Nhiều loại cá được ưa chuộng vì giá rẻ, dễ mua ngoài chợ và chế biến đơn giản. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nếu chọn và ăn sai cách, chúng có thể tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho gan, thận, thậm chí làm tăng rủi ro ung thư do chứa kim loại nặng, ký sinh trùng hoặc chất bảo quản.

Cá nục: Rẻ, phổ biến nhưng dễ nhiễm histamine

Cá nục là món kho quen thuộc trong bữa cơm gia đình vì mềm thịt, giá chỉ từ 40.000–70.000 đồng/kg. Tuy nhiên, loài cá này dễ sản sinh histamine – một chất gây dị ứng mạnh – nếu không được bảo quản đúng cách sau khi đánh bắt.

Histamine không bị phân hủy ở nhiệt độ nấu ăn thông thường. Việc tiêu thụ cá nục đã biến chất có thể gây ngộ độc với các triệu chứng như buồn nôn, nhức đầu, tiêu chảy, đỏ mặt hoặc mề đay. Người có cơ địa dị ứng, phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ cần đặc biệt lưu ý.

Cá khô tẩm muối, tẩm màu: Tiềm ẩn chất bảo quản độc hại

Cá khô là món ăn tiện lợi, bảo quản lâu và có thể chiên, nướng hoặc rim. Tuy nhiên, nhiều loại cá khô giá rẻ trên thị trường được tẩm ướp muối công nghiệp, phẩm màu và chất chống nấm mốc không rõ nguồn gốc. Những hóa chất này nếu dùng lâu dài có thể tích tụ trong gan, thận, dẫn đến rối loạn chức năng giải độc.

Chưa kể, cá khô để lâu ở nơi ẩm thấp còn dễ bị nhiễm aflatoxin – một loại độc tố nấm mốc có thể gây ung thư gan nếu tích tụ trong thời gian dài.

Cá da trơn nuôi công nghiệp: Nguy cơ nhiễm kim loại nặng

Cá tra, cá basa là các loại cá da trơn thường được nuôi công nghiệp tại ao hồ với mật độ dày. Một số cơ sở chăn nuôi nhỏ lẻ có thể sử dụng nguồn nước ô nhiễm hoặc thức ăn kém chất lượng, khiến cá tích lũy dư lượng kháng sinh, thuốc tăng trưởng hoặc kim loại nặng như chì, thủy ngân.

Các chất này không thể loại bỏ hoàn toàn khi nấu chín. Việc ăn thường xuyên có thể gây hại hệ thần kinh, nội tiết và làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính.

Lưu ý khi chọn và chế biến cá

Ưu tiên mua cá tươi sống, còn nguyên vảy, mắt trong, mang đỏ.

Tránh chọn cá có màu sắc lạ, mùi tanh nồng bất thường.

Với cá khô, nên chọn loại có nguồn gốc rõ ràng, không tẩm màu lòe loẹt.

Không nên tích trữ cá quá lâu trong ngăn đá vì dễ biến chất.

Đa dạng hóa thực đơn bằng cách luân phiên các loại cá biển, cá sông, cá đồng thay vì chỉ dùng một loại cá nuôi công nghiệp.