Theo đề xuất mới của Bộ Công Thương, KOL (người nổi tiếng, có ảnh hưởng) và KOC (người tiêu dùng có ảnh hưởng) không chỉ bị phạt tiền từ 100 - 200 triệu đồng mà còn buộc phải gỡ bỏ các nội dung, hình ảnh, bài viết vi phạm. Trong trường hợp chứng minh được KOL, KOC thu lợi từ việc tiếp tay cho hàng giả sẽ bị buộc nộp lại toàn bộ số tiền, tài sản thu được từ vi phạm; đồng thời có thể bị đình chỉ hoạt động quảng cáo từ 1-12 tháng.

Phạt hàng online không chứng từ

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng tràn lan trên thị trường, đặc biệt qua các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 98/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, với nhiều nội dung mới đáng chú ý.

Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là cụ thể hóa và định lượng khái niệm hàng giả. Theo đó, hàng hóa được coi là giả nếu có ít nhất một chỉ tiêu chất lượng hoặc thành phần chính chỉ đạt từ 70% trở xuống so với quy chuẩn, tiêu chuẩn công bố hoặc thông tin ghi trên bao bì.

Dự thảo cũng bổ sung trường hợp hàng giả về công dụng, thành phần hoạt chất trong thuốc, dược liệu, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón…; xử lý cả trường hợp giả mạo thông tin trên bao bì, mã số mã vạch, tem nhãn, xuất xứ.

So với quy định hiện hành tại Nghị định 98, các nội dung trong dự thảo được quy định rõ ràng hơn, khắc phục tình trạng khó áp dụng do khái niệm mơ hồ.

Đáng chú ý, lần đầu tiên dự thảo bổ sung nội dung về tem, nhãn, bao bì hàng giả như một hành vi vi phạm độc lập: Gồm các loại tem truy xuất, tem chất lượng, nhãn mác, bao bì hàng hóa giả mạo thương hiệu, địa chỉ, mã số lưu hành...

Những hành vi như dán tem thật đã qua sử dụng, in tem nhái, dán tem giả lên hàng thật đều có thể bị xử phạt nghiêm khắc. Đây là điểm sửa đổi mới nhằm xử lý các thủ đoạn tinh vi trong phân phối hàng giả qua thương mại điện tử mà trước đây chưa có căn cứ pháp lý cụ thể.

Ngoài ra, dự thảo mới cũng quy định rõ căn cứ để xác định hàng không rõ nguồn gốc, bao gồm: không có nhãn hàng hóa, hóa đơn, chứng từ chứng minh xuất xứ hoặc quyền sở hữu; không có hồ sơ chứng minh giao dịch hợp pháp giữa nhà sản xuất và thương nhân phân phối.

Đặc biệt, hàng hóa livestream bán qua mạng, nền tảng thương mại điện tử nếu không có chứng từ hợp lệ cũng sẽ bị coi là không rõ nguồn gốc và xử phạt.

Phạt nặng KOL tiếp tay hàng giả, hàng nhái

Lần đầu tiên, dự thảo quy định rõ trách nhiệm của bên thứ ba cung cấp thông tin cho người tiêu dùng, bao gồm KOL, KOC, chủ sàn thương mại điện tử, nền tảng phát trực tiếp… Cụ thể, nếu KOL, KOC vi phạm quảng cáo cho hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, cung cấp thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn về chất lượng, xuất xứ, công dụng sản phẩm; tiếp tay, quảng bá, livestream cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng vi phạm...

Không chỉ bị phạt tiền từ mức 100-200 triệu đồng, các KOL, KOC còn buộc phải gỡ bỏ các nội dung, hình ảnh, bài viết vi phạm. Trong trường hợp chứng minh được KOL, KOC thu lợi từ việc tiếp tay cho hàng giả sẽ bị buộc nộp lại toàn bộ số tiền, tài sản thu được từ vi phạm; đồng thời có thể bị tước bị quyền sử dụng giấy phép, đình chỉ hoạt động quảng cáo từ 1-12 tháng tùy mức độ vi phạm lặp lại.

Đây là một bước tiến phù hợp với thực tiễn, khi phần lớn hàng giả hiện nay được tiêu thụ qua kênh số, nhưng chưa có quy định đủ mạnh để ràng buộc trách nhiệm của các bên liên quan.

Cùng với đó, dự thảo cũng đề xuất tăng gấp đôi mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực thương mại là 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức. Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.

Với các điều chỉnh mạnh tay, dự thảo nghị định thay thế Nghị định 98 được kỳ vọng sẽ tạo ra bước ngoặt trong phòng chống hàng giả, hàng nhái đang gây bức xúc xã hội hiện nay.