Qua 3 kỳ của vệt bài, Báo Tri thức và Cuộc sống đã phác họa chân dung Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và San lấp Bạc Liêu (MST: 1900435446) với những đặc điểm đấu thầu rất đặc trưng. Từ câu chuyện này, việc nhìn lại các quy định của pháp luật về đấu thầu là cần thiết để đảm bảo môi trường đầu tư công luôn lành mạnh và hiệu quả.

Tổng kết những đặc trưng nổi bật

Câu chuyện của Công ty San lấp Bạc Liêu tại Bạc Liêu có thể được tóm lược qua ba đặc điểm chính:

Thứ nhất, sự thống trị gần như tuyệt đối tại một địa bàn. Như đã phân tích, nhà thầu này đã trúng tới 32/34 gói thầu đã tham gia do BQLDA ĐTXD huyện Đông Hải cũ mời thầu. Đây là một tỷ lệ thành công rất cao và tập trung.

Thứ hai, thường xuyên trúng thầu trong bối cảnh "một mình một ngựa". Trong 32 gói thầu đã trúng tại BQLDA huyện Đông Hải, có tới 20 gói (chiếm 62,5%) mà Công ty San lấp Bạc Liêu là nhà thầu duy nhất tham gia dự thầu. Các gói thầu điển hình như "Xây dựng tuyến đường từ Cây Sộp – 7 Tấn" hay "Nâng cấp, mở rộng tuyến từ Miễu Ông Tà – 9 Tươi" đều không có đối thủ cạnh tranh.

Thứ ba, kết quả trượt thầu thường đến ở các sân chơi có tính cạnh tranh cao. Khi tham gia các gói thầu do bên mời thầu khác tổ chức và có nhiều doanh nghiệp cùng cạnh tranh, kết quả của Công ty San lấp Bạc Liêu lại không mấy khả quan. Điển hình là việc chỉ xếp hạng 3 tại gói thầu Trường THCS Võ Thị Sáu và xếp hạng 4 tại gói thầu Trường THPT Gành Hào.

Luật Đấu thầu quy định ra sao?

Để hiểu rõ hơn về bối cảnh pháp lý, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long).

Chia sẻ về tinh thần của luật, Luật sư Vinh cho biết: "Mục tiêu xuyên suốt của Luật Đấu thầu 2023 là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Cạnh tranh được xem là yếu tố tiên quyết, là phương thức tốt nhất để nhà nước lựa chọn được nhà thầu có năng lực tốt nhất với chi phí hợp lý nhất, từ đó tiết kiệm và sử dụng hiệu quả ngân sách."

Về trách nhiệm của các bên, đặc biệt là bên mời thầu, Luật sư Vinh phân tích: "Luật pháp quy định rất rõ trách nhiệm của bên mời thầu trong việc công khai, minh bạch thông tin và nội dung hồ sơ mời thầu. Hồ sơ mời thầu không được đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Đây là một trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu."

Đối với tình trạng chỉ có một nhà thầu tham gia, Luật sư Vinh cho biết: "Về mặt quy trình, nếu bên mời thầu đã thực hiện đăng tải thông tin công khai, minh bạch đúng luật mà đến thời điểm đóng thầu chỉ có một nhà thầu tham gia, thì gói thầu vẫn được tiến hành mở và xét thầu bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này diễn ra một cách có hệ thống, lặp đi lặp lại tại một chủ đầu tư với một nhà thầu nhất định, đó có thể là một dấu hiệu cho thấy môi trường cạnh tranh tại đó chưa thực sự tốt. Đây là vấn đề thuộc về công tác quản lý, giám sát."

Rõ ràng, việc tuân thủ nghiêm túc và đầy đủ các quy định của Luật Đấu thầu là chìa khóa để đảm bảo hiệu quả của các dự án đầu tư công. Câu chuyện về hoạt động đấu thầu tại huyện Đông Hải là một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của tính cạnh tranh, và vai trò giám sát của xã hội, báo chí để đảm bảo mỗi đồng vốn ngân sách được sử dụng một cách minh bạch và hiệu quả nhất.