánh bại hết anh hùng hào kiệt, thiên hạ không còn đối thủ, không còn cách nào khác, đành ẩn cư nơi thâm cốc, kết bạn cùng chim điêu. Than ôi, suốt đời cầu một đối thủ mà không được, thật tịch mịch khó chịu".
