Bức tranh kinh doanh quý 3/2022 đã cho thấy các doanh nghiệp ngành thép đã khó khăn trong suốt giai đoạn vừa qua, đúng như lời của tỷ phú Trần Đình Long nói.

"Mọi người sẽ thấy kết quả kinh doanh thê thảm như thế nào vì ngành thép không thuận lợi", lời chia sẻ của ông Trần Đình Long, chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát - tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2022 diễn ra hồi tháng 4.

Cụ thể, quý 3, Thép Vicasa - Vnsteel (VCA) đạt doanh thu hơn 477 tỷ đồng và lỗ gộp 9,9 tỷ đồng. Sản lượng tiêu thụ và giá thép đồng loạt giảm là nguyên nhân dẫn tới kết quả ảm đạm này. Trong kỳ, nhiều khoản chi phí tăng mạnh, với chi phí tài chính tăng 44%, chi phí bán hàng hàng tăng 108%.

Sau cùng, doanh nghiệp thép này báo lỗ ròng 22 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ lãi 2 tỷ đồng. Đây cũng là quý lỗ nặng nhất của Công ty kể từ năm 2009. Kết quả ảm đạm của quý 3 khiến VCA lỗ ròng 13 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm, trong khi cùng kỳ lãi 42 tỷ đồng.

"Ảnh hưởng chiến tranh giữa Nga và Ukraine, chính sách Zero COVID-19 của Trung Quốc và tình hình lạm phát toàn cầu tác động đến ngành thép, xây dựng trong nước. Bên cạnh đó, ngân hàng siết room tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản làm giảm nhu cầu sử dụng thép", ông Huỳnh Công Du - Tổng Giám đốc Thép Vicasa - lý giải về nguyên nhân doanh nghiệp thua lỗ.

Trong khi đó, Thép Thủ Đức - VNSteel (TDS) lại chìm đắm trong thua lỗ do lượng tiêu thụ ảm đạm cùng với tồn kho giá cao. Công ty ghi nhận doanh thu thuần quý 3 đạt 412 tỷ đồng, tăng nhẹ 2% so với cùng kỳ và lỗ sau thuế gần 22 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với mức lỗ 643 triệu đồng cùng kỳ năm trước. Đây cũng là quý thua lỗ nhiều nhất của Công ty kể từ khi cổ phần hoá (năm 2008).

Cả Thép Vicasa và Thép Thủ Đức đều có điểm chung là hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản, với tỉ lệ lần lượt là 71% (377 tỷ đồng) và 85% (420 tỷ đồng). Cả hai doanh nghiệp cũng phải trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho với số tiền 3,3 tỷ đồng và 7,5 tỷ đồng.

Gang Thép Thái Nguyên (Tisco, TIS) cũng có kết quả kinh doanh quý 3 ảm đạm khi ghi nhận doanh thu thuần hơn 2.600 tỷ đồng và lãi gộp 45 tỷ đồng, giảm lần lượt 15% và 76% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong kỳ, sản lượng tiêu thụ của Tisco giảm mạnh còn 21.895 tấn tương ứng giảm 11,4% so với cùng kỳ. Sản lượng giảm cùng với giá bán thép giảm đã kéo biên lợi nhuận của Tisco chỉ còn 1,7% trong quý 3 vừa qua trong khi đó cùng kỳ năm ngoái là 6%.

Sau khi trừ đi các khoản chi phí phát sinh, Tisco báo lỗ sau thuế 25 tỷ đồng trong khi năm ngoái lãi 10 tỷ đồng. Nếu không tính tới khoản thu nhập khác, Công ty này đã lỗ hơn 38 tỷ đồng từ hoạt động kinh doanh thép. Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh nghiệp này ghi nhận doanh thu thuần hơn 9.500 tỷ đồng và lãi ròng 7 tỷ đồng, giảm tương ứng 1% và 93% so với cùng kỳ.

Ngành thép đua nhau báo lỗ quý 3.

Mặc dù không đến mức thua lỗ nhưng Thép Mê Lin (MEL) cũng báo lãi tiêu biến chỉ còn 964 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi 18,7 tỷ đồng. Lũy kế từ đầu năm đến nay, Thép Mê Lin báo lãi 13,2 tỷ đồng trong khi năm ngoái con số này là 57,5 tỷ đồng.

Gần đây Thép Pomina (POM) vừa phải thông báo dừng hoạt động sản xuất lò cao (BF), đồng thời phải chấm dứt hợp đồng lao động với một số cán bộ công nhân viên.

Ban lãnh đạo Thép Pomina cho biết doanh nghiệp đã bị thiệt hại nặng do các tác động tiêu cực từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã đẩy giá dầu cùng các loại hàng hóa leo thang, trong khi giá trị các sản phẩm từ thép, phôi thép lại giảm mạnh. Điều này cũng cho thấy doanh nghiệp có thể ghi nhận kết quả không mấy tốt đẹp.

Cho đến thời điểm hiện tại, hai doanh nghiệp lớn trong ngành gồm Hòa Phát (HPG) và Hoa Sen (HSG) chưa công bố kết quả kinh doanh cho quý 3/2022. Tuy nhiên, theo ước tính của SSI Research, lợi nhuận sau thuế trong quý 3/2022 của HPG vào khoảng 2.100 tỷ đồng, giảm 80% so với mức đỉnh trong quý 3/2021.

Sự sụt giảm của lợi nhuận trong quý này so với cùng kỳ năm ngoái là do giá thép giảm, đặc biệt là giá thép HRC giảm 32% so với cùng kỳ năm trước, giá than cốc cao và lỗ tỷ giá do đồng VND giảm giá 2,5% so với USD.

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng dự báo doanh thu và lãi sau thuế quý 3 của HPG có thể đạt 33.821 tỷ đồng, giảm 12,5% và 3.325 tỷ đồng, giảm 78%.

Ngành thép dự báo có nhịp hồi vào quý 4?

Trong những tháng tới và năm 2023, VDSC kỳ vọng doanh số bán thép xây dựng sẽ phục hồi nhanh hơn so với thép dẹt. Tiêu thụ thép xây dựng hàng tháng trong quý 4 có khả năng bình thường trở lại sau khi tăng đột biến vào tháng 9 trong khi HRC và tôn mạ vẫn yếu do nhu cầu thấp từ các thị trường lớn (Mỹ và EU).

Trong năm 2023, VDSC cũng kỳ vọng thép xây dựng sẽ tăng trưởng mạnh hơn thép dẹt trên cơ sở triển vọng giải ngân đầu tư công của Chính phủ Việt Nam sẽ tăng tốc trong khi lạm phát sẽ vẫn ở mức cao trên toàn cầu cho đến giữa năm.

Trong báo cáo triển vọng quý 4/2022, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định cổ phiếu thép sẽ có nhịp phục hồi nhờ nhu cầu tiêu thụ mặt hàng thép có động lực quay trở lại và kỳ vọng vào kết quả kinh doanh tích cực hơn trong quý 4.

Đánh giá về triển vọng ngành thép, KBSV cho rằng cung thép thế giới sẽ còn tiếp tục giảm khi các nhà máy tại EU đóng cửa do cuộc khủng hoảng năng lượng chưa có hồi kết. Mặc khác, chính sách cắt giảm sản lượng, bảo vệ môi trường ở Trung Quốc sẽ khiến nguồn cung thép sụt giảm trong giai đoạn này.

Tại thị trường trong nước, KBSV kỳ vọng tiêu thụ thép nội địa 3 tháng cuối năm sẽ phục hồi bởi mùa mưa - mùa thấp điểm xây dựng đã qua. Quý 4 là giai đoạn nhu cầu thép tăng lên khi các công trình xây dựng đẩy mạnh tiến độ.

Nhìn chung sự khởi sắc của nhóm cổ phiếu thép phần lớn đến từ thông tin về nhà máy thép tại châu Âu ngừng sản xuất vì vấn đề năng lượng, khiến một số ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng phải cắt giảm sản lượng, bao gồm sản xuất thép.

Trong bối cảnh nhiều nhà máy thép tại châu Âu đang phải đóng cửa do chi phí năng lượng tăng cao, các doanh nghiệp thép của Việt Nam vẫn sẽ có nhiều cơ hội xuất khẩu vào các thị trường tiềm năng này trong giai đoạn cuối năm.

Mặt khác, giá thép xây dựng trong nước cũng ghi nhận tín hiệu hồi phục trở lại, tạo yếu tố hỗ trợ cho nhóm cổ phiếu này. Bên cạnh đó, dự báo nguồn cung bất động sản hồi phục và chính sách đẩy mạnh đầu tư công sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ thép trong nước.