Vào mùa mưa, núi rừng miền Trung – Tây Nguyên và nhiều khu vực khác ở Việt Nam trở nên huyền bí và đầy sức hút với thác đổ trắng xóa, suối rừng trong vắt và không gian mát lạnh, rì rào tiếng côn trùng.

Tuy nhiên, cũng trong thời điểm ấy, thiên nhiên bỗng trở thành “cái bẫy khổng lồ” với những người yêu thích trekking, vượt suối, leo thác nhưng chủ quan, thiếu trang bị hoặc chưa có kinh nghiệm xử lý tình huống khẩn cấp.

Rừng sâu, suối lớn và cơn mưa bất chợt

Một trong những hiểm họa dễ gặp nhất khi phượt rừng mùa mưa là nước lũ bất ngờ đổ về. Tại các địa điểm như Tà Năng – Phan Dũng (Lâm Đồng), rừng Bạch Mã (Thừa Thiên – Huế), thác K50 (Gia Lai), hay thác Đắk G’lun (Lâm Đồng), vào mùa mưa, mực nước ở suối và thác có thể tăng đột ngột chỉ sau một trận mưa trên đỉnh núi. Khi ấy, dòng nước trở nên xiết, đục ngầu và cuốn phăng mọi thứ, từ rêu đá, cây mục đến cả người đang đứng dưới chân thác.

Không chỉ nước lũ, mà chính địa hình núi rừng trơn trượt, nhiều bùn lầy, rễ cây và đá rêu cũng là nguyên nhân dẫn đến các tai nạn như trượt chân, gãy xương, chấn thương phần mềm. Đối với các cung trek xuyên rừng dài ngày, việc gặp phải sạt lở đất, mất phương hướng hoặc rơi vào tình trạng kiệt sức, thiếu lương thực cũng thường xuyên xảy ra.

Anh Nguyễn Văn Linh, hướng dẫn viên trekking chuyên nghiệp tại khu vực Tây Nguyên cho biết, “Nhiều du khách nghĩ rằng trời mưa một chút thì không sao, nhưng thực tế mưa rừng thường kéo dài, dai dẳng và ảnh hưởng trực tiếp đến cả lộ trình, khả năng liên lạc cũng như an toàn đường đi.

Chỉ một con dốc bùn thôi, người có kinh nghiệm còn phải đi từng bước bám rễ cây, chưa nói người lần đầu leo rừng.”

Những lỗi phổ biến dễ mắc

Không ít người khi đi rừng, leo thác mùa mưa có tâm lý chủ quan, cho rằng chỉ cần mang áo mưa, giày thể thao là đủ. Tuy nhiên, theo chuyên gia du lịch Đặng Thị Hoài Phương, điều phối viên kỹ thuật các tour khám phá sinh thái – các thiết bị bảo hộ như giày leo núi chống trơn, áo phản quang, mũ bảo hiểm, gậy chống, thiết bị định vị GPS hoặc bản đồ offline đều rất cần thiết.

“Lỗi phổ biến nhất là đi tự phát, không khai báo với kiểm lâm hoặc chính quyền địa phương, không kiểm tra dự báo thời tiết, không mang theo thuốc men cơ bản hay các dụng cụ sơ cứu. Chỉ cần một người trong đoàn bị thương mà không có y tế kịp thời, nguy hiểm sẽ tăng lên gấp bội. Có nhóm thậm chí còn lạc trong rừng nhiều ngày vì pin điện thoại hết, không ai mang bản đồ giấy hay la bàn”, chị Phương chia sẻ.

Một sai lầm khác là đánh giá sai độ khó của cung đường. Những đoạn tưởng như “ngắn thôi” hóa ra lại mất cả ngày đi vì trơn trượt, dốc cao hoặc bị cây đổ chắn lối. Cộng thêm mưa lớn, gió giật mạnh và sự thay đổi nhiệt độ giữa ngày – đêm khiến sức khỏe suy giảm nhanh chóng.

Travel blogger Hoàng Kim Chi, người từng trekking qua hơn 30 cung đường tại Việt Nam và Đông Nam Á cho biết, “Nếu đã xác định đi rừng mùa mưa, điều đầu tiên cần cân nhắc là thể lực, khả năng sinh tồn cơ bản, và nhất là không bao giờ đi một mình. Mùa khô đi một cung có thể mất 4 tiếng, mùa mưa đi có khi phải nhân đôi thời gian và công sức.”

Bên cạnh việc đi cùng người có kinh nghiệm, chị Chi cũng nhấn mạnh vai trò của bản kế hoạch chi tiết: điểm bắt đầu, điểm kết thúc, số điện thoại người thân, trạm kiểm lâm gần nhất, thực phẩm dự phòng và cả biện pháp xử lý khẩn cấp như cách dựng lều tạm, lọc nước suối, giữ ấm ban đêm…

“Không ít bạn trẻ bị cuốn vào hình ảnh "check-in sống ảo" mà quên rằng thiên nhiên không chiều lòng người. Ở nơi không sóng điện thoại, không wifi, một cú ngã hoặc một con đỉa rừng cũng có thể trở thành mối nguy thực sự nếu không lường trước và chuẩn bị.”

Nên hay không nên đi rừng mùa mưa?

Dù ẩn chứa nhiều rủi ro, trekking mùa mưa không phải là điều cấm kỵ. Tuy nhiên, du khách cần lựa chọn điểm đến phù hợp, thời điểm thích hợp và quan trọng nhất là đi cùng các đơn vị tổ chức chuyên nghiệp.

Hiện nay, nhiều công ty lữ hành như Chinh phục Việt, Viettrekking, Oxalis Adventure, Yesd Travel... đều có các tour khám phá rừng – thác vào mùa mưa nhưng chỉ mở khi điều kiện thời tiết đảm bảo, có đội ngũ dẫn đường được đào tạo chuyên sâu, thiết bị cứu hộ và bảo hiểm đi kèm.

Một số tour “an toàn” hơn cho người mới như thác Bản Giốc (Cao Bằng), rừng U Minh Hạ (Cà Mau), Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình) hay cung Măng Đen – Kon Plông (Kon Tum) vẫn có thể trải nghiệm vào mùa mưa nhẹ, với sự hướng dẫn của đội ngũ chuyên nghiệp và hạ tầng tốt hơn so với rừng sâu nguyên sinh.

Trekking, vượt thác, khám phá rừng mùa mưa là hành trình đáng nhớ, nhưng cũng cần được đối xử bằng sự tôn trọng và hiểu biết. Thiên nhiên luôn hùng vĩ và cuốn hút, nhưng khi con người bất cẩn, mọi vẻ đẹp ấy có thể trở thành thách thức sinh tử.

Du khách yêu khám phá hãy chọn cách đi thông minh: chuẩn bị đầy đủ, đồng hành cùng người có kinh nghiệm, kiểm tra thời tiết, và đặc biệt là đừng đánh đổi sự an toàn chỉ để có vài tấm hình đẹp. Vì đôi khi, sự trở về là điều quý giá nhất sau mỗi chuyến đi.