Công an tỉnh Hưng Yên vừa triệt phá đường dây sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả quy mô lớn của Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food và các doanh nghiệp liên quan.

Nhật Minh Food đã nhập khẩu dầu thực vật dùng làm thức ăn chăn nuôi, sau đó làm giả nhãn mác thành dầu ăn mang thương hiệu OFOOD để đưa ra thị trường dùng cho người. Hàng chục nghìn tấn dầu thực vật gắn nhãn hiệu Ofood không đảm bảo chất lượng được bán cho hàng trăm công ty, đại lý phân phối trên toàn quốc để bán cho người tiêu dùng, chủ yếu phân phối đến các bếp ăn công nghiệp, nhà hàng và làng nghề chế biến thực phẩm.

“Đá loạn” quả bóng trách nhiệm mang tên Dầu ăn OFood gia súc cho người

Đáng chú ý, sau khi Công an tỉnh Hưng Yên thông tin về việc Nhật Minh Food dùng dầu thực vật làm thức ăn chăn nuôi để bán cho người, Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) mới lên tiếng. Trước đó, Cục An toàn thực phẩm và các Chi cục An toàn thực phẩm tỉnh đều không có cảnh báo nào về dầu ăn mang thương hiệu OFOOD của Nhật Minh Food.

Ngay thông tin đầu tiên thông báo về vụ việc, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khẳng định mặt hàng dầu thực vật thuộc nhóm sản phẩm do Bộ Công Thương chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, bao gồm toàn bộ chuỗi sản xuất, chế biến, kinh doanh và lưu thông trên thị trường.

Sau đó, Cục An toàn thực phẩm mới đưa ra cảnh báo đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Đồng thời đưa ra một số khuyến cáo với người dân, các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

Trong khi đó, đại diện Cục Công nghiệp - Bộ Công Thương thừa nhận theo quy định tại Điều 39 Nghị định 15 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, mặt hàng dầu thực vật thuộc nhóm sản phẩm do Bộ Công Thương chịu trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, nếu sản phẩm có bổ sung vi chất khác ngoài vitamin A (là vi chất bắt buộc theo Nghị định 09 quy định về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm) trách nhiệm quản lý sẽ thuộc về Bộ Y tế.

Theo đại diện Cục Công nghiệp, quyền quản lý đã được phân cấp cho UBND các tỉnh. Các tỉnh sẽ thực hiện việc kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm. UBND tỉnh Hưng Yên giao Sở Công Thương làm đơn vị tiếp nhận bản tự công bố chất lượng 10 sản phẩm theo Nghị định 15. Các doanh nghiệp sau khi tự công bố sản phẩm sẽ gửi bản này tới cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương. Sở Công Thương sẽ tiếp nhận bản công bố và thực hiện công tác hậu kiểm. Về nguyên tắc, các sở, ngành địa phương chủ yếu tập trung vào việc tiếp nhận bản tự công bố sản phẩm và chất lượng sản phẩm và giám sát việc thực hiện trên địa bàn.

Với dầu ăn của Công ty Nhật Minh Food, theo đại diện Cục Công nghiệp, công ty này đã có bản tự công bố sản phẩm dầu thực vật. Tuy nhiên, Bộ Công Thương chưa cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm cho doanh nghiệp này, cũng chưa nhận được báo cáo của địa phương, các cơ quan liên quan về hành vi sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả.

Đại diện Cục Công nghiệp đánh giá, Công ty Nhật Minh Food có dấu hiệu cấu thành hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả. Dầu thực vật dùng cho chăn nuôi không đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, không có công dụng, giá trị sử dụng với người dùng. Việc cố tình đưa dầu ăn chăn nuôi vào chuỗi sản xuất, gắn nhãn thực phẩm cho người là gian lận về bản chất, có dấu hiệu sản xuất hàng giả. Hành vi này tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng và xâm phạm nghiêm trọng quyền lợi người tiêu dùng.

Đại diện Cục Công nghiệp cho biết, sẽ chỉ đạo các Sở Công Thương cùng chính quyền địa phương kiểm tra diện rộng cơ sở sản xuất dầu ăn, nhất là nơi sản xuất nhỏ lẻ, chưa đủ điều kiện hoặc được miễn chứng nhận an toàn thực phẩm. Bộ Công Thương cũng yêu cầu lực lượng quản lý thị trường địa phương giám sát chặt các cơ sở sản xuất, chế biến và kinh doanh dầu ăn.

Quản lý thị trường “mù tịt” OFood Cooking Oil bán tràn lan siêu thị, sàn thương mại điện tử, chợ online?

Trong khi các cơ quan quản lý nhà nước “đá loạn” quả bóng trách nhiệm mang tên Dầu ăn OFood gia súc cho người như trên, dư luận đặt câu hỏi về trách nhiệm của quản lý thị trường khi dầu ăn mang thương hiệu OFOOD đã được bán ra thị trường trong suốt thời gian dài, công khai từ siêu thị, sàn thương mại điện, tử, chợ online đến chợ truyền thống.

Đáng chú ý, Công an tỉnh Hưng Yên đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Đặng Thị Phương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food cuối tháng 5/2025, đồng thời phát đi văn bản đến các Chi cục quản lý thị trường, An toàn thực phẩm các tỉnh thành; yêu cầu phối hợp cảnh báo rộng rãi, dừng phân phối, khuyến cáo người dân không sử dụng sản phẩm gắn nhãn Ofood Cooking Oil ngay từ đầu tháng 6/2025.

Tuy nhiên, đến ngày 24/6, các sản phẩm mang nhãn hiệu Ofood Cooking Oil vẫn được rao bán công khai trên Shopee, Tiki, Lazada và nhiều sàn thương mại điện tử khác. Những sản phẩm này chỉ biến mất khỏi các sản thương mại điện tử từ sáng ngày 25/6, sau gần 3 tuần cảnh báo chính thức. Nhưng theo báo chí ghi nhận, các sản phẩm này vẫn được bày bán tại các chợ dân sinh.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cho rằng, rõ ràng đây là sự mất cảnh giác, chủ quan, thiếu ý thức, tinh thần trách nhiệm của các cơ quan chức năng quản lý như cơ quan về vệ sinh an toàn thực phẩm, quản lý thị trường và cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời cơ quan quản lý chức năng về chuyên ngành của tỉnh Hưng Yên trong thời gian dài. Công ty này có thời gian dài sản xuất, kinh doanh phi pháp nhưng bây giờ mới bị phát hiện cho thấy sự buông lỏng quản lý của các cơ quan nhà nước.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện tài nguyên, môi trường và Phát triển cộng đồng, đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng, vụ việc trên một lần nữa cho thấy sự yếu kém của lực lượng quản lý thị trường.

“Có rất nhiều địa phương, quản lý thị trường làm tốt, nhưng ở vụ việc trên phải khẳng định lỗi một phần ở quản lý thị trường. Lực lượng quản lý thị trường, cán bộ đều có kinh nghiệm chứ không phải không có năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, có thể do làm ngơ, buông lỏng. Do đó cần làm rõ nguyên nhân tại sao lại để “lọt lưới” dầu ăn OFOOD lâu như vậy dù được bày bán công khai. Việc này ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người dân, bệnh tật ngày càng nhiều”, bà Bùi Thị An nói.

PGS.TS Bùi Thị An cho rằng, các cơ quan quản lý thị trường các địa phương cần cho rà soát, đánh giá lại tại sao lại để tồn tại những sản phẩm kém chất lượng trên thị trường lâu như vậy. “Tôi cho rằng, đây là lỗi của quản lý thị trường còn ở khâu nào, chỉ cụ thể từng địa phương mới nắm được”, bà An nói.

Cần lắm… văn hoá từ chức!

Không chỉ vụ dầu ăn OFOOD của Nhật Minh Food, trước đó, nhiều vụ hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhái không đảm bảo an toàn thực phẩm, lừa gạt người tiêu dùng liên tiếp bị triệt phá cũng cho thấy sự buông lỏng của các cơ quan chức năng quản lý nhà nước. Dư luận cho rằng, cần có văn hóa từ chức khi để xảy ra những vụ việc trên.

PGS.TS Bùi Thị An cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần vào cuộc, chỉ rõ nguyên nhân cũng như chỉ rõ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào phải chịu trách nhiệm. Theo từng mức độ, theo quy định của pháp luật cũng như các quy định, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Trung ương để xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân này.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, như vụ Nhật Minh Food bán dầu ăn Ofood trong suốt nhiều năm, doanh thu của các doanh nghiệp trong đường dây sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả lên đến 8.200 tỷ đồng rõ ràng có sự buông lỏng của các cơ quan quản lý. Thậm chí không loại trừ khả năng có sự chống lưng, nâng đỡ không trong sáng của tổ chức, cá nhân. Các cơ quan chức năng khi điều tra vụ án cũng cần làm sáng tỏ việc này. Đồng thời, có biện pháp để xử lý theo quy định.

Chị Đỗ Thị Huế, người tiêu dùng cho rằng, để các sản phẩm là thực phẩm giả bán tràn lan ra thị trường như sữa giả, mì chính giả, dầu ăn giả…cần có cơ quan chịu trách nhiệm vì đây là ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Trong đó, người đứng đầu các cơ quan quản lý mà nhận thấy thiếu trách nhiệm có thể xin từ chức.